سیمای حوزه

سيد جمال الدين اسدآبادى

*اميدوارم حاكم و سلطان همه ملت‏هاى مسلمان، تنها قرآن باشد و عامل وحدت و يگانگى آنان، دين آنها.

اتحاد اسلامی

وحدت میان مسلمانان، از جمله مسایل بسیار مهم و اساسی انقلاب اسلامی است. تلاش‏هایی که پس از پیروزی انقلاب به منظور تحقق این مقوله حیاتی صورت گرفته و می‏گیرد، به عنوان حرکتی بنیادین و کاملاً استراتژیک، نقش عمده‏ای در حفظ سلامت، پایداری و موفقیت روز افزون این خیزش بزرگ سیاسی دینی ایفا می‏کند. امام خمینی رحمت ‏الله علیه پس از سرنگونی رژیم شاهنشاهی و تأسیس نظام اسلامی، با برافراشتن پرچم اتحاد اسلامی، حرکت اصلاح‏طلبانه درون ساختاری حکومت اسلامی را با ایجاد تحوّل و دگرگونی‏های اصولی در نظام اجتماعی کشور آغاز کردند و در این میان، از هفته وحدت، به عنوان یکی از ارزشمندترین ثمرات این حرکت اسلامی و اصلاحی برای ایران اسلامی و تمامی جوامع اسلامی یاد نمودند. اکنون که در هفته مبارک وحدت قرار داریم، به جاست که این میراث گران‏سنگ امام راحل را پاس بداریم و با تمام توان، در مسیر تحقق «اتحاد اسلامی» بکوشیم.

فرصت مغتنم

هفته وحدت، فرصت مغتنم و ارزشمندی برای گرامی‏داشت یاد پیشگامان اتحاد اسلامی، از جمله امام خمینی رحمت ‏الله علیه در جوامع اسلامی است. این ایّام بزرگ، هم‏چنین بهانه‏ای مناسب برای ارزیابی و بازنگری تلاش‏هایی است که به منظور تحقق آرمان‏های مقدس سرسلسله‏جنبان اتحاد اسلامی انجام گرفته است. بیایید در هفته وحدت، با بررسی مفهوم وحدت و مشخص ساختن معنای منطقی و جامع آن، عوامل بازدارنده و موانع تحقق وحدت امت اسلامی را به طور دقیق‏تر شناسایی کرده و راهکارهای اجرایی دست‏یابی به این آرمان ارزشمند را به صورت علمی مورد اشاره و تحلیل قرار دهیم.

صدا و سیما و هفته وحدت

بدون شک صدا و سیما به عنوان یکی از عظیم‏ترین و کارآمدترین رسانه‏های جمعی میهن اسلامی، در زمینه پی‏گیری حرکت اصولی و اصلاحی «هفته وحدت» و توجیه افکار عمومی برای حمایت از ایده منطقی و سرنوشت‏ساز وحدت امت اسلامی، رسالتی سنگین برعهده دارد. صدا و سیما می‏تواند اهمیت، حساسیت و گستردگی این موضوع بنیادین اسلامی را به مردم گوشزد کرده وهمه ابعاد و جوانب واقعی آن را مورد توجه قرار دهد. صدا و سیما می‏تواند برای شتاب بخشیدن به این تحول فرهنگی عمیق در جوامع اسلامی، در راستای تبیین و تقویت بنیادهای فکری، فرهنگی و دینیِ این ایده بزرگ، اهتمام به خرج داده و مؤثر واقع شود.

مطبوعات و هفته وحدت

بها دادن به هفته سرنوشت‏ساز وحدت و زمینه‏سازی برای تقویت و گسترش این ایده مبارک، از جمله سیاست‏های اصولی نظام اسلامی است که در مطبوعات نیز باید با دقت و جدیت کامل مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس در برخورد با موضوعی چون هفته وحدت، بدان لحاظ که سخن از پیوند دو نحله عظیم دینی یعنی شیعه و اهل سنت است، باید کوشید جهت‏گیری برنامه‏ها علاوه بر پرداختن به مسایل ظاهری و روبنایی این دو نهاد دینی، به سمت تبیین و تشریح مبانی عمیق فکری و دیدگاه‏های اصولی و زیربنایی حاکم بر اذهان عناصر دو مذهب نیز باشد. از این رو، بخشی از برنامه‏های مربوط به این موضوع مهم، باید کاملاً تخصصی و علمی باشد و از سوی کارشناسان و صاحب‏نظران خبره شیعه و اهل سنت پی‏گیری شود و زمینه وحدت بنیادین در کلیه جوامع اسلامی فراهم گردد.

وحدت از منظر مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری، مبانی فلسفی وحدت را این‏گونه بیان فرموده است: «بنای توحید ـ که مبنای فکری و اعتقادی و اجتماعی و عملی ماست ـ در وحدت است…. در جامعه‏ای که بر مبنای شرک بنا شده باشد، طبقات انسان هم جدا وبیگانه از یکدیگر است. در جامعه توحیدی، که وقتی مبدأ و صاحب هستی و سلطان عالم وجود و حیّ و قیوم و قاهری که همه حرکات و پدیده‏های عالم، مرهون اراده و قدرت او می‏باشد، یکی است، انسان‏ها با یکدیگر خویشاوندند؛ چون به آن خدا وصل‏اند، به یک جا متصل‏اند و از یک‏جا مدد و کمک می‏گیرند. ولایت هم معنایش همین است. ولایت، یعنی پیوند و ارتباط تنگاتنگ و مستحکم و غیرقابل انفصال و انفکاک. جامعه اسلامی که دارای ولایت است؛ یعنی همه اجزای آن به یکدیگر و به آن محور و مرکز این جامعه، یعنی ولیّ متصل است. لازمه همین ارتباط و اتصال است که جامعه اسلامی در درون خود یکی است و متحد و متصل به هم است و در بیرون نیز اجزای مساعد با خود راجذب می‏کند».

وحدت بنیادین

وحدت اصولی، بر نوعی نگرش عمیق و پایدار و خالی از انحرافات در جامعه اسلامی متکی است. وحدت اصولی، در مقایسه با دیگر برداشت‏هایی که از مفهوم وحدت می‏شود، برداشتی بسیار عمیق و معرفت‏شناسانه‏تر است. از این منظر، برای حاکم شدن روح وحدت میان شیعه واهل سنت، همراه بامجموعه تغییراتی که در رفتار و سیاست‏گذاری‏های این دو نهاد مذهبی صورت می‏گیرد، باید به فکر اصلاح و پالایش این دو نهاد از برخی تفکرات انحرافی و تعصب‏آمیز، هم‏چون نگرش ضالّه وهابیت به شیعیان بود.

نعمت برادری

وحدت ما امت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله وسلم را چه بهانه بهتر از این‏که همه به یک خدا، یک رسول و یک کتاب باور داریم؟ باید طنین کلام مبارک حضرت رسول اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله را به گوش جان شنید؛ کلامی که تاریخ را در می‏نوردد، قومیت را درهم می‏شکند و ملیت را در هم می‏کوبد و به انسانیت انسان، رنگ فطرت می‏بخشد. کور باد آن چشم بدبین که مؤمنان را برادر ندید! دور باد آن دستی که بذر تفرقه در حرم خدا و پیامبر گرامی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و در مملکت اسلام پاشید! زیان‏بار دنیا و آخرت است، آن که این نهال دشمنی را به جان پرورید. مسلمانان! به یاد آرید که ما بر لبه پرتگاه بودیم و خداوند کریم از آن رهایمان ساخت در دل‏هامان به جای دشمنی، الفت و مهربانی رویانید و پس از آن، با این نعمت الاهی با هم برادر شدیم.

پیام هفته وحدت

هفته وحدت، یادگار پیر فرزانه انقلاب، حضرت امام خمینی رحمت ‏الله علیه است. پیام هفته وحدت این است که مسلمانان همه با هم برادراند. پیام گران‏سنگ هفته وحدت این است که بدانیم پافشاری بر تاریخ، قشری‏گری است و بها دادن به اختلافات ظاهری، سطحی‏نگری. باید میراث نبوت را پاس داریم تا به قهقرای جهل و ظلمت سقوط نکنیم. پیام هفته وحدت این است که با دست اتّحاد و ذهن هوشیار، در سایه دستورات پیامبر خدا و عترت پاک آن حضرت، مجال از تفرقه‏افکنیِ بیگانگان بگیریم. پیام هفته وحدت این است که در سایه قرآن و سنت و سیره رسول اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، وحدت و یکرنگی خود را حفظ کنیم. در سایه امامت و ولایت، صراط مستقیم جمهوری اسلامی را بپیماییم و جز در مقابل خدا و رسولش برای کسی سر خَم نکنیم.

