سیمای حوزه

بخش پنجم:تربیت فرزند

در کنار همسر داری و خانه داری مهم‌ترین وظیفه زنان در خانواده تربیت فرزندان صالح و سالم است. مسئولیت پرورش جسمانی و روحی فرزندان در درجه اول بر عهده مادر می‌باشد. فاطمه زهرا ^{عليها السلام} در این امر خطیر آنقدر با ظرافت و دقت عمل نمودند که تمامی فرزندانشان از بر جسته‌ترین افراد تاریخ می‌باشند. هرچند در شکل گیری شخصیت انسان‌ها وراثت نقش بسزایی دارد، اما شیوه های تربیتی از آن مهم‌تر است. وجود پدری همچون امام علی ^{عليه السلام} و مادری چون سرور زنان دو عالم حضرت صدیقه مرضیه، موجب پیدایش نسلی موفق، رستگار و سعادتمند شد. با بررسی و جستجو در نحوه تربیتی این دو دردانه عالم بشریت، می‌توان شیوه صحیح و کاملی جهت پرورش فرزندان یافت. یکی از نیازهای اساسی کودکان محبت و مورد توجه قرار گرفتن است. عدم توجه والدین به این نیاز فطری، سبب بروز مشکلات روانی که سرچشمه تمام تیره بختی‌های بشریت است، می‌شود. کودک به خصوص در سال‌های اولیه زندگی نیاز شدیدی به محبت و مورد توجه بودن دارد. مادر شیعیان جهان فاطمه ^{عليها السلام} جهت خطاب به فرزندان از عبارات محبت آمیز و مهربانانه ای چون نور چشمم و میوه دلم استفاده می‌نمودند. هرگز در امر تربیت از خشونت و تنبیه بدنی و دشنام و ناسزا استفاده ننمودند، چرا که اعتقادشان بر این بود که فرزند گلی از گل‌های بهشت است و باید قدر آن‌ها را دانست و با ظرافت و احترام با آن‌ها برخورد نمود. عدالت را بین فرزندان رعایت می‌کردند و هیچگاه فرزندی را بر دیگر فرزندان ترجیح نمی‌دادند. ایشان با رفتار عاطفی و معقول خود پیوندی محکم و عاطفی میان فرزندانشان ایجاد کرده بودند، به طوری که در صحنه های مختلف عاشورایی می‌توان رابطه خاص و خیره کننده زینب ^{عليها السلام} و امام حسین ^{عليه السلام} را نظاره گر بود. ابراز محبت نیز باید متعادل باشد و افراط و تفریط در این مورد خود مسئله آفرین می‌باشد.

