سیمای حوزه

حديث قدسى: ماه (رجب)، ماه من ، بنده، بنده من ، و رحمت ، رحمت من است ؛ هر كه در اين ماه مرا بخواند ، اجابتش كنم و هر كه حاجت آورَد ، عطايش كنم .

فضائل ماه رجب و لیلة الرغائب

هفتمین ماه از سال هجری قمری رجب نام دارد که نباید فضیلت آن را به بوته فراموشی سپرد زیرا در میان ماههای دوازده ‏گانه تنها و بدون ائتلاف با ماههای دیگر از حرمت و قداست ‏برخوردار می ‏باشد، در واقع چهار ماه در قرآن کریم با تعبیر «حرم‏» یعنی برخوردار از حرمت ‏یاد شده است که یکی از آنها فرد است که رجب نام دارد و در آن قتال و کشتار حرام می ‏باشد.
رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده ‏اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت‏ به پایه آن نمی ‏رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است، آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‏گردد .»
امام هفتم (علیه السّلام) فرموده ‏اند: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین‏تر است; هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.
از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده که حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: رجب ماه استغفار امت من است، پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است و رجب را «اصب‏» می‏گویند زیرا که رحمت ‏خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می‏شود پس بسیار بگوئید استغفر الله و اسئله التوبة.
در حدیث است که حضرت نوح(علیه السّلام) روز اول این ماه سوار بر کشتی شد و نجات یافت و فرمودند: کسانی که با او هستند روزه بدارند و هر که این روز را روزه بدارد آتش عذاب یک سال از او دور می ‏شود و نیز طبق سخن حضرت صادق(علیه السّلام) خواندن زیارت امام حسین(علیه السّلام) در روز اول این ماه مستحب و تأکید شده است.
پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: رجب برای امّت من ماه استغفار است پس در این ماه به محضر پروردگار از گناهان خویش پوزش طلبید که خداوند بخشنده‏ ای مهربان است.
امام صادق(علیه السّلام) فرمود: روزه بیست و هفتم رجب را از دست مده که آن روزی است که مقام نبوّت به محمّد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) داده شد و ثواب آن برای شما به اندازه ثواب شصت ماه است.

صفحات: 1· 2

كسانی كه دل درگرو محبت خدا نهاده اند، لحظه شماری می كنند تا با ورود به ماه رجب و بهره مندی از بركات آن، به درك فیوضات ماه عظیم شعبان موفق شوند و پس از آن بتوانند مدال لیاقت ورود به ضیافت الهی در ماه رمضان را دریافت نمایند.

امام هادي (علیه السلام) و «جامعه»اي ماندگار

نويسنده:محمد حسن پاكدامن
منبع:روزنامه قدس - شماره 5743 به محوريت آيات قرآن و روايات اهل بيت (علیه السلام) هيچ موجودي ارزشمندتر از انسان نيست وهيچ شئ استخراج شده اي، از معدن هستي به پاي انسان نمي رسد. خداوند متعال كه استخراج كننده اين گوهر گرانبهاست، پس از استخراج او از معدن هستي، او را به دست زرگراني متخصص قرار داده تا او را شكل دهند و ارزشمندتر نمايند. شكل دهندگان انسان در اين عالم، كسي جز اهل بيت (علیه السلام) نيستند. (ظهيري.علي اصغر/ بر كرانه عصمت/ 462)
بر اين باور جلوه هاي هدايت بخش هر يك از اهل بيت (علیه السلام) را در دوره امامت به گونه تأثير گذار شاهديم. در اين بين از مشهورترين القابي كه براي دهمين پيشواي شيعيان امام علي النقي (علیه السلام) ذكر شده است لقب ماندگار و شايسته «هادي» است. (طبرسي/ اعلام الوري/ 355) تأثير گذاري بر فرهنگ و ايده را بايد در منطق و سخن بازمانده از بانيان آن جستجو كرد.
مكتب نوراني تشيع در دايرة المعارف بزرگ و سترگ حديثي اهل بيت(علیه السلام) به قدري جذاب است كه گلچين نمودن آن بسيار سخت است، زيرا هر واژه از سخنان اهل بيت(علیه السلام) ستاره اي خاص در آسمان زندگي پيروان مي باشد كه زواياي گوناگون زندگي شيعيان را جلوه نور و هدايت بخشيده است. با اين حال، چنانچه خواسته باشيم چشم انداز معرفتي امام هادي(علیه السلام) را نظاره كنيم، معجزه آسا با جامعه اي كبيره و گسترده مواجه مي شويم كه بايستگي ها و ملزومات عقيدتي، فكري و آرماني شيعه را رهنمون گشته است. (قمي/عباس/الانوارالبهيه 287)
آنچه در اين نوشتار ارائه مي شود، دور نمايي ناقص از معرفي گنجينه ولايت و مرامنامه ولايتمداري تشيع است كه مضامين آسماني و دور از غلو زيارت جامعه كبيره آن را به ارمغان آورده است.
پيشينه زيارت جامعه كبيره