پیام دین

بی‏تردید اگر مسلمانان، قرآن و پیام‏های رهایی‏بخش این کتاب آسمانی را سر لوحه امور سیاسی و اجتماعی خویش قرار دهند، هیچ قدرتی را یارای مقابله با آنان نخواهد بود. امت اسلام در سایه پرچم لا اله الاّ اللّه‏، خواهد توانست بر تمام شیاطین جهان و نیروهای استکباری پیروز گردد. اگر امروز مسلمانان در فلسطین و عراق قربانی می‏دهند، بر اثر بی‏مسئولیتی و بی‏انسجامی ماست که قدرت‏های استکباری را جسور ساخته است.
اکنون ببین در نوار غزه جه میگذرد! اینان پاره‏های تن اسلام‏اند که در گرماگرم غفلت و بی‏مسئولیتی‏ها، قصابی می‏شوند. این خون‏های جوانان مظلوم و بی‏گناه، اگر به خونخواهی‏شان برنخیزیم، ما را عبرت جامعه بشری خواهد کرد؛ باید هوشیار بود و به داد مظلومان رسید.

وحدت در جهت و هدف

هفته وحدت، هفته خرّم گل‏های زیبای بهاری است. ایام شادی‏بخشِ مسلمان و عید فرخنده احمد و پیشوای بزرگ جهان تشیّع، حضرت امام جعفر صادق علیه‏السلام است. بسیار به‏جاست که مسلمانان، نغمه‏های تازه‏ای آغاز کنند و به سمت همگرایی و اتحاد گام بردارند. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‏ خامنه‏ای در این‏باره چه زیبا فرموده است: «این مبنای توحید و اعتقاد به وحدانیت حضرت حق، در تمام شئون فردی و اجتماعی جامعه اسلامی تأثیر می‏گذارد و جامعه را به صورت یک جامعه هماهنگ و مرتبط با یکدیگر و متصل و برخوردار از وحدت می‏سازد».

اقبال و میراث مشترک معنوی

وحدت جهان اسلام، یکی از موضوع‏های اصلی و اساسی تفکر علامه اقبال لاهوری بود. به نظر این شاعر بزرگ، مسلمانانْ یک ملت‏اند و وحدت جهان اسلام، به هیچ ملت خاص و کشور خاصی محدود نمی‏شود. میراث مشترک معنوی و فرهنگی جهان اسلام، مایه افتخار مسلمانان است. او معتقد بود که این میراث عظیم، تفکیک‏پذیر نیست؛ یعنی مسلمانان جهان مانند خانواده‏ای بزرگ بوده و در شادمانی‏ها و رنج‏های یکدیگر شریک و سهیم باشند. از این رو، او آن‏ها را به شبنم یک صبح خندان تشبیه می‏کند و می‏سراید:
از حجاز وچین و ایرانیم ما شبنم یک صبح خندانیم ما

تشکیل جبهه متحد اسلامی

بدون تردید یکی از راهکارهای مهم در پیروزی بر مشکلات جهان اسلام و نیل به استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، تشکیل جبهه متحد اسلامی است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‏ خامنه‏ای در این‏باره می‏فرمایند: «باید مسلمانان جهان با هم متحد شوند و با هم دشمنی نکنند [و] محور همه، کتاب خدا و سنت نبی اکرم و شریعت اسلام باشد. مسلمانان باید شالوده زندگی خود را بر اسلام و قرآن استوار نمایند تا در تمام ادوار زندگی موفق باشند. هرگاه در طول تاریخ، مسلمانان با هم متحد بودند و یکپارچگی و وحدت کلمه داشتند و حول محور اسلام و قرآن عمل کردند، حیله‏های دشمنان تأثیری در کار آن‏ها نداشته است و تمام توطئه‏های استکبار را خنثی کرده‏اند».

جلوگیری از نشر آثار تفرقه‏انگیز

یکی از راهکارهای گسترش وحدت اسلامی در میان مسلمانان، جلوگیری از نشر آثار تفرقه‏انگیز در محیط اسلامی است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‏ خامنه‏ای(مدظله العالی) در این باره می‏فرمایند: «یکی از کارهایی که باید انجام بگیرد، جلوگیری از نشر آثار تفرقه‏انگیز است؛ چه در محیط شیعی [و] چه در محیط سنی. الان برای ایجاد بغض و کینه، آثاری نوشته می‏شود و پول‏هایی هم خرج می‏شود. اگر بتوانیم، باید جلو این‏ها را بگیریم. برای من کتاب‏های متعددی از نقاط مختلف عالم می‏رسد که پیداست اصلاً سعی افرادی بر این بوده که این کتاب‏ها، برای ایجاد کینه و کدورت و بغض و نگرانی نوشته شود».

امام خمینی( رحمت ‏الله علیه) و اخوّت دینی

حضرت امام خمینی رحمت ‏الله علیه پیوسته در راه شناخت آسیب‏های جوامع اسلامی و راهکارهای مبارزه با آن، هشدار می‏داد. ایشان یکی از آسیب‏های جدی مسلمانان را «اختلاف» می‏دانست و معتقد بود که این اختلاف‏ها، هم منشأ داخلی و هم منشأ خارجی دارد. آن حضرت در یکی از سخنان خود در این‏باره فرمود: «با انحراف اسلام از مسیر اصلی خود و غرض‏ورزی دشمنان داخلی و خارجی و وجود تفرقه و اختلاف، قوی‏ترین حاصل اقتدار اسلام، یعنی اخوّت دینی و اتحاد بین ملل مسلمان، به تدریج از میان رفت».

اختلافات مذهبی

یکی از آسیب‏های جدّی جوامع اسلامی در شرایط فعلی، اختلاف‏های مذهبی است. مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه‏ خامنه‏ای در این‏باره می‏فرمایند: «حقا وضع مسلمین از لحاظ تضادها و اختلافات مذهبی، تأسف‏انگیز است. بسیاری از توانایی‏های علمی و فکری مسلمین در طول تاریخ، صرف تعارض با یکدیگر شده است… تا آن‏جایی که من یادم می‏آید، درگیری‏ها و تعارضات و جنگ‏های مذهبی بین مسلمین، به وسیله قدرتمندان هدایت شده است. از زمان بنی‏عباس تا زمان‏های بعد، همواره دست‏هایی، طرفداران عقاید مختلف اسلامی را به جان هم انداختند. اگر این دست‏ها نبود، آن‏ها با هم سال‏ها در صلح و آرامش زندگی می‏کردند و هیچ مشکلی نداشتند. در زمان حاضر، برای این‏که مسلمین با هم متحد و متفق نباشند و علیه هم کار کنند، تلاش‏های مضاعفی انجام می‏گیرد. این تلاش‏ها به خصوص در وقتی تشدید پیدا کرده که نیاز مسلمین به وحدت، بیش از همیشه است».

تقریب عملی

بدون شک تحقق موفقیت مسلمانان، در گرو انسجام و هم‏بستگی اجتماعی آنان است. اگر مسلمانان متفرق باشند، وعده‏های الهی و امدادهای غیبی نصیبشان نخواهد شد. بنابراین، امدادها و کمک‏های الاهی در صورتی نصیب جوامع اسلامی می‏شود که امت اسلامی، تحت لوای قرآن و سنت نیکوی رسول اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و سیره پاک معصومان علیهم‏السلام ، به وحدت عملی دست یابند. مقام معظم رهبری، در این زمینه چنین فرموده است: «تقریب عملی، یعنی همکاری مسلمین با یکدیگر، منهای احساس جدایی عقیدتی و فرقه‏ای. ما در میان خودمان و در جوامع دیگر به خصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مکرر این را دیده‏ایم که برادران شیعه و سنی کنار هم می‏نشینند و در مسایل علمی و سیاسی و مسایل مربوط به سرنوشت اسلام، طوری با هم تبادل نظر می‏کنند که اصلاً به یادشان نیست که این مذهبش چیست و آن مذهبش چیست؟ در بسیاری از معاشراتمان با اصحاب مذاهب مختلف این را دیده‏ایم».

