سیمای حوزه

2. دستاوردهاي داخلي انقلاب اسلامي

الف - تحقق آرمان هاي والاي اسلامي
با وقوع انقلاب اسلامي، زمينه اي فراهم گرديد تا ارزش ها و احکام اسلامي جامه ي عمل به خود پوشاند و جامعه اسلامي رنگ الهي به خود بگيرد. اين دستاورد عظيم، حرکت چندين هزارساله انبيا و اولياي الهي را در جهت استقرار حکومت ديني به ثمر نشاند. يکي از دستاوردهاي اين نظام آن است که ارزش هاي والاي اسلامي، روز به روز، از جايگاه رفيع تري در جامعه برخوردار مي شوند، عدالت بيش از هر زمان ديگري مورد توجه قرار مي گيرد، از وجود تبعيض هاي ناروا کاسته مي شود، شايسته سالاري بر امور جامعه ي اسلامي حکم فرما مي گردد، و روحيه ايثار و فداکاري ترويج مي شود.
در سايه ي اين دستاورد و رحمت الهي بود که در صحنه دفاع مقدس ما شاهد جان فشاني ها و ايثار از خود گذشتگي بوده ايم که از تمام زندگي مادي خود چشم پوشي کرده، قدم در راهي گذاشتند که جز سختي و مرارت و محروميت دنيوي چيز ديگري را به همراه نداشت. همين افراد علي رغم تمام اين مشقات، هنگامي که نعمت هاي بسيار عظيم خداوند را مشاهده مي کنند که به سبب چنين مقاومتي به ملت سرافراز ايران ارزاني داشته است، آرزو مي کنند که اي کاش تمام عمر آنها در جبهه ها گذشته بود. اينان با پيروي از انبياي الهي سعادت معنوي و اخروي را دنبال مي کنند و از بهره هاي مادي و رفاه اين جهاني مي گذرند و در اين راه نه تنها اهميتي به زندگي مادي نمي دهند؛ بلکه عاشقانه زندگي دنيوي خود را به عنوان هديه ي کوچکي به پيشگاه محبوب خويش تقديم مي دارند. اين امر ناشي از اثر تربيتي حرکت انبيا در ميان آنان است که اين چنين شيفته ي شهادت گرديده اند و لذت هاي دنيا براي آن ها ارزشي ندارد. به سبب همين تفکرات و انديشه ها بود که آنان ره صد ساله را در يک شب پيمودند و خود را به درجه اي رساندند که اولياي الهي پس از سال ها رياضت به آن دست ميابند.
با توجه به اينکه، تحقق آرمان هاي والاي اسلامي، مهم ترين دستاورد انقلاب اسلامي به شمار مي رود، مردم و مسئولين نظام جمهوري اسلامي بايد نقش اساسي را در حفظ اين دستاورد ايفا کنند، از نظر شما مردم براي حفظ اين دستاورد چه وظيفه اي دارند؟ مسئولين در اين زمينه چه تکاليفي بر گردن دارند؟ با دوستان خود به گفت و گو بنشينيد و ضمنافتن پاسخ اين سؤالات، مشخص سازيد که آيا اين دو دسته به وظايف خود در اين مورد عمل کرده اند يا خير.
ب - رفع اختناق از عموم مردم و به ويژه مسلمانان
يکي از برکات عظيم اين انقلاب، رفع اختناق از اکثريت مردم اين مرز و بوم بود. به جز افراد سرسپرده رژيم سابق، ساير اقشار جامعه در اختناق و فشار به سر مي بردند و بسياري از افراد در معرض رفتارهاي ظالمانه آن رژيم قرار داشتند. از اين جهت، اين انقلاب، برکاتي را هم براي مسلمانان کشور و هم براي غيرمسلمانان به ارمغان آورد. زماني عظمت اين مسأله درک خواهد شد که مراتب ظلم و ستمي که آن رژيم براي مردم در نظر گرفته بود، مورد ارزيابي قرار گيرد.
يکي از ثمرات اين انقلاب را بايد برکاتي دانست که تنها، براي مسلمانان کشور حائز اهميت است. مسلمانان در رژيم سابق دچار محدوديت هاي زيادي بودند و قادر به انجام آزادانه ي بسياري از تکاليف ديني خود نبودند و حتي از نوشتن و بيان برخي از مسايل ديني محروم بودند. با پيروزي انقلاب اسلامي، اين مانع برداشته شد و مسلمانان اين مرز و بوم اين آزادي راافتند که بتوانند وظايف ديني خود را، آن گونه که اسلام خواهان آن است، انجام دهند.