صفحات: 1· 2

امام هادی علیه السلام فرمودند:
اگر نبودند علمایی که بعد از غیبت قائم شما، به سوی او دعوت می کنند و به سوی او رهنمون می شوند و از دین او دفاع می کنند و بندگان ناتوان را از دامهای شیطان و مریدهای شیطان و از دام ناصبی ها نجات می دهند، احدی باقی نمی ماند جز اینکه از دین خدا مرتد می شد ولی این علما زمام دل ضعفاء را به دست با کفایت خود می گیرند، چنانکه ناخدای کشتی زمام آن را به دست می گیرد و سرنشین های کشتی را از خطر مرگ حفظ می کنند؛ اینها در نزد خدای تبارک و تعالی برترین ها هستند.

رجب از راه می رسد، قدر حضورش را بدانید كه ناگاه خواهیم دید در حال وداع است. حلول ماه مبارک رجب، مبارک باد

امام هادي(علیه السلام) وفرهنگ دعا و زيارت

اين واقعيت را نبايد از نظر دور داشت كه شيعه از فرهنگ ادعيه وزيارت بسيار غني برخوردار است ، به طوري كه هيچ يك از فرق اسلامي از اين مقدار ادعيه وزيارات بهره مند نيستند ، اين نشان از چهره معنوي تشيع وعرفاني شيعي است كه خلوص ديني وتزكيه نفس را در جامعه تشيع قوت مي بخشد.
دعا جايگاه والايي در ميان امامان (ع) داشته واز برخي از آنان ادعيه فراواني نقل شده است ، در كارنامه امام هادي (ع) نيز دعا وزيارت از نظر تربيت شيعيان وآشنا ساختن آنها با معارف شيعي ، نقش عمده اي ايفا كرده است .
اين دعا هابجز راز ونياز با خدا ، به صورتهاي مختلف ، به پاره اي از مسائل سياسي - اجتماعي نيز اشاراتي دارد ، اشاراتي كه در حيات سياسي شيعه بسيار مؤثر است وبه طور منظم ، مفاهيم خاصي را به جامعه تشيع القا كرد ه است ، اينك به چند نمونه از مسائل مطروحه در اين دعاها اشاره مي شود :

1- ايجاد پيوند ميان مردم واهل بيت (علیهم السلام)

افزون بر صلواتهاي مكرر بر محمد وآل محمد - كه در اين دعاها وتقريبا تمامي ادعيه ائمه اهل بيت (ع) وجود دارد - نسبت به ارتباط محكم وناگسستني ميان امت وآل محمد (ع) تاكيد خاصي شده است . به عنوان نمونه ، به اين قطعه اي از دعا اشاره مي گردد :
اللهم فصلِّ علي محمد وآله ولا تقطع بيني وبينهم في الدنيا والآخره واجعل عملي بهم متقبلا .
پروردگارا ! درود فرست بر محمد وآل محمد (ع) وارتباط ميان من وايشان را در دنيا وآخرت قطع مفرما واعمال مرا به خاطر ايشان قبول بفرما .