شهید صدر و راهکار نیل به وحدت

شهید آیت الله سید محمد باقر صدر، اسلام را مبدأ و محرّک بسیار نیرومندی در هویت دادن به مسلمانان می‏دانست. او علت انحطاط برخی جنبش‏های اسلامی را، عدم شناخت صحیح آن‏ها از اسلام و عمل نکردن به این دین سترگ الاهی می‏دانست. از دیدگاه شهید صدر، ایجاد وحدت بین مسلمانان، آنان را به حرکت درآورده و استقرار حکومت اسلامی را میسر می‏سازد. از این رو، «پیوند عالمان اسلامی، احیای شخصیت اسلامی مسلمانان، شناسایی دشمن مشترک، احترام متقابل مذاهب، پرهیز از تحریک احساسات، ادب در گفتار و نوشتار، تشکیل کنگره بین‏المللی اسلامی و مبارزه با تعصب‏های قومی، راهکارهای رسیدن به وحدت، از دیدگاه شهید صدر می‏باشد».

وحدت در نگاه شهید بلخی

علامه سید اسماعیل بلخی، روحانی آگاهی بود که از حوزه پربار ومتعهد شیعی، عَلَم قیام بر دوش گرفت و ندای وحدت و آزادی سر داد و تا پایان عمر خود، از سعی و تلاش در رسیدن به مقصود خویش باز نایستاد. عامل مهمی که بلخی در طول مبارزه و قیام خویش تا آخرین لحظات برای زدودن و از بین بردن آن تلاش نمود، نفاق و اختلافات مذهبی و نژادی و دست‏یابی به وحدت اسلامی بود. او اختلاف را عامل اساسی عقب‏ماندگیِ جوامع اسلامی از قله‏های پرافتخار علم و دانش می‏دانست و می‏سرود:
چه ابتلاست که درهر بلاد می‏نگرم
نزاع مذهب و جنگ نژاد می‏نگرم
او به خوبی دریافته بود که انحطاط مسلمانان،دراثر درد بی‏درمان اختلاف است. از این رو، برای چاره‏جویی این مشکل چنین می‏سرود:
بیا بیا همه اعضای یک بدن باشیم
امورجمله به وفق مراد می‏نگرم
میان ما و تو صد درد مشترک باقی است
تو را به خود ز چه بی‏اعتماد می‏نگرم
وحدت در نگاه سید عبداللّه‏ نوری
سید عبداللّه‏ نوری، رهبر نهضت اسلامی تاجیکستان درباره وحدت جامعه اسلامی می‏گوید: «باید همگی سعی و تلاش همه جانبه در وحدت و یکپارچگی مسلمانان داشته باشیم. باید در کنار یکدیگر و زیر پرچم دین و عقیده زندگی کنیم و پدیده شوم تفرقه را از میان مسلمانان دور سازیم. تعلیمات اسلامی، بیش از همه چیز ما را به وحدت، یکپارچگی، اتحاد و هم‏بستگی دعوت می‏کند. «همگی به ریسمان خدا چنگ بزنید و متفرق نشوید».

وحدت و قرآن

قرآن مجيد، وحدت را شيرازه اصلى دين اسلام مى‏داند و مى‏فرمايد: «همگى به رشته دين خدا چنگ زنيد و به راه‏هاى متفرق نرويد و به ياد آريد اين نعمت بزرگ خدا را كه شما با هم دشمن بوديد و خداوند در دل‏هاى شما الفت و مهربانى انداخت و به لطف خداوند، همه برادر دينى يكديگر شديد؛ در صورتى كه شما در پرتگاه آتش قرار داشتيد و خدا شما را نجات داد».

وحدت و تعاليم دينى

حيات واقعى دين اسلام، بر پايه وحدت بنا شده؛ زيرا اسلام دين تك محور نيست و اين رمز ماندگارى آن است. خداوند متعال هم دستورهاى خود را بر پايه وحدت نهاده تا مسلمين نسبت به يكديگر احساس مسئووليت كنند و همه با هم به سوى سعادت گام بردارند. يعنى مؤمنين يك خانواده بزرگ هستند تحت سرپرستى دستورهاى الهى: «اِنَّما الْمُؤمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بينَ اَخَوَيكُم؛ مؤمنان همه برادرند، پس هميشه بين برادرانتان صلح برقرار سازيد».

وحدت و سيره نبوى

عمل به سيره نبوى، يكى از نقاط قوت وحدت است، گرچه اين سيره به طور كامل در ميان مسلمانان دنيا اجرا نمى‏شود؛ ولى عمل به همان مقدار كم از سيره پيامبراعظم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هم وحدت‏آفرين است. يكى از بارزترين ويژگى‏هاى سيره نبوى كه در كتاب‏هاى گوناگون حديثى از جمله «سنن النبى» آمده، جويا شدن از احوال مؤمنين و يارى رساندن به آنان بود كه اين رفتار پسنديده آن حضرت، حامل پيام وحدت ميان مسلمانان است.
رسول اعظم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ، درباره اختلاف و تفرقه ميان مسلمانان، توصيه‏هايى داشتند كه از جمله آنهاست: «باهم مخالفت نكنيد كه پيشينيان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند».
«هيچ امتى پس از پيامبر خود گرفتار اختلاف نشد؛ مگر آنكه باطل‏گرايان آن بر حق خواهانش پيروز شدند».

دشمنان وحدت

براى مسلمانان جهان، يك دشمن مشترك وجود دارد؛ استعمارگرانى كه چشم طمع به سرزمين مسلمين دوخته‏اند و برآنند تا جايگاه سلطه‏گرانه خود را تثبيت كنند. براى مثال، آنان در حمله امريكا به كشور اسلامى عراق، نخست اين طرح شوم را نابخردانه ناميدند؛ اما هنگام اشغال عراق روشن شد كه بسيارى از دولت‏هاى استعمارگر، با امريكا، همدست هستند.
اكنون هم اين دولت‏هاى استعمارى با هر شيوه‏اى، حتى كاريكاتور، شايعه، اختلاف و… قصد دارند در ميان مسلمين، شكاف ايجاد كنند؛ ولى نكته در خور توجه اين است كه همه دولت‏هاى استعمارگر و ضد اسلام، از يك سو هدايت مى‏شوند؛ سازمان‏هاى جاسوسى امريكا و رژيم صهيونيستى.
بشنويد اين سخن مقام معظم رهبرى را: «تحريك عواطف مذهبى و فراهم كردن زمينه اختلاف، گناه است و كسانى كه اين كار را انجام دهند، در واقع به برآورده شدن هدف سازمان‏هاى جاسوسى امريكا و رژيم صهيونيستى كمك كرده‏اند».

راه گريز

البته بهترين راه مقابله با دسيسه دشمنان براى ايجاد اختلاف، همان وحدت است كه اين مهم، در كلام گهربار حضرت امام خمينى رحمت ‏الله علیه و مقام معظم رهبرى(مدظله العالى) به چشم مى‏خورد: «مسلمين بايد يد واحده باشند بر ضد ستمگران».
«تنها راه مقابله با دشمنان اسلام، وحدت و يك‏پارچگى امت اسلامى و پرهيز از اختلاف و درگيرى است».

