سیمای حوزه

مبحث «اخلاق» بخش مهمي از ديانت اسلام را تشكيل مي‌دهد، به‌گونه‌اي كه پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) هدف از بعثت‌اش را تكميل صفات نيك اخلاقي مي‌دانند.
از اين رو، چه در قرآن و چه در سنت پيامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و امامان بر تربيت اخلاق تأكيد بسزايي رفته است. پيامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) خود الگو و نمونه سجاياي اخلاقي بود. در قرآن به اين مسئله اشاره شده و حتي درعرف هم «اخلاق خوش يا خوب محمدي»‌مثالي است رايج در روابط اجتماعي مسلمانان. به تبع پيامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم)، اهل‌بيت (علیهم السّلام) ايشان نيز داراي فضايل اخلاقي و ويژگي‌هاي منحصربه‌فردي بودند. در ميان اهل بيت پيامبر، امام‌حسن(علیه السّلام) از امتيازات اخلاقي خاصي برخوردار بودند و وصف شجاعت، سخاوت، تقوا و بخشندگي ايشان در كتاب‌هاي تاريخي، فراوان نقل شده است.
امام حسن(علیه السّلام) عابد و زاهد بزرگ عصر خويش بود. آن حضرت با اينكه از نعمت‌هاي مادي و رفاهي خداوندي برخوردار بود اما لحظه‌اي به دنيا دل نبست و دمي از ياد و نام خدا غفلت نورزيد. امام(علیه السّلام) در ايام كودكي و نوجواني از غذاي مخصوص پدرش علي(علیه السّلام) يعني نان جوين مي‌خورد و در اعراض از دنيا و تحمل سختي معيشت به پدرش اقتدا مي‌كرد و در عبادت و طاعت و خلوص نيت و رعايت حال مردم و ايتام و بيوه‌زنان و مساكين، آني غافل نبود و خدا را در اين طبقه ضعيف ياد مي‌كرد. او دائماً در ذكر بود، هيچ‌وقت كسي او را از ذكر خالي نمي‌ديد.

صفحات: 1· 2

در نیمه‌ی ماه رمضان ماه برآمد

سالار کریمان جهان از سفر آمد

افطار کنید از رطبِ ذکرِ حسن جان

چون بر علی و فاطمه زیبا پسر آمد

امشب شب رویش، شب میلاد بهار است

از جذبۀ این جلوه فلک آینه‌زار است

نور است و نوید است و درود است و سلام است

ماه است و تمام است و امیر است و امام است

میلاد با سعادت کریم اهل بیت ^{علیهم السلام}، امام حسن مجتبی ^{علیه السلام} بر مداعین و خادمین مکتب اهل بیت ^{علیهم السلام} مبارک.