در اثر اختناق موجود در آن زمان، عناصري يافت مي شدند که اسلام را به صورت تحريف شده ترويج مي کردند و کسي هم قدرت جلوگيري از آن را نداشت. کار به آن جا کشيده شده بود که نشريه اي به نام فرقان، با صراحت، حضرت امام خميني رحمه الله را مورد اتهام قرار داده، او را يکي از همکاران استعمار معرفي کرد. آنان آيات و احاديث را آن گونه که خود مي خواستند، ابلاغ مي کردند و قرآن را طبق خواسته خود تفسير مي کردند. در کنار اين گروه، گروهک هاي چپ گرا و کمونيست ديگري نيز حضور داشتند که به شدت عليه اسلام تبليغ مي کردند.
براي مردم ايران در آن دوران، رهي براي سرنگوني آن رژِيم جز دعا باقي نمانده بود! با استمرار عمر آن رژيم، برخي نااميد گشتند و دعاهاي خود را غير قابل استجابت احساس مي کردند. در زمان انبياي الهي نيز چنين وضعيتي وجود داشته است و مردم تصور مي کردند که فرستادگان خداوند، وعده هاي پوچ داده اند و حتي خود فرستادگان الهي نيز نسبت به اجابت دعاي خويش مشرف به يأس و نوميدي مي شدند؛ ولي پس از مدت زماني، خداوند پيروزي را براي آنان به ارمغان مي آورد:
حَتَّى إِذَا اسْتَيْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُواْ جَاءهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّيَ مَن نَّشَاء؛68
تا هنگامى كه فرستادگان [ما] نوميد شدند و [مردم] پنداشتند كه به آنان واقعاً دروغ گفته شده، يارى ما به آنان رسيد. پس كسانى را كه مى‏خواستيم نجات يافتند.
در آن زمان که ديگر اميدي به سرنگوني آن رژيم غول پيکر وجود نداشت، خداوند به ياري مردم ايران شتافت و خواسته آنان را محقق ساخت. ستاره اي طلوع کرد و برقي بدرخشيد و ظلمت آن رژيم منحوس را در هم شکست.
ج - به ارمغان آوردن رحمت ميان اقشار مختلف جامعه
يکي از بزرگترين برکاتي که بعد از پيروزي انقلاب اسلامي نصيب ملت ايران گرديد، وحدت اقشار مختلف مردم بود. وحدتي که در اوايل انقلاب در ميان اقشار مختلف جامعه تحقق يافت، باعث شد تا اوضاع و احوالي رؤيايي در تاريخ بشريت به وجود آيد. پيش از پيروزي انقلاب، در سرماي زمستان و در زمان اعتصابات، جوانان اين مرز و بوم ساعت ها در صف مي ايستادند تا ظرف نفتي فراهم آورند و آن را در اختيار همسايگاني قرار دهند که توان ايستادن در آن صف ها را نداشتند. در آن زمان حتي رهبر کبير انقلاب و بزرگ ترين شخصيت قرن، تنها به همان ميزان جيره بندي که براي همگان وجود داشت، اکتفا مي کرد. در همان زمان که در اثر جنگ، مواد غذايي کشورمان محدود گرديد وجيره بندي هايي در نظر گرفته شد، آن رهبر عظيم الشأن از گوشت يخ زده اي استفاده مي کرد که فقيرترين افراد جامعه از آن بهره مي بردند. در جهان کمتر موردي را نظير اين گونه موارد مي توان يافت و اين گونه حکايت ها را بايد در افسانه ها جست و جو کرد. اين احساس يگانگي و وحدت، که بين اقشار ملت در سايه انقلاب اسلامي به وجود آمد، بايد حفظ گردد تا همچنان نظام پابرجا باقي بماند.
به نظر شما، آيا آن وحدت و انسجام ابتداي تشکيل نظام جمهوري اسلامي، همچنان باقي است؟ اگر پاسخ منفي است، علت آن را در چه مي دانيد؟ و اگر پاسخ مثبت است، نمونه هايي را ذکر نماييد که اين امر را به وضوح نشان دهد.