در جامعه کنونی سپردن کودکان به مهد کودک‌ها قضیه ای قابل بررسی ست. گاهی دیده می‌شود بچه های بسیار کوچک بالاجبار صبح‌های زود از خواب بیدار می‌شوند و در طول روز در عوض آغوش گرم و پر مهر مادر، نزد مربیان مهد نگهداری و تربیت می‌شوند. این حالت یا به علت اشتغال یا به دلیل تقلید کورکورانه مادر است. اشتغال مادران خارج از منزل در جای خود موضوعی ست قابل تأمل که از این بحث خارج است. هم از نظر علم روانشناسی و هم از دیدگاه اسلام محیط خانه و آغوش گرم مادر تا هفت سالگی امن‌ترین مکان برای کودک است. البته استفاده از مهدکودک‌ها و کلاس‌های آموزشی مانعی ندارد، اما بهتر است لااقل تا چهار سالگی انجام نشود و ساعات کمی به این کار اختصاص داده شود. یکی دیگر از محورهای تربیتی فاطمی محور عبادی و انجام فرائض الهی ست. کودک به طور فطری خدادوست و خداپرست است و بهره گیری صحیح از این فطرت بر عهده والدین می‌باشد. اگر امام حسین (ع) در لحظات طاقت‌فرسای نبرد نماز به پا می‌دارند، حلاوت و شیرینی پرستش پروردگار، که از مادرش زهرای اطهر آموخته‌اند باعث آن است. مشاهده حالات معنوی و عبادی مادر از سوی کودک، آموزش عملی عبادت الهی ست. همراه بردن فرزند به اماکن مقدس و مساجد و مراسم‌های مذهبی، ذهن فرزند را آماده پذیرش فرائض عبادی می‌کند. وقتی والدین در مهمانی‌ها، تفریح و گردش، به نماز اول وقت اهمیت می‌دهند و یا در زندگی روزمره به خواندن قرآن و ادعیه استمرار بورزند، الگوی مثبت معنوی برای فرزندانشان می‌شوند. بنابراین والدین آیینه فرزندان خود هستند و باید دقیقاً مراقب تک تک اعمال و رفتارشان در حضور فرزندان باشند و به یاد داشته باشیم که از ماست که بر ماست. جهت ارتقای ارتباطات اجتماعی فرزندان باید همانند فاطمه زهرا (س) با آن‌ها همبازی شد و در حین بازی از گفتار و رفتار صحیح و مناسب استفاده نمود. مثلاً نقش یک پزشک کارآمد و متعهد را ایفا کینم و از فرزندمان بخواهیم که نقش بیمار را بازی نماید و یا اینکه می‌توان خود را در نقش یک بچه قرار داد و از فرزند خواست تا نقش پدر یا مادر را ایفا کند و در همین بازی انتظارات خود را غیر مستقیم عنوان نماییم. پدر بزرگوار زهرای مرضیه (س) نیز با امام حسن و امام حسین (ع) همبازی می‌شدند. هنگام سجده در نماز وقتی حسنین (ع) بر پشت مبارکشان قرار می‌گرفتند، سجده‌شان را طولانی می کردن تا فرزندان بازی کنند. از دیگر نمونه های تربیتی فرزندان توسط دختر گرامی رسول الله، انفاق کردن و کمک به دیگران و دعا در حق همه مردم به خصوص همسایگان می‌باشد. فرزندان این بزرگوار شاهد این بودند که در طول سه روز روزه داری پیاپی، هنگام افطار مادرشان در هر سه روز افطاری خود و فرزندانش را به سائل بخشیدند. امام حسن (ع) می‌فرماید: می‌دیدم که مادرم شب‌های جمعه تا صبح عبادت می‌کردند و در حق همه مردم و همسایگان دعا می‌نمودند، گفتم چرا در حق خودتان دعا نمی‌کنید، فرمودند: همسایگان بر خودمان مقدم‌ترند. (11) فرزندان زهرا (س) شاهد قضیه تلخ فدک و خانه نشینی های پدرشان امیرالمؤمنین بودند که با وجود تمام سختی‌های جسمی و روحی زهرا (س) و علی (ع) سر تعظیم در برابر ناحق فرود نیاوردند و تا پای جان ایستادگی نمودند. انعکاس این عمل، ایستادگی شهید لب تشنه آقا امام حسین (ع) و خواهرشان زینب کبری (س) در کربلا و شام در مقابل یزیدیان بود. تمامی مقاومت‌ها و مبارزات ائمه سرچشمه عملکرد جدشان پیغمبر (ص) و پدر و مادر والامقامشان می‌باشد. از دیگر ابعاد تعلیم عبادی از سوی حوریه بهشتی، زهرا (س) این بود که در شب‌های قدر در ماه مبارک رمضان، بچه‌ها را به شب زنده داری وادار می‌کردند. وی در مواظبت و نگهداری از کودکان کوتاهی نمی‌کرد. روزی حضرت محمد (ص) به خانه دخترشان رسیدند و دیدند که حضرت نگران و مضطرب هستند پرسیدند: چرا پریشانی؟ فرمودند: فرزندانم حسن و حسین از صبح از خانه بیرون رفته‌اند و هنوز برنگشته اند و خبری از آن‌ها ندارم. پیامبر بی درنگ به دنبالشان رفتند و آن دو را دیدند که مشغول بازی هستند، سپس هر دو را بر دوش گذاردند و به خانه نزد فاطمه بردند. سلمان فارسی می‌گوید: روزی حضرت زهرا (س) را در حال آرد آسیاب کردن مشاهده نمودم. فرزندش حسین (ع) گریه و بی تابی می‌کرد. عرض کردم من بچه را نگه می‌دارم ولی حضرت فرمودند: من به آرام کردن فرزندم اولی‌ترم. شما آسیاب را بچرخانید. ایشان همواره فرزندان را به فراگیری علم تشویق می‌نمودند. به امام حسن (ع) که هفت ساله بودند می‌فرمودند: به مسجد برو و آنچه از پیامبر شنیدی فراگیر و نزد من بیا و برایم بازگو کن.