آفات و علل وحدت‏گريزى مسلمانان

رهبران گمراه
يكى از مهم‏ترين علت‏هاى وحدت‏گريزى مسلمانان، وجود رهبران گمراه است كه تاريخ، بهترين شاهد اين مدعا است. رهبران گمراهى چون كمال آتاتورك و رضاخان، با ترويج فرهنگ غرب و مبارزه با دين اسلام، قصد داشتند ريشه وحدت را بخشكانند.
«كمال آتاتورك، بارزترين و افراطى‏ترين چهره غرب‏زده در جهان اسلام است. آتاتورك، پس از رسيدن به قدرت، دست به اقدامات ضد اسلامى و غرب‏گرايانه زد و در همه زمينه‏هاى زندگى اجتماعى و سياسى، به اسلام‏زدايى پرداخت. او مدرسه‏هاى مذهبى را بست، اذان و نماز را به زبان عربى قدغن، خط را عوض و كشف حجاب نمود».
رضاخان هم پس از جريان مشروطه، همان بلايى را بر سر مردم ايران آورد كه كمال آتاتورك بر سر مسلمانان تركيه آورد. در اين باره مقام معظم رهبرى مى‏فرمايد: «كسى كه در آن روز بزرگ‏ترين قدم را به نفع فرهنگ غرب و در حقيقت به نفع سلطه غرب و استعمار انگليس در ايران برداشت، رضاخان بود».
البته ناگفته نماند، هم اكنون هم در برخى از كشورهاى اسلامى اين‏گونه رهبران گمراه وجود دارند كه با در دست داشتن پرچم تفرقه، دست دوستى به سمت سلطه‏گران دراز كرده‏اند.
روشن‏فكران غرب‏زده
در تاريخ ايران، روشن‏فكران غرب‏زده، نقش عمده‏اى در رواج غرب‏گرايى براى از بين بردن وحدت مسلمانان داشتند. به فرموده مقام معظم رهبرى «زمانى كه غربِ مسلط به تكنولوژى و علم خواست در ايران پايگاه تسلط خود را مستحكم بكند، از راه روشن‏فكران وارد شد؛ از طريق عناصر خودفروخته‏اى مثل ميرزا ملكم‏خان‏ها و تقى‏زاده‏ها اقدام كرد» يا «بدين‏سان است كه درگير و دار معركه استعمارى، روشن‏فكران وابسته [كه] نقش دوگانه پيش‏قراول و نيز ستون پنجم استعمار را داشتند، كوس غرب‏گرايى را به صدا درآوردند».

ستون پنجم دشمن

ستون پنجم يا جاسوسان دشمن، مهم‏ترين نقش را در از هم گسيختگى مسلمين دارند. اين جاسوسان، با تعليم و تربيت كامل در ميان مردم كشورهاى مسلمان خود را جاى مى‏دهند و پس از دريافتن نقاط ضعف و قوت آنها، به صورت خيلى زيركانه و نرم، ضربه‏هاى خود را در جهت از بين بردن وحدت، وارد مى‏كنند. در اين ميان، دستگاه جاسوسى انگلستان، يكى از قوى‏ترين سيستم‏هاى جاسوسى به شمار مى‏رود. يكى از پژوهشگران مى‏نويسد: «دستگاه جاسوسى انگلستان، از عجيب‏ترين دستگاه‏هاى بشر است».
مستر همفر، يكى از همين جاسوسان انگليسى است كه پس از جاسوسى موفق در برخى از كشورهاى اسلامى ـ كه توانست فرقه وهابيّت را پايه‏ريزى كند ـ نقاط ضعف و قوت مسلمانان را اين‏گونه بيان مى‏كند: «از جمله نقاط ضعف مسلمين، اختلاف شيعه و سنّى، اختلاف بين ملت‏ها و دولت‏هاى آنان است.» يا «اختلاف موجود را مى‏توان با تكثير سوءظن ميان گروه‏هاى متنازع، هر چه بيشتر دامن زد. مى‏توان كتاب‏هايى نشر داد كه در آن، بعضى از مذاهب را مورد توهين قرار داد و لازم است در راه تخريب و تفرقه ميان مسلمانان، پول به حدّ كافى صرف كرد».

کینه‏های کهنه

بدون شک، نیاز مسلمین به اتحاد و اتفاق، از مبرم‏ترین نیازهاست، و درد اساسی جهان اسلام، همین کینه‏های کهنه میان مردم مسلمان است. دشمن همواره از همین شکاف‏ها سود می‏جوید. البته مفهوم اتحاد اسلامی که در صد سال اخیر، میان علما و فضلای مؤمن و روشن‏فکر اسلامی مطرح است، این نیست که فرقه‏های اسلامی برای ایجاد اتحاد اسلامی از اصول اعتقادی و یا غیر اعتقادی خود صرف‏نظر کنند و به اصطلاح مشترکات همه فِرَق را بگیرند و مختصات همه را کنار بگذارند؛ زیرا این کار نه منطقی است و نه عملی. از اینرو فرقه‏های اسلامی، در عین اختلافاتی که در کلام و فقه و غیره با هم دارند، به واسطه مشترکات بیشتری که در میان آنها هست، می‏توانند در مقابل دشمنان خطرناک اسلام، دست برادری بدهند و جبهه واحدی تشکیل دهند.

گل‏بانگ وحدت

یکی از زیباترین و والاترین واژه‏ها، واژه وحدت و برادری است. برادری و وحدتی که پیامبر رحمت در استمرار رسالت دیگر انبیای عظام برای جوامع بشری به ارمغان آورد. پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم مهاجرین و انصار را به میثاق اخوت و عقد برادری فرا خواند و بدین‏سان گل‏بانگ وحدت برای نخستین بار در فضای مدینه طنین افکند و دل و جان قرون و اعصار را نوازش داد و عطر دل‏انگیز آن مسلمانان را مدهوش خویش ساخت. سنگ زیرین بنای اتحاد و همبستگی اسلامی نهاده شد و ارزش‏های متعالی اسلامی و برادری و اتحاد، جانشین ارزش‏های پوچ و خیالی جاهلی شد. آری پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم با استناد به آیات قرآن، جوامع اسلامی رابه اعتصام به حبل متین الهی و پرهیز از تفرقه و تشکیل امت واحده در سایه عبودیت اللّه، دعوت کرد. مسلمانان نیز در پرتو عمل به این دعوت و حرکت در طریق وحدت، متحد شدند و بر دشمنان چیره شدند و دیری نپایید که شاهد فتح و پیروزی را در آغوش کشیدند.

اخوت دینی و وحدت اسلامی

اسلام به عنوان مکتب جامع و جاوید، همان‏گونه که عرصه دعوت خویش را به قوم و ملت خاصی محدود نکرده است، اتحاد امت اسلامی را در صدر برنامه‏های سیاسی و اجتماعی خویش قرار داده و عقد اخوت دینی را میان فرزندان امت اسلام جاری کرده است. وحدت اسلامی که قوی‏ترین عامل توانمندی و اقتدار امت اسلام محسوب می‏شود، از دیرباز دست‏خوش توطئه‏های دشمنان قرار گرفته است. استعمارگران خارجی و ایادی داخلی آنان که قوّت خود را در ضعف جوامع اسلامی می‏جویند، برای غارت منابع و ثروت‏های ملل اسلامی، سعی در فرو ریختن جوّ اعتماد و فضای برادری حاکم میان ملل اسلامی داشته‏اند. حضرت امام خمینی رحمت لله علیه با تاکید بر اهمیت این عامل حیاتی، نقش استعمار در از بین بردن آن را چنین بازگو نموده‏اند: «علما و دانشمندان سراسر جهان، بویژه علما و متفکران بزرگ اسلام، یک‏دل و یک‏جهت در راه نجات بشریت از سلطه ظالمانه این اقلیت حیله‏باز و توطئه‏گر… بپاخیزند… و این کتاب‏هایی را که اخیرا با دست استعمار منتشر شده و دامن به اختلاف بین طوایف مسلمین می‏زنند نابود کنند و ریشه اختلاف که سرچشمه همه گرفتاری‏های مظلومان است را برکنند و یک‏دل و یک‏سو بر این رسانه‏های گروهی که بیشترِ ساعاتِ شب و روز، به فتنه‏انگیزی و نفاق‏افکنی… عمر خود را می‏گذرانند، پرخاش کنند.

اسلام، محور اتحاد (با تکیه بر نظر امام خمینی رحمت لله علیه )

در اندیشه تقریب مذاهب و ملت‏های اسلامی، حضرت امام خمینی رحمت لله علیه تمامی محورهایی را که به کلیت و فراگیری امت اسلامی صدمه می‏زند، رد نموده، اسلام را به عنوان تنها محور اتحاد این امت عظیم مطرح می‏کند. ایشان خطاب به حجاج بیت اللّه الحرام می‏فرماید: «از جمله وظایف در این اجتماع عظیم، دعوت مردم و جوامع اسلامی به وحدت کلمه و رفع اختلافات بین طبقات مسلمین است که خطبا، گویندگان و نویسندگان در این امر حیاتی اقدام نمایند و کوشش کنند در به وجود آوردن جبهه مستضعفین که با وحدت جبهه و وحدت کلمه و شعار «لا اله الاّ اللّه»، از تحت اسارت قدرت‏های شیطانی، و اجانب و استعمارگران و استثمارگران بیرون آیند و با اخوت اسلامی بر مشکلات غلبه پیدا کنند».