3. دستاوردهاي انقلاب اسلامي در عرصه بين الملل

ارمغاني که انقلاب اسلامي، به برکت رهبري هاي مدبرانه امام خميني رحمه الله به همراه آورد، منحصر به داخل کشور نبود؛ بلکه کل جهان را تحت تأثير خود قرار داد. دستاوردهاي اين حرکت بزرگ تاريخي در عرصه روابط بين الملل را مي توان متوجه گروه هاي مختلفي دانست که به برخي از آنها اشاره مي شود:
الف - دستاوردهاي مخصوص شيعيان
شيعه همواره در طول تاريخ، در ميان امت اسلامي و ساير ملل، تحت ستم و فشار بود و شيعياني که در ميان گروه هاي ديگر زندگي مي کردند، دوست نداشتند که به عنوان شيعه معرفي شوند. علت هم آن بود که در طول تاريخ، اتهام هاي زيادي به شيعيان نسبت داده شده بود و دفاع در مقابل اين هجمه ي گسترده ي تبليغاتي نيز امکان پذير نبود.
حتي در سالهاي اواخر عمر رژيم پهلوي، به دليل کمک هاي آن رژيم به رژيم صهيونيستي، شيعيان ايران متهم به حمايت از يهود گرديدند و «برادر خوانده ي يهود» خوانده شدند.
با پيروزي انقلاب اسلامي، شيعيان و پيروان اهل بيت عليهم السلام در ميان ساير مسلمانان احساس عزّت و سربلندي کردند. و همين عزّت است که در رأس دستاوردهاي اين انقلاب قرار دارد:
وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ؛ 69 عزّت از آن خدا و از آن پيامبر او و از آن مؤمنان است.
از اين رو بايد تلاش شود تا اين شرف و عزت، با جان و دل مورد محافظت قرار گيرد.
بي ترديد، نظام ايده آل در انديشه ي اسلامي، همان نظامي است که خداوند منان، وعده داده است که به دست مبارک حضرت ولي عصر تشکيل خواهد شد و افتخار نظام جمهوري اسلامي نيز آن است که گام هايي را در جهت نزديک شدن به آن نظام و فراهم شدن بستر و زمينه اي مناسب براي تحقق آن برداشته است. در صورتي که روند حرکت اين نظام همچنان صعودي باشد، اميد مي رود که اين نظام به اهداف عالي خود دست يابد. بررسي دستاوردها و نتايجي که اين نظام در داخل و خارج از کشور به بار نشانده است، حکايت از آن دارد که پيشرفت محسوسي در اين زمينه وجود داشته و در راستاي تشکيل حکومت جهاني آن حضرت، اقدامات شايسته اي صورت گرفته است. اين امر مبشّر پيروزي انقلاب اسلامي در دست يابي به اهداف خود مي باشد و از اين رو مردم و مسؤولين نظام بايد از خداوند متعال سپاس گزار باشند که به آنان اين توفيق را عطا فرموده که توانستند اين نظام را به سمت هدف مطلوب خود هدايت کنند.
به نظر شما، با استقرار حاکميت جمهوري اسلامي در ايران، آيا علاوه بر مواردي که ذکر گرديد، تغيير محسوسي نسبت به وضعيت شيعيان در جهان پديد آمده است؟ در اين زمينه با دوستان خود به بحث بنشينيد و با ذکر موارد متعدد، اين مسأله را مورد بررسي قرار دهيد.
ب - دستاوردهاي مخصوص مسلمان
نهضت اسلامي مردم ايران، نه تنها عزت شيعيان و اميد به ظهور منجي عالم بشريت را به همراه داشت؛ بلکه باعث سربلندي و عزت ساير مسلمانان نيز گرديد. تا پيش از انقلاب اسلامي، مسلمانان در کشورهاي غربي و محافل مسيحي، از مسلمان بودن خود شرم مي کردند؛ به خصوص، اگر کسي از آنان ملتزم به احکام شرعي از قبيل نماز، روزه و ساير واجبات بود، به مرتجع بودن متهم مي گرديد. اما با پيروزي انقلاب اسلامي مسلمانان به مسلمان بودن خود افتخار مي کنند و از آن احساس غرور مي نمايند.
ج - دستاوردهاي مخصوص طرفداران اديان مختلف
انقلاب اسلامي ايران، نه تنها عزت اسلامي را براي مسلمانان جهان به ارمغان آورد؛ بلکه طرفداران اديان ديگر را نيز به تکاپو انداخت و آنان را نسبت به دين داري خويش مفتخر ساخت؛ به طوري که حتي برخي از رؤساي جمهور اروپا، و به عنوان نمونه، رييس جمهور اسبق اتريش، با صراحت اعتراف کردند که بعد از حرکت امام در ايران، آنان نيز به ديندار بودن خود، افتخار مي کنند. برخي از اسقف هاي بزرگ مسيحي نيز با صراحت اظهار داشتند که حرکت امام در ايران به آنان جرأت داد تا آشکارا به ترويج دين و خداپرستي بپردازند.