2- تاكيد بر مقام ولايت و رهبري اهل بيت (علیهم السلام)

در زيارتي كه ازامام هادي (ع) روايت شده بطور مكرر بر اين معنا تاكيد شده واهل بيت رسول خدا (ص) به معناي خاص آن كه با تعبيرهائي همچون : معدن الرحمة ، خُزّان العلم ، قادة الامم ، ساسة العباد ، أمناء الرحمان ، ائمة الهدي ، ورثة الانبياء ، وحجج الله علي اهل الدنيا والآخرة والاولي ، وصف شده اند ، همچنين در همين زيارت ، خطاب به ائمة هدي (ع) آمده .
اشهد انكم الائمة الراشدون ، المهديون ، المعصومون ، المكرمون ، المقربون ، المتقون ،الصادقون، المصطفون ، المطيعون لله ….
گواهي مي دهم كه شما امامان مرشد ،هادي ، معصوم ، بزرگوار ، مقرب نزد خدا ، پرهيزگار ، راستگو ، برگزيده ، مطيع خداوند، هستيد . ادامه اين فقرات، علاوه بر آن كه خصايصي ائمه طاهرين (ع) را بيان كرده ، شيعيان را با تعريف دقيق امام وخصوصياتي كه بايد دارا باشند اشنا مي سازد .

3- تاكيد بر مكتب اهل بيت (علیهم السلام)

در بخشي ديگر به شيعيان مي اموزد كه امامان خود را در جايگاهي بدانند كه در شهادت نسبت به آنها مي گويد :
وجاهدتم في الله حق جهاده حتي اعلنتم دعوته وبينتم فرائضه واقمتم حدوده ونشرتم شرائع احكامه وسننتم سنته …. وفصلُ الخطاب عندكم وآيات الله لديكم وعزائمه فيكم ونوره وبرهانه عندكم وامره اليكم .
(شهادت مي دهم) كه شما آنگونه كه سزاوار بود جهاد كرديد ، تا آنجا كه دعوت خداوند را آشكار نموديد ، احكام الهي را روشن ساخته ، حدود الهي را اقامه كرديد ، شريعت الهي را نشر داديد وسنتهاي خداوندي را استوار نموديد …….فصل الخطاب وآيات الهي نزد شما است وامر خداوند به شما واگذار شده ، بدين ترتيب از ديد امام ، معارف حقه الهي را تنها در مكتب اهل بيت پيامبر (ص) مي توان ياد گرفت ، در اين صورت تنها كساني بر حقند كه پيروي از مكتب وتعليمات اين خاندان پاك كرد ه باشند وگر نه مارق واز جاده حق كنار افتاده ند . فالراغب عنكم مارق واللازم لك لاحق .

4- مبارزه باظلم وستم

از آشكارترين مفاهيم مقبول شيعه ، مبارزه با ستم است . اين مطلب به روشني در دعاهاي رسيده ازامام هادي (ع) به چشم مي خورد دعائي مانند (( دعاء المظلوم علي الظالم )) به طور مستقل دعائي است كه از خداوند بر ضد ستم ستمكاران وجباران استمداد شده است ، اين درست است كه در دعاي مذكور ، از ميان بردن ستم به خدا واگذار شده ، ولي در واقع ، مي تواند هدف از آن را ، آگاه كردن مردم ازوجود ستم ووجوه مختلفه آن در جامعه دانست كه اين خود قدم اساسي براي از ميان بردن آن است اين دعا به دنبال ستم واهانتي كه از طرف متوكل نسبت به امام هادي (ع)روا داشته شد از سوي آن حضرت انشا شد كه آشكار را جنبه سياسي دارد كه متن دعا چنين است:
فها انا ذا ياسيدي مستضعف في يديه مستضام تحت سلطانه مستذل بِعِنائهِ مغلوبٌ مبغى علىَّ مغضوبٌ وَجِلٌ خائفٌ مُرَّوَعٌ مقهور … فاسئلك يا ناصر المظلوم المبغىِّ عليه إجابةَ دعوتي ، فصلِّ علي محمد وآلِ محمد وخُذهُ منْ مامِنهِ أخْذَ عزيزٍ مقتدر وأفجأهُ فى غفلته مفاجئة مليك منتصرٍ واسلبه نعمته وسلطانه وأفضض عنه جموعه وأعوانَهُ ومزِّق ملكه كلّ ممزق …. وأقصمهُ يا قاصمَ الجبابرة وأهلكه يا مهلك القرون وأبرهُ يا مبيرَ الامم الظالمةِ وأخذلهُ يا خاذلَ الفئات الباغية .
منبع:سایت امام هادی(علیه السلام)