وحدت اسلامی و تشکیل جبهه مستضعفان (با تکیه بر دیدگاه امام راحل)

تاکید بر ایجاد جبهه واحد مستضعفان در برابر استکبار و قدرت‏های شیطانی، یکی از محورهای مورد تأکید امام رحمت لله علیه است که جامعه اسلامی را برای نیل به تحقق وحدت اسلامی یاری می‏رساند. امام، با اعتقاد به پیوند عمیق میان وحدت اسلامی و شکل‏گیری جبهه مستضعفان، می‏فرماید: «مستضعفین جهان، چه آنهایی که زیر سلطه آمریکا و چه آنها که زیر سلطه سایر قدرتمندان هستند، اگر بیدار نشوند و دستشان را به هم ندهند و قیام نکنند، سلطه‏های شیطانی، رفع نخواهد شد و همه باید کوشش کنیم که وحدت بین مستضعفین در هر مسلک ومذهبی که باشند، تحقق پیدا کند…. و آنچه مهم است این است که شما در مذهب خود و ما در مذهب خودمان اخلاص را حفظ کنیم».

اتحاد ممالک اسلامی از منظر امام خمینی رحمت لله علیه

امام خمینی رحمت لله علیه با بازگو کردن دیدگاه اسلام و یادآوری تأکید قرآن کریم بر اندیشه برادری دینی، اشاعه این تفکر را به عنوان یکی از راه‏کارهای شکل‏گیری وحدت اسلامی و تقریب مذاهب مطرح می‏کنند. در این‏باره موضع قاطع و روشن ایشان، در بخشی از بیاناتشان دقیقا مشخص است: «ما برای دفاع از اسلام و ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیّا هستیم. برنامه ما ـ که برنامه اسلام است ـ وحدت کلمه مسلمین است؛اتحاد ممالک اسلامی است؛ برادری با جمیع فِرَق اسلامی است در تمام نقاط عالم؛ هم‏پیمانی، با تمام دول اسلامی است در سراسر جهان».

امام خمینی و سفارش به برادری بین تشیع و تسنن

حضرت امام رحمت لله علیه که ایجاد تفرقه مذهبی میان شیعه و سنی را محصول دست‏های پلید استکبار و اجانب می‏دانند، توسعه اخوت دینی میان پیروان تمامی مذاهب را دنبال نموده و پیروان مذاهب تشیع و تسنن را از اختلاف بر حذر داشته و به برادری و رفتار نیک با همدیگر سفارش فرموده است. آن گرامی خطاب به ملت ایران چنین می‏فرمایند: «من امیدوارم که تمام برادرهای ما در اطراف ایران، چه برادرهای اهل سنت و چه برادرهای اهل تشیع، و تمام کسانی که در این ملت هستند، از اقلیت‏های مذهبی، با هم جمع باشند و همه مثل برادر با هم رفتار کنند، تا این‏که این مملکت به پیش برود».

پیامدهای تفرقه از دیدگاه امام خمینی

بیداری امروز امت اسلامی، بازگشت مسلمین به قرآن و سنت، مطرح شدن ولایت امر و خلافت اسلامی، آزادی‏خواهی، عزت‏طلبی و حرکت‏های وحدت‏طلبانه مسلمین، بدون شک از ثمرات انقلاب مقدس امام خمینی رحمت لله علیه است. حضرت امام در طول حیات طیبه خویش باعث و بانی تحرکات مهمی در جهان اسلام بودند که یکی از اقدامات مهم ایشان، ایجاد وحدت و اخوت دینی، در میان مسلمین بود. آن فرزانه هم‏چنین برای تحقق این هدف مقدس و ایجاد وحدت و هم‏گرایی مسلمانان، در بسیاری از سخنان و نوشته‏های خود، امت اسلام را از تفرقه بر حذر داشته و آنان را به پیامدهای زیان‏بار و ناگوار تفرقه و اختلاف توجه داده‏اند. ایشان در این‏باره می‏فرمایند: «امروز اختلاف بین ما، تنها به نفع آنهایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فرق. آنها می‏خواهند نه این باشد نه آن، راه را این‏طور می‏دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند. ما با توجه به این معنی که همه ما مسلمان هستیم و همه ما اهل قرآن و اهل توحید هستیم، باید برای قرآن و توحید زحمت بکشیم و خدمت کنیم».

حیله‏های استکبار در اختلاف بین شیعه و سنی

جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی با توطئه‏های مختلف استکبار جهانی و ایادی فرومایه آن مواجه شد. حیله‏ها و توطئه‏های رنگارنگ دشمنان به منظور تضعیف انقلاب اسلامی و رهبری آن، یکی پس از دیگری به مرحله اجرا درآمد. یکی از مهم‏ترین حیله‏های استکبار ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی بود که با درایت و دوراندیشی امام راحل رحمت لله علیه خنثی شد. از آن زمان جلوه‏های راستین وحدت در پرتو رهبری‏های مصلح کبیر امام خمینی رحمت لله علیه در نظام جمهوری اسلامی آغاز و تحقق یافت و امروز در امتداد رهبری‏های حکیمانه بزرگ‏مرد تاریخ مقام معظم رهبری حضرت آیت اللّه خامنه‏ای، مدظله العالی، پرچم پرافتخار توحید به اهتزاز درآمده است.

جمهوری اسلامی، پیش‏گام وحدت اسلامی

وحدت اسلامی ـ که همواره آرزوی اندیشمندان اسلامی بود ـ با مجاهدت و تلاش خالصانه مسئولان جمهوری اسلامی پایه‏های اساسی آن تحکیم یافته است. تشکیل و تأسیس «مجمع‏التقریب بین‏المذاهب» از سوی رهبر معظم انقلاب زمینه را برای گفت‏وگوی مستقیم اندیشمندان و صاحب‏نظران برجسته جهان اسلام هموارتر ساخت و همین امر موجب شد تا گام‏های بسیار مهمی در خصوص وحدت اسلامی برداشته شود. جمهوری اسلامی، بدون شک از همان آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، همواره با تمام توان، آیه‏های وحدت و همبستگی را برای مسلمانان قرائت نموده و گام‏های مهم عملی برای تحقق این هدف والا و ارزشمند برداشته است که بر هیچ فردی پنهان نیست.