4. ملاک پيشرفت در انقلاب اسلامي

از آن جا که مهم ترين دستاوردهاي انقلاب اسلامي، فرهنگي بوده است. براي بررسي پيشرفت انقلاب اسلامي بايد بيش از هرچيز عوامل فرهنگي و فکري را در مورد توجه قرار داد. بنابراين براي بررسي و ارزيابي ميزان رشد انقلاب اسلامي، نمي توان به گسترش فعاليت هاي اقتصادي استناد کرد. صنعت بسياري از نقاط جهان پيشرفت کرده است؛ ليکن اين امر ارتباطي با مسلمان بودن يا نبودن آنها نداشته است، بلکه شرايط و انگيزه هاي خاصي باعث اين رشد شده است. در کشور ما نيز اگر در صنعت، پيشرفتي مشاهده شود، نمي توان آن را صد در صد به پاي انقلاب گذاشت. عکس اين مطلب نيز صادق است و مشکلات اقتصادي را نبايد به گردن انقلاب انداخت، زيرا بسياري از کشورهاي غيرمسلمان نيز به اين آفت ها مبتلا شده اند.
بنابراين، در صورتي که آمار نشان از آن داشته باشد که درصد افکار متمايل به اسلام افزايش يافته است، مي توان ادعا کرد که انقلاب پيشرفت کرده است، وگرنه نمي توان چنين ادعايي را داشت. البته تنها ازبعد کميت نبايد به قضاوت نشست، بلکه بايد به کيفيت نيز نظر کرد، زيرا در مورد ارزيابي افزايش يا کاهش پايبندي افراد نسبت به زمان اول انقلاب، به آساني نمي توان از روش هاي آماري بهره گرفت، بلکه نياز به فرمول هاي پيچيده اي است که تحليل کيفي را نيز دربر داشته باشد.
البته گاهي اسلامي بودن انقلاب، زمينه را براي رشد انسان ها فراهم مي سازد و آنان را وامي دارد تا توانايي ها خود را بروز دهند؛ به عنوان نمونه، مي توان ادعا کرد که اسلامي بودن انقلاب، زمينه ي رشد جوانان را فراهم کرده است. براي اثبات اين مدعا، بايد با روش علمي ثابت کرد که اسلامي بودن انقلاب باعث شده است تا جوانان اين مرز و بوم، به جاي عشرتکده هابه سمت آزمايشگاه هاو به جاي مراکز فساد به سمت کتابخانه ها روي آورند.
در صورت اثبات چنين مطلبي مي توان اين ادعا را پذيرفت که رشد جوانان در اين زمينه، يکي از ثمرات انقلاب است.
اگرچه ملاک هاي متفاوتي براي پيشرفت در انقلاب اسلامي ذکر گرديده است اما هر کس که به اين بحث پرداخته، زاويه ي خاصّي را مد نظر قرار داده و اساس پيشرفت يا عدم پيشرفت انقلاب را به آن مورد خاص پيوند زده است. از نظر شما، چگونه مي توان پيشرفت انقلاب اسلامي را مورد ارزيابي قرار داد؟ در اين زمينه، چه ابعادي را بايد مورد توجه قرار داد؟ آيا ارتباطي ميان ملاک هاي مختلف مي توان ايجاد کرد؟