بخش ششم: زهد فاطمه (س)

حب دنیا (جا، مقام، پول و ثروت) سر منشاء تمام ظلم‌ها، جنایات و تجاوزهاست و زاهد کسی است که هیچ گونه دلبستگی به مال دنیا ندارد. ابن حجر نقل می‌کند پیامبر اکرم (ص) روزی از سفر برگشتند و نخست به منزل فاطمه (س) رفتند، در نبود پیامبر دو دست بند از نقره، یک گردن بند و دو گوشواره برای فاطمه (س) ساخته بودند، و پرده ای بر درب اطاقش بسته بودند. پیامبر وقتی این منظره را دیدند با حالت غضب از آنجا خارج شدند. فاطمه زهرا (س) دریافتند ناخوشنودی پیامبر از آن مختصر زینت است لذا همه را نزد پیامبر فرستاد تا در راه خدا صرف کند. پیامبر وقتی این منظره را دیدند سه بار فرمودند فَعلت، فِداها اَبوها (آنچه را خواستم انجام داد، پدرش به فدایش باد).عموماً خانم‌ها سردمدار تجمل گرایی در خانواده هستند و این امر عواقب ناخوشایندی به دنبال دارد از آن جمله دل مشغولی به ظواهر دنیا، دری از معنویات، کم شدن رفت و آمدهای خانوادگی، افسردگی، ناراحتی و کم رسیدگی به همسر و فرزندان و… پیامبر اکرم در مورد شخص تجمل گرا می‌فرمایند: آنان بدترین افراد امت من هستند. داشتن وسائل و امکانات زندگی در حد معمول خوب است اما اگر از حد معمول خارج بشود ما را از هدف اصلی که همان آرامش و خوشبختی است دور می‌سازد… در آخر با تمام وجود برای خوانندگان آرزوی سعادت و خوشبختی دارم و امید است شیعیان به ویژه جوانان از الگوهای با ارزش اسلام که همان پیامبر و اهل بیت (ع) هستند در تک تک ابعاد زندگی استفاده کنند. برای تحقق این کار مطالعه و بررسی زندگانی این بزرگواران لازم و ضروری می‌باشد.نتیجه

با توجه به مطالبی که در این مقاله بیان نمودیم می‌توان الگوی کامل برای زندگی و رفتارهای فردی را حضرت زهرا قرار دهیم و ایشان را به عنوان یک نمونه کامل و به دور از معصیت شخصیتی دانست که تمام رفتار ایشان بر اساس آموزه های الهی می‌باشد.پی‌نوشت‌ها:

1.میزان الحکمه ج 1
2.صواعق ابن حجر و کنزالعمال
3.صحیح بخاری 5/8، به نقل از نرم افزار جامع الاحادیث
4.نهج الفصاحه ح 1507
5.احقاق الحق 10/358، به نقل از نرم افزار جامع الاحادیث
6.وسائل الشیعه ج 15/58
7.الاحتجاج شیخ طوسی ج 1 ص 18، به نقل از نرم افزار جامع الاحادیث
8.تحف العقول ص 298
9.حلیه الاولیاء 2/40، به نقل از نرم افزار جامع الاحادیث
10.بحارالانوار ج 43 ص 82
11.الصواق المحرقه 109
منابع:
1.مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران، 1365 ش.
2.محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، انتشارات دارالحدیث، چاپ اول، قم، 1380 ش.
3.ابن شعبه، حسین بن علی، تحف العقول عن آل الرسول (ص)، ترجمه صادق حسن زاده، انتشارات موسسه نشر اسلامی، بی‌چا، قم، 1374 ش.
4.عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، انتشارات مکتبه الاسلامیه، 1339 ق.
5.ابن حجر هیثمی، شهاب الدین احمد بن محمد بن علی بن حجر، صواعق المحرقه، بی‌چا، بی جا، بی تا
6.نرم افزار علوم اسلامی، نرم افزار جامع الاحادیث، گنجینه روایات نور

نویسنده: سید مهدی سیدی
منبع اختصاصی:راسخون

اول شهید داده و اول شهیده ام            خون است بهر سرخی رنگ پریده ام ماهم ولی چو صحنه شب گشته نیلگون            سروم ولی به سان نهالی خمیده ام سنگینی اش بهم شکند چرخ پیر را         بار غمی که من به جوانی کشیده ام حتی اجل نکرد عیادت ز حال من          با آنکه دل ز عمر ، ز دنیا بریده ام از دود و آه من شده گردون سیه ولی           با اشک خود ستاره به کهسار چیده ام تشییع من دی شب و قبرم نهان ز خلق           از این طریق پرده دشمن دریده ام نشنیده ماند ناله و فریاد و شکوه ام         من کز رسول ام ابیها شنیده ام رنجی که از تحمل آن عاجز است کوه          بر جان و تن به حفظ امامم خریده ام شش ماه ام شهید شدو پهلویم شکست          ز آن صدمه ای که از در و دیوار دیده ام تاریخ شاهد است که من در ره علی         اول شهید داده و اول شهیده ام

مدیریت حوزه علمیه خواهران مصادف با ایام فاطمیه گردهمایی استانی مدیران و معاونین مدارس علمیه خواهران استان را برگزار می نماید. این گردهمایی اکنون با خیرمقدم گویی ایشان آغاز شد.

بخش سوم: مرضیه ^{عليها السلام} همسری نمونه

امام باقر ^{علیه السلام}: گرامی‌ترین شما نزد خداوند، کسی است که بیشتر به همسر خود احترام بگذارد. (6) فاطمه ^{عليها السلام} در اولین شب زندگی مشترکشان در پاسخ به شایسته‌ترین همسر برای ایشان حضرت علی ابن ابیطالب که پرسیدند به چه می‌اندیشی؟ فرمودند: به حال و سرنوشت خویش می‌اندیشم به یاد پایان زندگی و غروب لذت‌ها و فرود به قبر افتادم، همان طور که امروز از خانه پدر به خانه شما آمدم روزی دیگر از خانه شما به سوی خدا می‌روم، پس از این رو برخیز تا به نماز بایستیم و زندگی‌مان را با عبادت شروع کنیم. در این فرمایشات مادر گرامیمان دو مطلب به خوبی پدیدار می‌گردد اول آنکه شروع هر کاری به خصوص کارهای بزرگ همانند آغاز زندگی مشترک باید با نام و یاد خداوند و عبادت باشد و دوم آنکه چیزی که زهرای اطهر را از فاتح خیبر جدا می‌سازد فقط مرگ است. این درس بزرگی ست به دختران جوان که به عهد و پیمان خود باقی بمانند و با کوچک‌ترین مسئله ای در زندگی زناشویی به سراغ جدایی و طلاق نروند چرا که بهترین زنان مومنه زنانی هستند که با مرگ خانه شوهر را ترک می‌کنند. متأسفانه صبر و تحمل دختران جوان برای رویارویی با مشکلات زندگی زناشویی بسیار اندک شده است و این به شیوه تربیتی و ایمان آن‌ها برمی گردد. اگر جوانان به خدا ایمان داشته باشند و آنچه که پروردگارشان برای آن‌ها رقم زده است را با جان و دل پذیرا باشند در انتخاب خود اصلاً شک نمی‌کنند و یا خدای ناکرده پشیمان نمی‌شوند. یکی از ارکان استحکام بنیان خانواده های نوپا، اطمینان به انتخاب خود و اعتقاد به قضا و قدر الهی ست. همچنین محیط خانواده باید شیوه یافتن راه حل‌های مناسب در برابر مشکلات را عملاً به جوانان آموزش دهد. پیامبر اکرم ^{صلي الله عليه و آله} می‌فرمایند: جهاد زن همسر داری نیکوی اوست. جهاد از جان گذشتگی و ایثار در راه خدا است برابر قرار دادن آن با همسر داری زن، عظمت و اهمیت مقام زن در خانواده را نشان می‌دهد. همسر داری اصولی و صحیح، مستلزم آگاهی داشتن از راه و روش اصولی و صحیح است. این راه و روش صحیح هم، جز با تعلیمات دینی میسر نمی‌شود. اسلام دین کمال است و همه می‌دانند که فقط ائمه معصومین می‌توانند تعلیمات الهی را درست و کامل و به دور از افراط و تفریط اجرا کرده و به ما بیاموزند. امیر مؤمنان علی ^{عليه السلام} در رابطه با همسرش حضرت زهرای مرضیه ^{عليها السلام} می‌فرمایند: دختر پیامبر خدا، همسر و آرام دل من بود آنچنان با هم همدل وهم راز بودیم که گویی گوشت تن او مخلوط به گوشت و خون من بود.