امام حسن مجتبي (علیه السّلام) نخستين مظهر و نشانه كوثر، پانزدهم رمضان سال سوم هجري در دامان پاك فاطمه اطهر (سلام الله علیها) پا به عرصه گيتي نهاد و پرورش يافت. وي نخستين پسري بود كه خداوند متعال به خانواده علي (علیه السّلام) و فاطمه (سلام الله علیها)عنايت كرد. رسول اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بلا فاصله پس از ولادتش، او را در آغوش گرفت و در گوش چپش اقامه گفت. اين نوزاد را برخلاف آنكه در جاهليت سابقه نداشت «حسن» و كنيه او را ابومحمد نهاد و اين تنها كنيه اوست القاب ايشان سبط، سيد، زكي، و از همه معروفتر «مجتبي» است.
امام حسن (علیه السّلام) در كمالات انساني يادگار پدر و نمونه كامل جد بزرگوار خود بود. چون وضو مي ساخت و به نماز مي ايستاد، بدنش به لرزه مي افتاد و رنگش زرد مي شد. سه نوبت دارايي اش را با خدا تقسيم كرد و دو نوبت از تمام مال خود براي خدا گذشت. هر كه او را مي ديد، به ديده اش بزرگ مي آمد و هر كه با او آميزش داشت، بدو محبت مي ورزيد و هر دوست يا دشمني كه سخن يا خطبه او را مي شنيد، به آساني درنگ مي كرد تا او سخن خود را تمام كند و خطبه اش را به پايان برد.
امام حسن (علیه السّلام)، به شهادت تاريخ در راه پيشرفت اسلام از هيچ گونه جانبازي دريغ نمي ورزيد و همواره آماده مجاهدت در راه خدا بود. ايشان در جنگ جمل در ركاب پدر خود امير مومنان (علیه السّلام) در خط مقدم جبهه مي جنگيد و از ياران دلاور و شجاع علي (علیه السّلام) سبقت مي گرفت و بر قلب سپاه دشمن حملات سختي مي كرد. در جنگ صفين نيزدر بسيج عمومي نيروها و گسيل داشتن ارتش امير مومنان (علیه السّلام) براي جنگ با سپاه معاويه، نقش مهمي بر عهده داشت.
ايشان هرگز در بيان حق و دفاع از حريم اسلام نرمش نشان نمي داد و علناً از اعمال ضد اسلامي معاويه انتقاد مي كرد و سوابق زشت و ننگين او را بي پروا فاش مي ساخت. مناظرات و احتجاجهاي مهيج و كوبنده حضرت مجتبي (علیه السّلام) با معاويه و مزدوران و طرفداران او نظير: عمرو عاص، عتبه بن ابي سفيان، وليد بن عقبه، مغيره بن شعبه، و مروان حكم، شاهد اين معناست.
حضرت امام حسن مجتبي (علیه السّلام) حتي پس از انعقاد پيمان صلح كه قدرت معاويه افزايش يافت و موقعيتش بيش از پيش تثبيت شد، پس از ورود معاويه به كوفه، برفراز منبر نشست و انگيزه هاي صلح خود و امتيازهاي خاندان علي (علیه السّلام) را بيان نمود و آنگاه در حضور هر دو گروه، با اشاره به نقاط ضعف معاويه، با شدت و صراحت از روش او انتقاد كرد.

صفحات: 1· 2

تهیه کننده : حجت الله مومنی
منبع : سایت راسخون

برنامه هاي اسلام، براي رسيدن انسان به خوشبختي و سعادت جاودانه تدوين شده است؛ سعادتي كه گستره اي به پهناي دنيا و آخرت دارد. در اين ميان، روزه عبادتي است كه در ره پويي بشر به سوي كمال و تعالي نقش بسزايي دارد.
با بررسي آيات روشن قرآن در مي يابيم كه روزه، براي رستگاري انسان و رهايي او از قيد تن و توجه او به افق هاي تعالي واجب گرديده است. انسان خو گرفته با روزمرگي، در يك اردوي معنوي يك ماهه، رهايي از بند تن و زنگارزدايي از دل را با هم تجربه مي كند، غلبه بر خواهش هاي دل را تمرين مي كند و لذت آسماني شدن را مي چشد. در آيه 183 سوره بقره، اميد به پرهيزكار شدن انسان در قفس تن را، راز وجوب روزه مي داند و مي فرمايد:اي ايمان آورندگان! روزه بر شما واجب گرديد، آنسان كه بر پيش از شما هم واجب شده بود. باشد كه پرهيزكاري كنيد».
نكته روان و زيبايي كه در اين آيه به چشم مي خورد، لطافت بيان آن است. به دليل دشواري روزه، خداوند از طرفي با خطاب «يا ايها الذين امنوا» و از ديگر سو با توجه دادن به اين كه روزه اختصاص به شما ندارد بلكه بر پيشينيان نيز لازم بوده است، مسلمانان را آماده انجام آن ساخته است.امام صادق(علیه السّلام) در بياني زيبا چنين مي فرمايد : لذت خطاب «يا ايها الذين امنوا» سختي و مشقت عبادت را از بين مي برد. وقتي انسان با چنين خطابي از سوي معبود بي همتا روبرو مي گردد، سرشار از نيرو خود را آماده اجراي حكم آن يگانه بي نياز مي كند. در اين مقاله بر آنيم تا گوشه اي از آثار زنده روزه بر زندگي انسان را در بعد معنوي بررسي كنيم.