5. کارآمدي نظام جمهوري اسلامي در آينه ي آمار

هرچند که مهم ترين دستاوردهاي انقلاب اسلامي، دستاوردهايي فرهنگي بوده است، ليکن عملکرد سال هاي پيشين نظام جمهوري اسلامي حاکي از آن است که در حوزه هاي ديگر نيز موفقيت هاي چشمگيري براي ملت ايران به دست آمده است که در اين جا به برخي از آن موارد اشاره مي شود:
1. هرچند که توليد و توزيع مواد مخدر در کشور همسايه ي ايران، افغانستان، از رقم بالايي برخوردار است و اين امر جوانان ايران را به شدت تهديد کرده و مي کند، ليکن به قدري در اين جهت نظام جمهوري اسلامي از خود حساسيت نشان داد که در سال 1382 از سوي سازمان بين المللي مبارزه با مواد مخدر، ايران به عنوان موفق ترين کشور در امر مبارزه با مواد مخدر معرفي گرديد. اين در حالي است که در زمان رژيم پهلوي، درباريان نقش مهمي در معاملات مواد مخدر ايفا مي کردند.
2. نظام جمهوري اسلامي ايران، علي رغم توطئه هاي هميشگي قدرت هاي بزرگ جهان از طريق تحريم اقتصادي، به راه انداختن جنگ عراق عليه ايران، کودتا و اموري از اين قبيل، در عرصه هاي مختلف کارآمدي خود را نشان داده است. به عنوان نمونه، رشد توليد ناخالصي داخلي، در سال 1368 برابر با 9514/6 ميليارد ريال بوده است که در سال 1375، به 14649 ميليارد ريال (يعني 6/4 درصد رشد متوسط سالانه) افزايش يافت.
3. در بخش کشاورزي، از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي، شاهد رشد ارزش افزوده بخش کشاورزي بوده ايم، به طوري که ارزش افزوده ي اين بخش از 2746 ميليارد ريال در سال 1368 به 3822/9 ميليارد ريال در سال 1375 رسيده است که از متوسط رشد سالانه اي معادل 4/84 درصد برخوردار است. اين رشد در سال هاي 78، 79 و 80 نيز به ترتيب، 13/54، 12/56 و 12/09 درصد بوده است.
در زمينه ي دستاوردهاي بخش کشاورزي بايد خاطرنشان سازيم که در حيطه ي کشاورزي و دامداري، بنابر آمار رسمي دولت در سال 1356، دولت فقط توان تأمين مواد غذايي مردم خود را براي 33 روز در سال داشت و ناچار بود تا باقي مواد غذايي را از خارج وارد کند؛ ولي هم اينک کشورمان به رغم رشد سريع جمعيت، به مرز خود کفايي رسيده است؛ به گونه اي که با توجه به اين که توليد گندم در سال 1356، 5/1 ميليون تن بوده و کشورمان سال ها از بزرگ ترين وارد کنندگان گندم در دنيا محسوب مي گرديد، در سال 1383، با توليد بيش از 14 ميليون تن، توانست در توليد اين محصول استراتژيک به خود کفايي دست يابد.70
4. بر اساس سرشماري هاي عمومي در سالهاي 1355، 1365 و 1370 از افراد 6 ساله و بيشتر، نسبت باسوادان به ترتيب 47/47، 61/78 و 74/06 درصد بوده است. در سال 1382 نيز اين نسبت به 85 درصد رسيده است.
