سیمای حوزه

يکي ازمحدثين جليل القدر و بزرگواري که درخدمت ائمه معصومين بوده واز محضر ايشان تحديث مي کرده، حضرت عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن الحسن بن زيد بن الحسن بن علي بن ابيطالب(علیه السلام) است. اين سيد شريف بزرگوار از مشايخ حديث و از زهاد و عباد زمان خود بود.
با مراجعه به کتب رجالي واحاديث نقل شده از ايشان، درمي يابيم که وي به محضر سه نفر از ائمه معصومين(علیهم السلام) رسيده واز آن بزرگرواران نقل حديث کرده:
حضرت رضا(علیه السلام)
حضرت جواد(علیه السلام)
حضرت هادي(علیه السلام)
البته در زمان حضرت موسي بن جعفر(علیه السلام) نيز در قيد حيات بوده و با عده کثيري از اصحاب آن حضرت معاشرت داشته و لکن محضر ايشان را درک نکرده است .
از اخبار منقوله به طور وضوح استفاده ميگردد که وي مورد مهر و علاقه ومحل اطمينان و اعتماد ائمه اطهار(علیهم السلام) بوده است. براي نمونه دو روايت در بيان فضائل حضرت عبدالعظيم مي آوريم :
1. صاحب بن عباد در رساله خود بيان کرده: ابوحامد رازي گويد : خدمت حضرت هادي(علیه السلام) رسيدم و از آن جناب مسائلي پرسيدم هنگامي که اراده کردم ازمحضر مقد‌سش بيرون شوم فرمود: هرگاه مشکلا تي برايت پيشامد کرد آنها را از عبدالعظيم حسني بپرس وسلام مرا هم به او برسان.
2. درامالي شيخ صدوق ضمن حديث «عرض دين» آمده وقتيکه حضرت عبدالعظيم خدمت امام هادي(علیه السلام) مشرف شد و عقائد خود را اظهار نمود امام فرمود: تو از دوستان حقيقي ما هستي .
اين حديث مارا کفايت ميکند تا به فضايل و مقامات حضرت عبدالعظيم پي ببريم چرا که شيعه ومحب واقعي اهل بيت(علیهم السلام) بودن مقامي است که هرکس به آن نائل نميشود .
در حالات عبدالعظيم در رسالة صاحب بن عباد اين گونه آمده:
عبدالعظيم درامور دين آگاه ومطلع، و به مسائل مذهبي و احکام قرآن بخوبي آشنا بوده وحقائق ديني را درک ميکرده و به عقل و توحيد که مذهب اهل حق است اعتقاد داشت .
عبدالعظيم حسني کتب و تأليفاتي هم دارد که از آن جمله کتابي است، که به «يوم و ليله [i]» نامگذاري کرده بود عده اي از بزرگان شيعه و مشايخ حديث وروايت از وي أخذ حديث کرده اند.
عبدالعظيم از سلطان وقت بيمناک وانديشمند بود، اوخائفاًَ درشهرها گر دش ميکرد و خود را قاصد و پيک سلطان به مردم معرفي ميکرد، در اين هنگام که او در شهرها ازترس عمال خليفه وقت در سير بود، وارد شهر ري شد و در محله ساربانان به منزل يکي از شيعيان در «سکه الموالي» ساکن گرديد. روزها درسرداب اين منزل به سر ميبرد شبها را به نماز و روزها را به روزه ميگذرانيد.
در اين موقع که در اين خانه مخفي بود گاهي به طور ناشناس از خانه خارج ميشد و قبري را که اکنون در مقابل قبر او قرار گرفته زيارت ميکرد و در بين آن منزل و قبر نيز راهي فاصله شده بود، وي اظهار مي داشت که اين متعلق به يکي از فرزندان موسي بن جعفر(علیه السلام) است.
در اين هنگام خبر ورود عبدالعظيم حسني به گوش شيعيان رسيد ودوستان و محبان اهل بيت(علیهم السلام) از ورود او آگاه گرديدند، اکثر آنها با او آشنا شدند و با وي رفت و آمد کردند.

ثواب زيارت

در هزاره اخير تاريخ اسلام مزار حضرت عبدالعظيم زيارتگاه بسياری از شيعيان بوده و سال به سال بر شمار آنان افزوده شده است، اين توجه سرچشمه های متعددی دارد که می توان تأکيد و سفارش پيشوايان معصوم را از عوامل مهم آن دانست:
صاحب بن عباد گويد: مردي از اهل ري خدمت امام هادي(علیه السلام) رسيدو حضرت به او فرمود: در کجا بودي و از کجا آمدي؟ عرض کرد: به زيارت حضرت سيدالشهدا(علیه السلام) رفته بودم حضرت فرمود: آگاه باش اگر عبدالعظيم حسني را که در شهر شما مدفون است زيارت ميکردي مثل اين بود که حضرت ابي عبدالله الحسين(علیه السلام) را زيارت کرده باشي [ii].
نمونه اي از اخبار و روايات حضرت عبدالعظيم (ع):
• حضرت رضا(علیه السلام) فرمود: مؤمن کسي است که هرگاه نيکي کند از عمل خود خوشوقت گردد وهرگاه از او عمل بدي سر زد استغفار و بازگشت کند مسلمان کسي است که مسلمين از دست و زبان او در آسايش بسر برند از ما نيست آن کسي که همسايگان ازشرور و فساد آن در امان نباشند.
(عيون الاخبار- باب ما جاء عن الرضا(علیه السلام) من الاخبار المجموعه الحديث)
• عبدالعظيم حسني از حضرت جواد از پدرش و او از جدش روايت کرده که فرمود: از حضرت صادق(علیه السلام) شنيدم ميفرمود:سرپيچي از فرمان و دستورات و پدر و مادر از گناهان بزرگ است زيرا خداوند «عاق» را ستمگر بدبخت معرفي فرموده و او را به سخت ترين عذاب و شکنجه وعده داده است. (علل الشرايع- الباب 229 الحديث 2)
برای دستيابی به مجموعه احاديث نقل شده توسط حضرت عبدالعظيم می توانيد به مسند حضرت عبدالعظيم نوشته آقای عزيزالله عطاردی مراجعه کنيد.

آرميدگان بارگاه

به جز امامزاه همزه بن موسی بن جعفر(علیه السلام) که پيش از حضرت عبدالعظيم در آن مکان دفن گرديده بود وهمانطور که گفتيم حضرت عبدالعظيم قبر وی را زيارت ميکرده، صدها شخصيت ارزنده و فرهيخته دينی و فرهنگی در جوار حضرت در خاک آرميده اند و در سايه لطفش متنعم و آسوده اند که ما در اين مختصر نام چند تن از اين سادات بزرگوار وعالمان دينی را ياد ميکنيم.

امامزاده طاهر

وی از نوادگان امام سجاد(علیه السلام)می باشد ونسب وی با هشت واسطه به آن حضرت منتهی می گردد. در مقام معنوی او اين گونه آمده که جسد وی تا سالها پس از ارتحال ايشان، سالم مانده (همانگونه که در زيارتنامه ايشان می خوانيم).

ابوالفتح رازی

از مکتب اين مفسر فرزانه، انديشمندانی چون ابن شهر آشوب و منتجب الدين علی بن بابويه برخاسته اند. تفسير «روض الجنان و روح الجنان» از اوست.

ميرزا محمد علی شاه آبادی

از مکتب عرفانی و روحبخش او، فرزانه ای چون امام خمينی(رحمه الله علیه) بر عالم اسلام تقديم شد.

صفحات: 1· 2