ادامه »

حضرت امام خامنه‌ای ^{مدظله العالي}:«هر جوانِ فداکاری که در مقابل رژیم اشغالگر قرار میگیرد، به قدر یک لشگر آنها را تهدید میکند. جواب این انسان را دیگر تانک و موشک و هواپیما و هلیکوپترِ آپاچی نمیدهد.» ۱۳۸۱/۰۳/۱۴
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR به مناسبت شهادت شهید احمد نصر جرار از فرماندهان گردان‌های قسام؛ که به دست عوامل رژیم صهیونیستی، لوح(پوستر) «یک نفر به قدرت یک لشکر» را منتشر می‌کند.

در این مقاله سعی شده حضرت فاطمه زهرا ^{عليها السلام} به عنوان الگویی نمونه برای خانواده‌ها به ویژه خانم‌ها معرفی شود. رفتارها و خصوصیات حضرت در شش بخش بیان شده است. در بخش اول به کودکی ایشان پرداخته شده که حضرت در آن سنین کودکی وقتی مادر را از دست دادن مایه آرامش پدر شدند و در زمانی که مردان قوی یارای دفاع از پیامبر را نداشتند حامی و پشتیبان پدر بودند. بخش دوم در رابطه با ازدواج و انتخاب همسر ایشان می‌باشد. حضرت در انتخاب همسر در مرحله اول رضایت پدر و بعد هم‌کفوی از لحاظ اعتقادی و ایمانی را مد نظر داشتند نه عوامل دنیوی و مادی را. در بخش سوم نحوه همسر داری این بانوی بزرگوار بیان شده است. عشق، محبت، جهاد، از خود گذشتگی، هم دلی، هم رازی، صبر و استقامت و جلب رضایت همسر از نمونه های بارز زندگی مشترک حضرت بیان شده است. در بخش چهارم مسئله حجاب فاطمی، وجوب حجاب و مصونیت بودن آن برای بانوان بیان شده است. حضرت در این رابطه می‌فرمایند بهترین چیز برای خانم‌ها این است که نه نامحرمی او را ببیند و نه او نامحرمی را. در بخش پنجم رفتارهای گفتاری و کرداری حضرت در تربیت فرزندان بیان شده است. ایشان همیشه فرزندانش را با الفاظ محبت آمیز خطاب می‌کردند و هیچگاه آنان را تنبیه بدنی نمی‌نمودند و همیشه خود را اولاتر از دیگران در نگهداری فرزندان خود می‌دانستند. زهد فاطمه زهرا ^{عليها السلام} در بخش ششم بیان شده است. زهد یعنی وارستگی از امور دنیوی. سرور زنان عالم زندگی را در کمال زهد و دوری از تجملات دنیا سپری کردند علاوه بر آن در این بخش اثرات نامطلوب تجمل گرایی بیان شده است.