5. در بخش آموزش عالي نيز شاهد رشد چشمگيري بوده ايم، به طوري که تعداددانشجويان، که در سال تحصيلي 1357 - 1356 فقط 160000 نفر بوده است، در سال 1374 - 1373 به 478450 نفر رسيده است. البته اين آمار بدون توجه به آمار دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي است که با احتساب دانشجويان اين دانشگاه، هم اينک حدود 2 ميليون دانشجو در کشور وجود دارد. براين اساس، تعداد طرح هاي تحقيقاتي و نيز شمار محققان کشور، سال به سال رشد فزاينده اي داشته است و تدوين مقالات در نشريات معتبر داخلي و خارجي نيز به شدت رو به افزوني بوده است.
6. رشد دانشجويان تنها رشد کمي نبوده است، بلکه از جهت کيفي نيز موفقيت هاي بي شماري نصيب دانشجويان در المپيادها و ساير عرصه هاي رقابتي شده است، به طوري که در بسياري از رقابت ها دانشجويان ايراني از دانشجويان کشورهاي صنعتي نيز پيشي گرفته اند.
7. در اين ميان نبايد از تأسيس مراکزي غفلت ورزيد که براي گسترش تفکر شيعي و اسلامي، طلاب و دانشجويان خارجي را زير پوشش خود گرفته اند.
8. در بخش عمران و سازندگي نيز کشورمان پس از پيروزي انقلاب اسلامي جهش بزرگي را نشان مي دهد؛ به طوري که هم اينک 95 درصد روستاهاي کشور از نعمت برق برخوردارند. در اين حوزه، نکته قابل توجه آنکه کشورمان در مراحل احداث شبکه انتقال و توزيع برق به خود کفايي رسيده است و علاوه بر تأمين نيازمندي هاي داخلي، دانش فني و محصولات توليدي شرکت هاي ايراني به بسياري از کشورهاي جهان و حتي کشورهاي اروپايي صادر مي شود. در زمينه ي گازرساني نيز هم اينک 38 ميليون نفر از جمعيت کشور تحت پوشش گازرساني قرار گرفته اند و مردم بيش از 400 شهر و 750 روستا از نعمت گاز طبيعي برخوردار گرديده اند. ظرفيت روزانه پالايشگاهي گاز طبيعي کشور نيز از 23 ميليون متر مکعب در سال هاي پيش از انقلاب، به 132 ميليون متر مکعب در سال 1374 رسيده است. در بخش سد سازي نيز قابل توجه است که تعداد سدهاي در حال بهره برداري در طول دوران پيش از پيروزي انقلاب فقط 13 سد بود که اين ميزان در پايان سال 1381 به 126 سد رسيد. در بخش آب و فاضلاب نيز از مجموع جمعيت شهري کشور در سال 1357، 74/6 درصد تحت پوشش آب آشاميدني سالم قرار داشتند که اين رقم در پايان سال 1381 به 97/7 درصد رسيد. در مورد شبکه فاضلاب نيز در سال 1357، تنها 8/5 درصد از جمعيت شهري زير پوشش قرار داشتند، ليکن در پايان سال 1381، اين نسبت به 18/7 درصد افزايش يافت. همچنين نبايد از توسعه چشمگير عمراني روستاهاي کشور پس از پيروزي انقلاب اسلامي غافل ماند.
9. در اين جا تنها به بخشي از دستاوردهاي انقلاب اسلامي اشاره شد و دستاوردهاي بزرگ تر را ما در عرصه هاي ديگري همچون صنعت و معدن، کشاورزي و دامپروري، بهداشت و درمان، ساختمان و مسکن، بازرگاني، امور دفاعي، تربيت بدني، فرهنگ و سياست (در عرصه هاي داخلي و خارجي) پس از پيروزي انقلاب اسلامي شاهد بوده ايم که حاکي از کارآمدي نظام جمهوري اسلامي دارد.71
البته ذکر اين دستاوردها به معناي نفي کاستي ها نيست؛ بلکه تنها به اين معناست که انقلاب اسلامي نه تنها توانست از بعد فرهنگي تأثيري عميق بر روح و انديشه مردم برجاي گذارد، بلکه در عرصه هاي مختلف فرهنگي، سياسي و اجتماعي تحولاتي اساسي ايجاد کرده است.