بخش دوم: دل نوشتهای وحدت آفرین

وحدت
امیر خوش‏نظر
وحدت ما ـ امّت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم ـ را چه بهانه بهتر از این‏که همه به یک خدا، یک رسول و یک کتاب باور داریم؟
مسلمان! ما بر گلوگاه حیات تفرعن خوابیده‏ایم و ثروتمان را به تاراج می‏برند و مدنیت نبوی‏مان را به سمّ بدویت نو می‏آلایند. هزار جان گرامی از این غیرت سوخت که بوجهل‏ها و بولهب‏های دوران را وا گذاشتیم و تیغ تکفیر و رفض بر روی هم کشیدیم. به یاد آرید که ما بر لبه آتش بودیم و خدا از آن رهایمان ساخت و در دل‏هایمان به جای عداوت، اُلفت رویانید؛ پس به این نعمت الهی «برادر» شدیم.
مهم‏تر از این‏که آن برگزیده خدا، چه زمانی پای بر این خاکدان نهاده است، این است که او با خود پیام گران‏بار الهی را آورده است، که «مومنان برادرند».
پافشاری بر تاریخ، قشری‏گری است و بها دادن به اختلافات صوری، سطحی‏نگری. باید میراث نبوت را پاس داریم تا به قهقرای جهل و تاریکی نلغزیم.
باید طنین کلام قدوسی حضرتش را به گوش جان شنید؛ کلامی که تاریخ را در می‏نوردد، قومیت را در همی می‏شکند و ملیّت را در هم می‏کوبد و به انسانیت انسان، رنگ فطرت می‏دهد؛ رنگ دین: «هر آن‏که صبح کند و به امر مسلمانان اهتمام ننماید، مسلمان نیست».
«هر آن‏که بشنود فریاد مسلمانی را که: ای مسلمانان … و پاسخش نگوید، مسلمان نیست».
مسلمان! ببین فلسطینی را، چگونه بر ساحل مدیترانه سر می‏بُرند! اینان پاره‏های تن اسلامند که در گرماگرم غفلت و بی‏مسوولیتی‏ها، قصّابی شده‏اند. این خون‏ها ما را عبرت بشریت خواهد کرد؛ اگر به خون خواهی‏شان برنخیزیم.
کور باد آن چشم بدبین که مومنان را برادر ندید!
دور باد آن دستی که بذر تفرقه در حرم خدا و پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم ، در کشور اسلام پاشید و زیان‏کار دنیا و عقباست، آن‏که این نهال دشمنی را به جان پرورید.
حلقه‏های گل
سیدعلی‏اصغر موسوی
با تبسّم‏های شیرین
با گلاب و حلقه گل.
با تمام آرزوهای قشنگ نو بهاران، دف بچرخان و برقصان؛ غنچه‏های کبریا را
فصل میلاد گل آمد!
ترک یا لُر، کُرد یا ترکمن، فارس هستی یا عرب یا …!
فصل میلاد گل آمد!
فصل زیبای بهاران.
فصل آهنگ دل‏انگیز ارادت!
ای مسلمان! تو که لهجه شادی‏ات زیباست! اسپند بسوزان! عود روشن کن و با یک «یاعلی»، دل به دریای «وحدت» بزن که امروز، شادمانی پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم در شادمانی امتِ خویش است! امتی که در سایه پرچم «لااِلهَ‏اِلاّاللّه‏» خواهد توانست بر تمام شیاطین جهان غلبه کند!
چرا نشود با آهنگ کُردی، غزل خواجه شیراز را در بلوچستان، شنید؟
چرا نشود با دو تار عاشق ترکمن، «بایاتی»های آذری را در هرمزگان، نواخت؟ چرا نشود نغمه‏های لُری را، حتی تا آن سوی تایباد برد و گوشه‏های خراسانی را در کناره‏های سدّ دِز شنید؟
دست من، دست تو، دست او؛ دستِ قدرت ماست؛ دست اتّحاد ما، دستی که در سایه پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و عترت پاکش علیه‏السلام ، مجال از تفرقه افکنی بیگانگان گرفته است.
دستی که در سایه قرآن و سنت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم ، وحدت و یکدلی خود را حفظ کرده است. دستی که در سایه امامت و ولایت، پرچم جمهوری اسلامی ایران را بر بام جهان اسلام به اهتزاز درآورده است؛ پرچمی که جز مقابل آل‏اللّه‏ به کسی سر خَم نخواهد کرد!
دست در دست هم
سید علی اصغر موسوی
سپاس خداوندی را که حضرتت را سرمایه وحدت و ذخیره عظمت مسلمین قرار داد.
یا رسول اللّه صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ! در سایه تعالیم تو، مجالی برای خود نمایی جهل نماند؛ چنان که اندیشمندترین ساکنان زمین، دل سپردگان به عشق تو اند.
دست‏ها را با هم گره می‏زنیم و دل‏ها را به میقات وحدت می‏بریم، تا در طواف نام مبارکت، به عظمت و شکوه «توحید» پی ببریم.
یا رسول اللّه صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ! آیینه‏ای که جمال بی مثال تو در آن دمید، چگونه می‏تواند اسیر غبار روزگاران شود!
چگونه می‏تواند دشمن، امید به بازار مکاره خویش داشته باشد، جایی که طنین فریاد آزادی بخشت هنوز، گوش جان را می‏نوازد که: «قولوا لا اله اِلا اللّه تُفْلِحُوا»
اینک، دست در دست هم فشرده، دل‏ها به هم متمایل، در میقات وحدت، سرود همراهی سر می‏دهیم.
اینک، به سپاس شادمانی میلادت، مجذوب عارفانه‏های جمالت شده‏ایم.
کجایند افلاکیان تا پای کوبی خاکیان را به تماشا بنشینند؟
کجایند عرشیان پرده نشین تا سرور فرشیان وحدت آفرین را ببینند؟
کجایند اغیار تا محرمان خلوت انس را در کنار هم ببینند؛ این روزها که عظمت و شکوه اسلام را کران تا کران، جار می‏زنند؟
کجایند آنان که دل‏هاشان را به سردی سنگ‏ها سپرده‏اند تا ببینند که آفتاب ایمان از کدامین افق طلوع کرده است؟
صدا کن برادر، برادر خویش را تا طنین صدایت از فراسوی مرزها بگذرد و نوید یکدلی در سراسر جهان شود!
تا فلسطینی به غربت خویش نگرید.
تا عراقی تنهایی خویش را به تماشا ننشیند.
تا کشمیری، بیمناک از عاقبت خویش نباشد.
تا سودانی، گرسنگی فرزند از یاد ببرد!
فریاد کن آزادی قدس را!
فریاد کن رهایی اسیران آتش نمرود را!
بگذار جهان به زلالی آیینه‏هامان ایمان بیاورد!
بگذار آسمان به صداقت کلاممان سر بجنباند!
اینک مجال سرودن از وحدت است!
بر بلندای بام‏ها
عباس محمدی
با من بمان تا در امتداد آرامش، روزهای نیامده را سپری کنیم!
دنیا، محتاج مهربانی‏های من و توست.
جاده‏ها نگرانند تا مبادا تنهایشان بگذاریم، تا مبادا رد پاهای ما از هم جدا بیفتد!
عشق، مهربانی، آرامش، لبخند و حتی جهان، نیازمند من و توست.
ما شانه به شانه هم، کوهی بشکوهیم و استوار که در برابر تمامی توفان‏ها، بی‏کوچک‏ترین تکانی پابرجاست.
من و تو قله آرزوهای گرسنه‏ترین کودکان جهانیم.
ای راز روزهای استواری! با من بمان تا شانه‏هایمان، آشیانه عقاب‏های دور پرواز باشد. برخیز تا کاری کنیم کارستان! برخیز تا دنیا را متحیر کنیم، تا «فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم».
با من بمان؛ دنیایی از دلواپسی، دنیایی از دلشوره، دنیایی از دست‏های خالی، امیدوار من و توانَد؛ من و تو، اسطوره افسانه‏های ناگفته‏ایم؛ «حالیا چشم جهانی نگران من و توست».
من و تو باید با هم باشیم. باید ما باشیم «چه کسی می‏خواهد من و تو ما نشویم خانه‏اش ویران باد.
من اگر ما نشوم تنهایم
تو اگر ما نشوی خویشتنی».
آری، برادر برخیز «از کجا که من و تو
شور یک‏پارچگی را در شرق
باز برپا نکنیم».
دنیا چشم انتظار ماست. عدالت، ما را می‏خواند، «از کجا که من و تو
مشت رسوایان را وانکنیم».
برخیز تا آفتاب حقیقت را بر بلندای بام‏ها فریاد بزنیم. «من اگر برخیزم
تو اگر برخیزی
همه برمی‏خیزند».
هیهات که برنخیزیم!
«من اگر بنشینم
تو اگر بنشینی
چه کسی برخیزد؟
چه کسی با دشمن بستیزد؟
چه کسی
پنجه در پنجه هر دشمن دون
آویزد
دشت‏ها نام تو را می‏گویند
کوه‏ها شعر مرا می‏خوانند»
آری «کوه باید شد و ماند
رود باید شد و رفت
دشت باید شد و خواند».
برخیز تا جهان، تماشا کند دست‏های مهربانی‏مان را در دست هم! خمیازه روزهای غفلت را خوابیدن بس است. ما باید «دست در دست هم دهیم به مهر».
مبادا روی برگردانی؛ تنها خواهیم ماند!
«سخن از
متلاشی شدن دوستی است
و عبث بودن پندار سرورآور مهر».
دست‏هایت را به من بسپار! با من بیا، با من بمان و با من، بلندتر از همیشه آزادی را بخوان.
چراغ یک‏رنگی
علی خالقی
سرتا به پا ترنم و لبخند است این آفتاب روشن رویایی
مردی در انتهای غروب آمد در دست او چراغ اهورایی
هر کس که زیر بیرق اسلام است از یک نفس سرشته شده جانش
چون قبله و کتاب و خداوندش یکتا شده است با دم یکتایی
آوای روح بخش قرآن، فضا را پر کرده است؛ کلماتی اهورایی که شولای نور و نیک بختی را بر چادر سیاه ظلمت کشیده است.
ملایک، چراغ یک‏رنگی و یگانگی را بر خانه‏های برافراشته با «اللّه‏ اکبر» هدیه می‏دهند.
آفتاب، این همه روشنی را رشک می‏برد و زمین، بر قدم‏های محکم مسلمانانی که دست در دست هم خدا را می‏خوانند، تکیه داده است.
ملایک، با چراغ وحدت می‏آیند و شیاطین، علم تفرقه را بر زمین می‏اندازند و می‏روند.
روزگاری که جهل بر سینه‏های اهل زمین خانه داشت، به سر آمد؛ چون رسولی از سوی خدا خورشید را به دل‏های تاریک بخشید و آنان را به یک قبله واحد فراخواند.
کتاب مقدس آورد و با یک آیین، آشنا کرد. بر یک سجاده به نماز ایستاد تا همه از او پیروی کنند و چون او نماز بگذارند و روزه بگیرند و به حج بروند و… .
فریاد وحدت سرداد تا تمام بیداران عالم، زیر بیرق او جمع شوند و لوای بیدادگرانه او را طنینی دوباره دهند.
چراغ «و اعتصموا بحبل اللّه‏ جمیعا و لا تفرقوا» در دست گرفت و ریسمان هدایت را برای افتادگان در دره سیاه جهل و نابودی رها کرد تا مگر به سوی نور بیایند، خفتگان تاریکی.
آیینه هم
حسین امیری
تو از نگاه من آمده‏ای؛ از شهری که از تکه‏های دل من دروازه‏اش را ساخته‏اند.
از جاده‏ای می‏گذری که هر دو سرش به شهر ما می‏رسد.
تو هم‏وطن باور من هستی که مرز ملت‏ها را آیینشان مشخص می‏کند و من و تو هم‏وطن آیینمان هستیم. من و تو مسلمانیم؛ پرده‏ها را باید درید، حجاب‏ها را باید کنار زد، مرزها، شایسته شکستند.
من و تو به قیمت با هم بودن، کشور دل‏ها را فتح خواهیم کرد.
قصه من و تو، قصه دو انسان نیست، قصه دو هم‏وطن نیست، قصه دو شهروند نیست؛ قصه من و تو، قصه یک جان است که در تمام کالبدهای یک میلیارد قلب تپنده جاری است. اگر به ندای هم گوش فرادهیم، اگر به درد هم بسوزیم، اگر شب‏ها را بی‏خبر از هم سر بر بالین ننهیم، ما یک میلیارد انسان یک دلیم. ما سربازان قرآنیم و آیه‏های نبوت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله .
ما راهمان از آبادی قرآن می‏گذرد و کاروان حمیتمان، از سرچشمه نبوت آب می‏خورد؛ باید از ستاره‏های سیره رسول خدا و خاندانش، راهمان را بجوییم!
دست‏هایم را بگیر؛ در گرمای دستان تو، دستان بریده جعفر بن ابی‏طالب را می‏جویم و در خلوص کلامت،های و هوی روز برادری را، آن‏گاه که مهاجر و انصار، برادران هم شدند تا رسیدن به بصیرت توحید.