تربیت صحیح یکی از آموزه های اصلی دین و از دغدغه های اصلی خانواده‌ها می‌باشد و از مسائلی است که اکثر مواقع فکر و ذکر انسان را به خودش مشغول کرده و علما و بزرگان دین نیز سفارشات زیادی در این رابطه بیان نموده‌اند. بی شک ائمه اطهار به گفته دوست و دشمن و بنا به اعتقاد ما شیعیان کسانی هستند که به کمال و معرفتی الهی دست یافتند و چه الگویی بهتر از فاطمه ^{عليها السلام} دخت پیمبر گرامی اسلام که امامان در دامان پر مهرش پرورش یافتند. فاطمه ^{عليها السلام} کسی بود که از مادیات و ظواهر دنیوی جدا شده و به مسائل توحیدی و اعتقادی پیوسته بود پدر و همسرش از او رضایت کامل داشته و از وجود او به آرامش می‌رسیدند و فرزندانی تربیت نمود که جهانی را تکان داده و اسم و رسمشان راه و روش تمامی آزاد اندیشان جهان گردید. پیامبر اکرم ^{صلي الله عليه و آله} می‌فرمایند: مردم به تربیت نیک نیازمندترند تا به زر و سیم. (1) تربیت، مرز بین انسانیت و حیوانیت می‌باشد زیرا تربیت است که باعث تیزهوشی و تزکیه اخلاق و در نتیجه خوشبختی انسان می‌شود. برای رسیدن به این هدف مطلوب، نیاز به زمینه‌ها و عوامل گوناگونی است، یکی از این عوامل، الگو پذیری از کسانی است که این راه پر پیچ‌وخم را رفته و به خودسازی رسیده‌اند. حضرت موسی با اینکه خود از پیامبران اولوالعزم بودند ولی در طی طریقت نیازمند حضرت خضر شدند.

طی این مرحله بی همرهی خضر مکن
ظلمات است بترس از خطر گمراهی

ادامه »

رفتار این بزرگوار (حضرت زهرا ^{عليها السلام}) با همسر و فرزندان از یک سو و انجام وظایف خود به عنوان یک انسان مجاهد، غیور، زحمتکش و تسلیم ناپذیر در برخورد با حوادث سیاسی از سوی دیگر همراه با عبادت و خضوع و خشوع در برابر خداوند آن حضرت را به یک انسان کامل مبدل ساخته است. امام خامنه اي ^{مدظله العالي}

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: چرا مسئله‌‌ى گریه‌‌ى حساب‌شده، گریه‌‌ى درازمدّت و طولانى در خاندان پیامبر اتّفاق افتاد؟ گریه‌ی حضرت زهرا (علیهاالسّلام)، گریه‌ای حساب‌شده و طولانی‌مدت بود. دختر پیغمبر (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) به یک شکل خاصّی گریه کرده و وضع را به گونه‌ای فراهم آورده که رقبا و مخالفین از آن گریه احساس خطر کردند. گریه‌ی دیگر، گریه‌‌ى امام سجّاد (علیه‌السّلام) است که چهل سال به هر مناسبتى براى حسین‌بن‌على (علیهماالسّلام) گریه کرده… گریه‌‌ى سوّم هم گریه‌‌اى است که امام باقر (علیه‌السّلام) بسى حساب‌شده و دقیق معیّن و مقرّر کرد. خب، شیعیان ملتفتند؛ خاندان پیغمبر (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) اهل گریه و زارى و ندبه و نوحه نیست. گفتار هفتم، کتاب همرزمان حسین علیهم‌السلام.