مراقبات ماه رجب

اشاره:

«… و از علماي معاصر كتب شيخ جليل‌القدر، عارف بالله حاج ميرزا جواد ملكي تبريزي(قدس سره) را مطالعه كن» (امام خميني(رحمت الله علیه)). «اين كتاب [المراقبات] درياي لبريزي است كه در سنگ و پيمانه نگنجد و مؤلف آن پيشواي والامقامي است كه بلنداي شخصيت او با هيچ مقياسي قابل اندازه‌گيري نيست.» (علامه طباطبايي(رحمت الله علیه)) پس، تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل.

صفحات: 1· 2

امام باقر و نماز عشق بر سجده‌گاه عبوديت

نماز در ميان تمامي عبادات و مسايل معنوي و عرفاني از اهميت و ارزش بسياري برخوردار است، از اين رو تمامي انبيا، امامان و عارفان و عاشقان به اداي اين فريضه الهي اشاره و سفارش كرده‌اند. نماز در زندگي و حيات انسان به اندازه‌اي ارزش دارد كه اولياي الهي براي يك لحظه از آن غافل نبودند و از هر راهي كه ممكن بود ديگران را هم به اين عبادت ملكوتي تشويق مي‌كردند.
امام محمد باقر (علیه السّلام) معروف به باقرالعلوم امام پنجم شيعيان نيز همانند ديگر معصومين در طول عمر پربركت خود همواره به ياد خدا مشغول بود، در زهد و فضل و تقوا و آشنايي با رموز قرآن و سنت و تفسير و احكام شرع سرآمد همگان بود. امام باقر (علیه السّلام) را از زاهدان بزرگ عالم اسلام خوانده‌اند به گونه‌اي كه ابو نعيم با عبارت “الحاضر الذاكر” و"الخاشع الصابر” از ايشان ياد كرده است.
عطار نيشابوري كتاب تذكره الاولياء خود را با ياد اين امام خاتمه داده و به پيروي از هجويري از آن حضرت به “برهان ارباب مشاهدت” و “امام اولاد نبي” و “گزيده نسل علي” تعبير كرده است. علاوه بر زهد عملي، بيانات آن حضرت در تفسير الفاظي چون عبادت، محبت، غنا، تقوا، توكل و دنيا راهگشاي كساني بوده كه دين را از وجهه معنوي و عرفاني مي‌نگريسته‌اند.
كليني از امام صادق (علیه السّلام) نقل كرده است كه فرمود: “پدرم همواره ذكر خدا مي‌گفت و افراد خانواده خود را هم به اين كار سفارش مي‌كرد.”
در روايتي از ابي ايوب پيرامون كيفيت نماز امام باقر (علیه السّلام) و امام جعفر صادق (علیه السّلام) آمده است: “هنگامي كه امام باقر (علیه السّلام) و امام صادق (علیه السّلام) به نماز مي‌ايستادند، رنگ صورت مباركشان گاهي قرمز مي‌شد، و گاهي زرد مي‌گشت و، مثل اين كه اين دو بزرگوار با كسي كه با چشم او را مي‌بينند مناجات مي‌كردند.
بسياري از بزرگان از جمله علامه مجلسي نقل كرده‌اند كه در سفر حج امام باقر (علیه السّلام) را ديدند كه غسل كرد و با پاي برهنه وارد منطقه حرم شد، چون به مسجد الحرام رسيد، به كعبه نگريست و با صداي بلند گريه كرد.آنگاه طواف كرد و بعد از نماز سربه سجده نهاد، هنگامي كه سر از زمين برداشت محل سجده از بسياري اشك مرطوب شده بود.
همچنين نقل شده است كه امام باقر (علیه السّلام) در شبانه روز صد و پنجاه ركعت نماز مي‌گزارد، و از امام صادق (علیه السّلام) روايت شده است كه پدرش را بنابر وصيت خود او، در جامه‌اي كه هنگام نماز بر تن مي‌كرد به خاك سپردند.
آن امام بزرگوار از خوف خدا بسيار مي‌گريست و هنگام مشكلات اهل بيت را جمع مي‌كرد و با هم به ذكر و استغفار مي‌پرداختند.