زلال قلم

ما را به درّه‏اى هدايت كردند!
فريب خورده بوديم!
چون مى‏خواستيم صعود كنيم، نه سقوط.
همه با هم يكى شديم و تصميم گرفتيم از درّه به سمت بالا برويم.
رفتيم؛ ولى ناگهان
توفان تفرقه وزيدن گرفت!
قصد داشت ما را از هم جدا كند
و دوباره به درّه پرتاب كند.
اما با چنگ زدن به ريسمان محكم الهى
از تفرقه نجات يافتيم.
و ما صعود كرديم
با ريسمان الهى….
وَاعتَصِموا بِحَبْلِ اللّه جميعا وَ لا تَفَرَّقُوا…
تجلی همبستگی اسلامی
محبوبه زارع
به نام خداوندی که تمام کائنات را با هدف واحدی، در جهت خدمت به انسان آفرید و انسان را برای توحید خویش.
قبله، بهانه‏ای شد برای وحدت مسلمانان و اسلام آمد تا تجلّی همبستگی و یگانگی باشد. خدا این پیام را در معنای خلقت جریان داده است که اگر انسان‏ها با هم به وحدت نرسند، توحید پروردگار چگونه اتفاق خواهد افتاد؟! چگونه ممکن خواهد شد؟! و این سؤالی است بی‏پاسخ!
عالم امکان، بر محوریت یک خورشید، روشنایی می‏گیرد. شاید طلوع هر روزه خورشید، تذکر پیام ممتد خداوند به کائنات باشد؛ آن‏گاه که فرمود: «همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و از هم فاصله نگیرید!»
رسول خاتم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، برای تکمیل دین انسانی ظهور کرده است و ما، تجلی نهایی وحدت را در مبنای اسلام مشاهده کرده‏ایم. دیده‏ایم که حج، گسترده‏ترین تابلوی حضور در عرصه یکرنگی و وحدت است. دیده‏ایم که واجبات این آیین، در عین فردی بودن، جلوه کاملی از اجتماع گرایی است. دیده‏ایم که در ذات آن، فرد در یگانگی با جامعه معنا می‏شود و جامعه بدون یکی شدن افراد با هم، مصداق حقیقی ندارد.
دو بال
شیعه و سنی، دو بال اسلامند. مگر پرنده را با یک بال، مجالی برای پرواز هست؟! در دنیای هفت میلیاردی امروز، چیزی جز وحدت و هماهنگی این دو بال، آسمان اسلام را به افق سعادت اتصال نخواهد داد.
وحدت اسلام، نقطه ضعف دشمنان است و نقطه عطف سعادت مسلمانان، این نقطه را دریابیم، پیش از آن که دشمن آن را دریافته باشد!
دست در دست هم
عباس محمدی
دست‏هایت را به من بده تا چون پرستوهای عاشق، راهی آسمان هفتم شویم.
اگر با تو هم قدم شوم، خورشید، به سایه‏های سربلند ما تعظیم خواهد کرد.
اگر هم‏شانه‏ام شوی، بر شانه‏های جهان قدم خواهیم زد و روزهای جهان را مهمان مهر و مهربانی خواهیم کرد.
اگر دوستی من با تو گره نخورد، چگونه سرنوشت جهان را تغییر خواهیم داد؟!
آرامش من، در ثانیه‏هایی است که در کنار دوستی تو قدم می‏زنم و مهربانی تو زمانی‏ست که در کنار من، به دشمنی‏های جهانی می‏خندی.
نگذرایم طعمه توفان شویم!
اگر نفسی از تو فاصله بگیرم، آفتاب روزهای خوشبختی‏ام، طعمه خفاش‏ها خواهد شد.
اگر دست وحدت من و تو نبود، هیچ جوانه‏ای در این دنیای به ظاهر متمدن، در باغ اسلام، نمی‏رویید.
مبادا فاصله، دیواری شود بین اسلام و حقیقت! بیا تا شانه به شانه هم، در جاده‏های روشن خورشید قدم بزنیم. با هم می‏توانیم تا آسمان هفتم قد بکشیم؛ راهی نمانده است.
به عهد خویش، وفادار می‏مانیم
من و تو، حاملان و حافظان پیمانی هستیم که با عشق، گره خورده است و سرنوشت جهان را استواری پیمان ابدی ما رقم خواهد زد.
ما به عهد خویش وفادار می‏مانیم. ما پیمان برادری‏مان را تا روز فراگیری عدالت و اسلام، حفظ می‏کنیم و راسخ بر این پیمان می‏مانیم. باشد که آفتاب اسلام، همه شب‏های جهان را روشن کند.
راه یکی؛ هدف یکی است
حسین امیری
کودکان مدینه، در مکتب ملای هدایت، درس ریاضی‏شان فقط عدد «یک» داشت. «یک» یعنی توحید، یعنی آن‏گاه که خدا یکی است، علم یکی و راه یکی است. پس دریغ از ما اگر یکی نباشیم! چگونه بر دو راه برویم، در حالی‏که راه، واحد است؟ چگونه برای دست یازیدن به دو هدف بکوشیم، وقتی مقصد یکی‏ست؟
زلف آشفته باد نباشیم که نسیم وحدت غبار جهل را زدوده و در دانشگاه محمد، کرسی یگانگی دایر است.
دریغ از امتی که دشمن دارد و وحدت ندارد!
اسلام، یعنی تیغ همیشه آخته در برابر کفر؛ یعنی کمان کشیده به‏سوی خال فریب و زنجیر ظلم.
اسلام، یعنی اینکه همیشه دشمنانی به نام ظلم و کفر، داری. اسلام، یعنی جهاد جاری جان انسان در مقابل شیطان آفاق وانفس، دریغ از امتی که مدام، دشمنش هست و دست وحدتش نیست.
مبادا گذر احد را رها کنید!
سربلندی بدر را بنگرید و خندق را! سرفرازی حنین را ببینید و خیبر را! وقتی دست همت را بر ریسمان وحدت حمایل کردید، بدر پدید آمد. وقتی دل به هم دادید، پشت نفاق شکست. سرگذر اُحد را رها نکنید و به‏سوی غنایم رنگارنگ مذهب سازی، نشتابید؛ که سراب دنیاست و حباب آخرت! مبادا دین را شقه شقه کنید! نکند خواهش نفستان، مذهبتان شود؛ زیرا هنوز بتگر باقی‏ست!
دریغ از یک و نیم میلیاد سطل آب!
هر روز، یک و نیم میلیارد از تکه‏های دلم، در سراسر گیتی آتش می‏گیرد.
هر هفته، دلم نماز جمعه غربت را در حوالی بیت‏المقدس می‏خواند و از دیوار صهیونیسم، با پای زخم می‏گذرد و هر ماه، در انفجاری در عراق، قسمتی از دلم آتش می‏گیرد و می‏سوزد؛ اما دریغ از یک و نیم میلیارد سطل آب که بر آتش ظلم ریخته شود!
دریغ از یک و نیم میلیارد مشت که بر حصار قدس کوبیده شود! دریغ از ما اگر یک و نیم میلیارد هستیم، ولی تنهاییم.