6. خلاصه و نتيجه گيري

1. انقلاب اسلامي، در عرصه هاي داخلي و بين الملل دستاوردهاي فراواني را به همراه داشته است که شناخت آن ها مي تواند حقايق پيش و پس از انقلاب را بهتر نمايان سازد.
2. در عرصه داخلي، انقلاب اسلامي موجب تحقق آرمان هاي اسلامي گرديد و اختناق را از سر اکثريت مردم کشور برطرف ساخت.
3. در عرصه بين الملل و در ارتباط با شيعيان، انقلاب اسلامي موجب شد تا شيعيان از اتهامات نسبت داده شده به آنان در قبل از انقلاب رهايي يابند و احساس عزت نمايند. همچنين با وقوع انقلاب اسلامي اميد شيعيان به ظهور حضرت حجت افزايش يافت.
4. در عرصه بين الملل و در ارتباط با مسلمانان، انقلاب اسلامي عزّت مسلمانان را به همراه داشت و عمل به تکاليف شرعي، به سبب خارج شدن مسلمين از انزوا، تسهيل گرديد.
5. در عرصه ي بين الملل و در ارتباط با اديان ديگر، انقلاب اسلامي باعث تحرک دينداران در جهان گرديد و اکنون متدينان به دين خود مباهات مي کنند.
6. مهم ترين دستاورد انقلاب اسلامي، دستاوردهاي فرهنگي بوده است، ازاين رو در ارزيابي پيشرفت انقلاب بيش از هرچيز بايد به عوامل فرهنگي و فکري توجه داشت و رشد انسان ها در حوزه هاي گوناگون را نيز بايد در سايه ي رشد فرهنگي و پاي بندي به باورها و ارزش هاي اسلامي، مورد تحليل و ارزشيابي قرار داد.
منابعي براي مطالعه ي بيشتر:
1. امرايي، حمزه، انقلاب اسلامي ايران و جنبش هاي اسلامي معاصر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، چ1، 1383.
2. جمعي از نويسندگان زير نظر محمود فتحعلي، مباني انديشه ي اسلامي (4)؛ درآمدي بر نظام ارزشي و سياسي اسلام، قم: مرکز انتشارات مؤسسه ي آموزشي و پژوهشي امام خميني رحمه الله، 1383.
3. کلانتري، علي اکبر، رويش؛ درآمدي بر کارآمدي نظام جمهوري اسلامي، قم: دفتر نشر معارف نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري، چ1، 1383.
4. مصباح يزدي، محمدتقي، انقلاب اسلامي، جشي در تحولات سياسي تاريخ، تدوين و نگارش: قاسم شبان نيا، قم: مرکز انتشارات مؤسسه ي آموزشي و پژوهشي امام خميني رحمه الله، چ1، 1384.

پي نوشت ها :

66.انفال (8)، 26.
67.ضحي (93)، 11.
68.يوسف (12)، 110.
69.منافقون (63)، 8.
70.See: www. Aa pp 2006. com.
71.برگرفته از: علي اکبر کلانتري، رويش؛ درآمدي بر کارآمدي نظام جمهوري اسلامي.

منبع: مصباح يزدي،محمدتقي،اانقلاب اسلامی و ریشه های آن ،قم،انتشارات موسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی(ره)،1387

صفحات: 1· 2