با وجود اين كه نماز به كساني واجب است كه به سن تكليف رسيده باشند، اما به دليل اهميت و ارزش آن، امامان همواره سفارش مي‌كردند كه كودكان خود را از سنين شش و هفت سالگي به اداي اين فريضه معنوي تشويق كنيد.
در وسايل الشيعه پيرامون اين مساله آمده است كه: معاويه بن وهب از امام باقر(علیه السّلام)مي‌پرسد: درچه زماني كودكان خود را متوجه نماز كنيم؟ حضرت مي فرمايد: در هفت و شش سالگي. در جاي ديگر ازاين كتاب نيز اشاره شده است: محمد بن مسلم كه از ياران بي نظير امامان است، از امام باقر يا امام صادق (علیه السّلام) مي‌پرسد: كودك در چه زماني نماز بخواند؟ حضرت مي‌فرمايد: وقتي كه نماز را بفهمد.
عرضه مي‌دارد: چه زماني مي‌فهمد تا خواندن نماز بر او لازم باشد؟ امام مي‌فرمايد: در شش سالگي. حلبي از راويان بزرگوار شيعه از امام صادق (علیه السّلام) نقل مي‌كند كه حضرت از پدر بزرگوارشان امام باقر (علیه السّلام) روايت مي‌كنند كه ما فرزندانمان را در سن پنج سالگي به نماز امر مي‌كنيم، پس شما آنان را به وقت هفت سالگي به دنياي نماز حركت دهيد.
در روايات بسياري اشاره شده كه امامان معصوم همواره انسان‌ها را از سبك شمردن نماز برحذر داشته‌اند،امام باقر(علیه السّلام) دراين‌باره مي‌فرمايد: “نمازت را سبك مشمار، به حقيقت كه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به وقت مرگش فرمود: هركس نماز را سبك انگارد از من نيست، هر كس شراب بنوشد از من نيست ، و الله قسم كنار كوثر بر من وارد نمي‌شود.”
همچنين از امام باقر (علیه السّلام) روايت شده كه فرمودند: “نماز موجب استواري اخلاص و دوري از كبر است.”
آن حضرت در جاي ديگر مي‌فرمايد: “شيعه ما تنها كسي است كه تقوا پيشه و مطيع خداوند باشد.”
امام باقر (علیه السّلام) در خصوص ذكر و ياد خدا مي‌فرمايد: “گويا مومنان همان فقيهان (فرزانگان دين فهم) واهل انديشيدن وپندگرفتن هستند.شنيده‌هاي دنيوي ، گوش آنها را از (شنيدن) ياد خدا كر نمي‌كند و زرق و برق دنيا چشم آنان را از ياد خدا كور نمي‌گرداند.
امام باقر (علیه السّلام) همچنين فرمود: “با بسياري ذكر در خلوت ، به دل نرمي نايل شو.”
امام باقر (علیه السّلام) همواره مومنان را به اداي نماز در اول وقت سفارش كرده و مي‌فرمودند: “بدان كه اول وقت هميشه بهتر است پس تا جايي كه مي‌تواني به كار خير بشتاب محبوبترين كارها نزد خداي عز و جل كاري است كه بنده بر آن مداومت ورزد گر چه اندك باشد.”
نمازنخستين چيزي است كه روز قيامت درباره‌اش سئوال مي‌شود امام باقر(علیه السّلام) در اين‌باره مي‌فرمايد: “نخستين چيزي كه بنده براي آن حسابرسي مي‌شود نماز است اگر پذيرفته شد ساير اعمالش هم پذيرفته مي‌شود.”
در وسايل الشيعه به نقل از امام باقر (علیه السّلام) درباره آداب نماز آمده است كه فرمودند: “هر مومني محافظت برنمازش نمايد، و او را در وقتش به جا آورد از انسان‌هاي غافل شمرده نمي‌شود.”
منبع: http://www.bashgah.net

طنين پر ترنم «دانستن» در سالروز ميلاد اسوه علم و فضيلت، بر همه جوانان ايران زمين فرخنده باد!