پیام‏های کوتاه:

کلامی رحمانی
«وَاعتَصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا» کلامی رحمانی است که بر ضرورت حفظ وحدت و هم اندیشی مسلمین در امور تأکید می‏ورزد و همه نگاهها را متوجه یک نقطه می‏داند و آن توحید است.
عامل اقتدار حکومت اسلامی
برای اقتدار حکومت اسلامی و ایستادگی در برابر توطئه‏های دشمنان اسلام، «وحدت» مهمترین عامل موفقیت به حساب آمده و هرگونه کوتاهی در این راه سبب دوری از اهداف و آرمانهای بلند اسلام خواهد بود.
همه حول یک محور
پیامبران الهی که خود نیز از میان مردم برانگیخته شده‏اند، با اتّصال و ارتباط با مجاری وحی کوشیده‏اند تا آدمی را حول یک محور گرد هم آورند تا در پرتو وحدت کلمه، عظمت و اقتدار نظام الهی را به نمایش گذاشته شود و مردم به سعادت حقیقی دست یابند.
وحدت طلبی
با «تقریب مذاهب و ملل» و با «شعار وحدت‏طلبی» می‏توان جهان را به سوی «حاکمیت توحیدی» رهنمون کرد و بشر را از ظلمت و جاهلیت رهانید.
تأکید بر مشترکات دینی
اِحیای هویت اسلامی و صیانت از حرّیت انسانی در جهان با وحدانیت و تأکید بر مُشترکاتِ دینی امکان‏پذیر خواهد بود.
هوشیاری و وحدت
آنچه که تاکنون کشور ما و دین ما را از کینه دشمنان و دام صیادان و شیادان و شیاطین رها ساخت، تنها هوشیاری در قبال مسائل و اتحاد و یکپارچگی است.
ریشه عقب افتادگی
اختلافات ریشه عقب ماندگی‏ها و عقب افتادگی‏هاست و وحدت زمینه‏ساز پیشرفت و ترقّی در مسیر پیشبرد امور است، اگر قانونمداری حاکم گردد و مردم بر محور اتّحاد گام نهند هیچگاه متضرّر نخواهند شد.
نمود عینی وحدت
ولایت فقیه از موضوعاتی است که می‏توان آن را نمود عینی و مصداق حقیقی وحدت و اتفاق نظر جامعه اسلامی در مسئله حکومت دانست.
منشور وحدت آفرین
قرآن کریم قانون مدوّن و منشور جاودانه‏ای است. مسلمین جهان با تمسّک و توسّل به آن برنامه‏های زندگی فردی و اجتماعی خود تنظیم می‏کنند و به عنوان منشوری که وحدت آفرین و راهنمای بشر به سوی هدف و راه واحدی است قلمداد می‏شود.
پیوند برادران مسلمان
هفته وحدت، سرآغاز پیوند برادران مسلمان و تجلّی حضور یکپارچه مسلمین در عرصه‏های مختلف همکاریهای اجتماعی است؛ حفظ شعائر و پایبندی به دستورات و سفارشات مؤکد این دین آسمانی محور رشد و تعالی و آسایش اجتماعی مسلمین خواهد شد.
اصول مشترک
فرهنگ وحدت‏طلبی و مشارکت خواهی، زمینه ساز تقویت مسلمانان و اعتلا و سربلندی آنان در عرصه‏های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است. پس در تحکیم وحدت و تکیه بر مبانی اصولی و مشترک این دین الهی بکوشیم.
طرح دشمنان اسلام
دشمنان اسلام فهمیده‏اند که مؤثرترین راه نفوذ در کشورهای اسلامی شکستن زنجیره وحدت و یکپارچگی مردم هوشیار است چه آنکه در سایه یگانگی، هیچ قدرتی یارای مقابله و رویارویی با دژ مستحکم اسلام را ندارد.
زمینه ساز نابودی
تفرقه و دوئیت عامل شکست و زمینه ساز نابودی است. برای اجتناب از این آفتِ مهلک باید با نزدیک کردن دلها به یکدیگر و ایجاد رأفت و صداقت و وحدت، از غرق شدن در گردابِ هلاکت رهایی یافت.
منادی رستگاری
پیامبر گرامی اسلام، که منادی رستگاری و پیروزی بود، با وحدت آفرینی توانست قوای از هم گسسته مردم را جمع کند و با تقویت قوای لشکر اسلام، به مقابله با شرک و کفر و بی عدالتی‏ها بپردازد.
داناترین انسانها
داناترین انسانها، کسانی‏اند که از اختلاف با دوستان اجتناب کنند و بر توسعه مشترکات و کاهش اختلافات خود بکوشند تا با افزایش آگاهی‏ها و توان علمی و فکری در ساختن جامعه‏ای سالم و آباد تلاش نمایند.
ثمرات اختلاف
از ثمرات اختلاف، بدبینی و بدگمانی است و چنانچه انسانها عینک اعتماد به چشم بزنند چه بسا که می‏توان از بروز بسیاری از اختلافها جلوگیری کرد و با وفاق و یکدلی در کنار یکدیگر زندگی نمود.
ریشه جدال
تفرقه؛ ریشه جدال و زمینه ساز بحران در جامعه است و هر حرکتی که نشانی از تفرقه و جدایی در آن باشد، گامی به سوی نابودی و انهدام جامعه و نعمتهای الهی است.
زمینه ساز ظهور
این بسیج جهانی مسلمین (وحدت) است که زمینه ساز ظهور آخرین حُجّت الهی و تشکیل حکومتِ عدل جهانی خواهد شد.

منابع:

ماهنامه گلبرگ،مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش3
ماهنامه گلبرگ،مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش29، عبداللطیف نظری ـ امیر خوش نظر
ماهنامه گلبرگ،مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش62، عبداللطیف نظری
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش48
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش72
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش83
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش95
ماهنامه ادبی اشارات، مرکزپژوهش های اسلامی صدا و سیما، ش107

صفحات: 1· 2