آثار معنوي روزه

صفحات: 1· 2

شــادى روزه‏ داران

قالَ الصّادِق علیه السلام: لِلصّـائِمِ فَرْحَـتانِ فَرْحَةٌ عِنْدَ اِفْطارِهِ وَ فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقاءِ رَبِّهِ. [وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۹۰ و ۲۹۴، ح ۶ و ۲۶]

امام صادق علیه السلام فرمود: براى روزه دار، دو سُرور و خوشحالى است:
۱ ـ هنــگام افـطار
۲ ـ هنگام لقاءِ پروردگار (وقت مردن و در قیامت).

مـژده به روزه ‏داران

قالَ الصّادِق علیه السلام: مَنْ صامَ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ یَوْما فى شِدَّةِ الْحَرِّ فَـأَصـابَهُ ظَمَـأٌ وَکَّلَ اللّه ُ بِهِ أَلْفَ مَلَـکٍ یَمْسَحُونَ وَجْهَهُ وَ یُبَشِّرُونَهُ حَتّى اِذا أَفْطَرَ. [الکافى، ج ۴، ص ۶۴، ح ۸؛ بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۲۴۷]

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس در روز بسیار گرم براى خدا روزه بگیرد و تشنه شود، خداوند هزار فرشته را مى گمارد تا دست به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامى که افطار کند.

آثار اجتماعي روزه

تهیه کننده : حجت الله مومنی
منبع : سایت راسخون

رمضان ماه خدا و بهار قرآن است. در اين ماه، زمينه پالايش درون و اصلاح بيرون و بهره مندي از رحمت خداوند براي همگان فراهم مي شود. اين ماه به دليل فضيلت منحصر به فردش نسبت به ساير ماه هاي سال، براي روزه داري انتخاب شده است. در آموزه هاي ديني و آثار باقي مانده از بزرگان دين و تحقيقات بسياري از دانشمندان و پزشكان به اهميت و آثار و پيامدهاي مثبت هيچ عبادتي همانند روزه اشاره نشده است.
روزه عملي است كه در صورت تحقق دقيق، با توجه به شرايط و معيارهاي يك روزه واقعي، نتايج گرانبهايي در امور روحي، رواني، معنوي و بهداشتي براي فرد و اجتماع به ارمغان مي آورد. اما در نوشتار حاضر سعي شده به برخي از آثار اجتماعي آن اشاره شود كه با هم آن را از نظر مي گذرانيم.

1. درس برابري و برادري

صفحات: 1· 2

خوشا به حـال روزه‏ داران

قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله وسلم: طُوبى لِمَنْ ظَمَـأَ أَوْجـاعَ لِلّهِ اُولئِکَ الَّذینَ یَشْبَعُونَ یَوْمَ الْقِیامَةِ. [وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۹۹، ح ۲]

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: خوشا به حال کسانى که براى خدا گُرسنه یا تشنه شده اند. اینان در روزقیامت سیر مى شوند.

جرعه نوشـان بهشت

قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله وسلم: مَنْ مَنَعَهُ الصَّوْمُ مِنْ طَعامٍ یَشْتَهیهِ، کانَ حَـقّا عَـلَى اللّه ِ أَنْ یُطْعِمَهُ مِنْ طَعامِ الْجَنَّةِ وَ یُسْقِیَهُ مِنْ شَرابِها. [بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۳۱]

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: کسى که روزه، او را از غذاهاى مورد علاقه اش باز دارد، بر خداست که به او از غذاهاى بهشتى بخوراند و از شرابهاى بهشتى به او بنوشاند.