اینک دست مقدس فاطمه علیها السلام ، در دست بی کران علی علیه السلام ، حلاوت هلهله فرشتگان را لمس می کند و شور کبریایی افلاکیان را برمی انگیزد.

امام جواد علیه السّلام فرمودند:
ألعِفافُ زينَةُ الْفَقْرِ وَالشُّكْرُ زينَةُ الْغِنى وَالصَّبْرُ زينَةُ البَلاءِ وَالتَّواضُعُ زينَةُ الْحَسَبِ وَالفَصاحَةُ زينَةُ الْكَلامِ وَالْحِفظُ زينَةُ الرِّوايَةِ وَخَفْضُ الْجِناحِ زينَةُ الْعِلْمِ وَحُسْنُ الْأدَبِ زينَةُ العَقْلِ وَبَسْطُ الْوَجْهِ زينَةُ الكَرَمِ وَتَركُ الْمَنِّ زينَةُ الْمَعْرُوفِ وَالخُشُوعِ زينَةُ الصَلّوةِ وَالتَّنَفُّلُ زينَةُ القَناعَةِ وَتَرْكُ ما يُعنى زينَةُ الْوَرَعِ؛
* زينت فقر پاكدامنى است * زينت غنى (بى نيازى) شكر است * زينت بلا و سختى صبر است * زينت سخن فصاحت است * زينت روايت حفظ (از برداشتن) است * زينت علم تواضع است * زينت عقل، ادب است * زينت بزرگوار خوشرويى است * زينت نيكوكارى منّت نگذاشتن است * زينت نماز خشوع (توجه قلبى) است. * زينت قناعت انفاق بيش از وظيفه است * زينت ورع ترك خواسته هاست.
[الفصول المهمه: 274/275]

سوز فراق
ميان حجره چنان ناله از جفا مى زد
كه سوز ناله اش آتش به ماسوى مى زد
شرار زهر زيك سوى و سوز غم يك سو
به جان و پيكرش آتش جداجدا مى زد
نداشت شكوه زبيگانگان به لب دم مرگ
وليك داد زبيداد آشنا مى زد
برون حجره همه پايكوب و دست افشان
درون حجره يكى بود دست و پا مى زد
ستاده بود و جوادالائمه جان مى داد
از او بپرس كه زخم زبان چرا مى زد
حاج على انسانى - سفينه عشق ص 198

امام جواد(علیه السلام) و راز شهادت
نويسنده:عباس كوثرى
هشتمين امام معصوم(علیهم السلام) در انتظار پسر و شيعيان در تب و تاب‏رويت جمال جواد الائمه(علیه السلام) بودند. حدود چهل و هفتمين بهار عمرامام رضا(علیه السلام) سپرى مى‏شد اما هنوز فرزندى كاشانه پر فروغش رافروزان نساخته بود. از طرفى حضرت مورد طعنه دشمنان و زخم زبان‏آنها قرار داشت كه گاه بوسيله نامه نيز آن حضرت را مورد آزارقرار مى‏دادند كه نمونه آن را مى‏توان در مكتوب «حسين ابن‏قياما» مشاهده كرد. او كه از سران «واقفيه‏» بود در نامه‏اى‏به امام رضا(علیه السلام) مى‏نويسد: چگونه ممكن است امام باشى در صورتى‏كه فرزندى ندارى و امام(علیه السلام) پاسخ او را چنين نگاشت كه از كجامى‏دانى كه من فرزندى نخواهم داشت چند روزى طول نخواهد كشيد كه‏خداوند به من پسرى عنايت‏خواهد كرد كه حق را از باطل جدامى‏كند. تا اينكه طبق پيش بينى امام (علیه السلام) در رمضان سال 195 هجرى‏و به نقل از ابن عياش در دهم رجب آن سال ستاره امام جواد(علیه السلام)متجلى شد و مادرش «سبيكه‏» را كه از خاندان «ماريه قبطيه‏»همسر پيامبر(صلی الله علیه واله) بود و به فرموده امام رضا(علیه السلام) آفرينشى پاكيزه ومنزه داشت. مرتبت و مقامى والاتر بخشيد.
ولادت امام جواد(علیه السلام) تمامى شايعات مربوط به امام رضا(علیه السلام) راپايان بخشيد و دلهره و اضطراب را از ميان شيعيان زدود. بدين‏جهت، كه امام در حق فرزندش فرمود: اين مولودى است كه براى‏شيعيان ما «در اين زمان‏» با بركت‏تر از او زاده نشده است.
مولودى كه حدود شانزده سال رهبرى و امامت‏شيعيان را عهده دارشدو در اين راستا آثارى شگفت از خويش به يادگار گذارد و مكتب‏علمى، اجتماعى شيعه را جلوه خاص بخشيد.
شهادت آن بزرگوار پايانى است‏بر تلاشهاى چشمگير و پر فروغش‏تلاشهايى كه خلفاى بنى عباس و دشمنانش را آنچنان غافلگير نمودكه نتوانستند آن حضرت را تحمل نمايند و بدين جهت در صدد شهادت‏آن حضرت بر آمدند و اين نوشتار نگاهى است‏به عوامل و موجبات‏شهادت آن حضرت كه در اين زمينه به بررسى سه عامل مى‏پردازيم:

تقواى الهى و عدم همراهى با فساد در بار

مى‏دانيم كه يكى از القاب آن حضرت «تقى‏» است و اين به خاطره‏جلوه و ظهور خاصى است كه تقواى الهى آن امام همام در اجتماع‏آن روز نموده و جهانى از پاكى و عفاف و تقوا را فرا راه‏ديدگان قرار داده بود و الا تمامى معصومين بر خور دار از صفت‏تقوا و عصمت الهى هستند چنانكه همه «صادق‏» راستگو و«كاظم‏» فرو برنده خشم و «زين العابدين‏» زيباترين روح‏پرستنده‏» هستند.
اما فرهنگ القاب معصومين ريشه‏اى اجتماعى وبرخاسته از عنايت الهى دارد كه لقب «تقى‏» نيز از اين مقوله‏است نگاهى به شرايط اجتماعى آن بزرگوار و وضعيت درباريان مارا بدين نكته رهنمون مى‏كند كه دشمن تلاشى پيگير داشت تا به‏گمان خود آن حضرت را با عياشيها و فساد دربار براى يك بارهم‏كه شده است آلوده كند و در نتيجه آن حضرت را از چشم شيعيان وطرفدارانش كه او را به خاطر پاكى و طهارت الهى‏اش مى ستودندساقط كند و حتى مامون براى كشاندن آن حضرت به بزم درباردخترش ام الفضل را به عقد آن حضرت در آورد و در اين جهت دستورلازم را نيز صادر كرد. اما راه بجايى نبرد و پاكى و تقواى‏امامت‏بر انديشه باطل مامونى پيروز گشت و نورانيتى مضاعف‏يافت. اين بار كافى است روايت ذيل را مرور كنيم.
ابن شهرآشوب در كتاب «مناقب‏» از محمد بن ريان نقل مى‏كند كه‏مامون درباره امام محمد تقى(علیه السلام) به هر نيرنگى دست زد شايدبتواند آن حضرت را مانند خود اهل دنيا نمايد و به فسق و لهواو را متمايل كند به نتيجه‏اى نرسيد تا زمانى كه خواست دخترخود را به خانه آن حضرت بفرستد دستور داد صد كنيزك اززيباترين كنيزكان را بگمارند تا زمانيكه امام جواد(علیه السلام) براى‏حضور در مجلس دامادى وارد مى‏شود با جامهاى جواهر نشان از اواستقبال كنند كنيزان به آن دستور العمل رفتار كردند ولى حضرت‏توجهى به آنها ننمود
و مردى بود به نام «مخارق‏» كه آوازه‏خوان بود و بربط نواز و ريشى دراز داشت. مامون او را طلبيد واز او خواست كه تلاش خود را جهت متمايل نمودن امام به امورمزبور بكار گيرد. مخارق به مامون گفت اگر ابوجعفر(علیه السلام) كمترين‏علاقه‏اى به دنيا داشته باشد من به تنهايى مقصود تو را تامين‏مى‏كنم. پس نشست مقابل آن حضرت و آواز خود را بلند كرد بگونه‏اى‏كه اهل خانه دورش گرد آمدند و شروع كرد به نواختن عود و آوازخوانى. ساعتى چنين كرد ولى ديد حضرت جواد(علیه السلام) نه به سوى او ونه به راست و چپ خود هيچ توجهى ننمود. سپس سربرداشت و رو به‏آن مرد كرد و فرمود، «اتق الله ياذاالعثنون‏» از خدا پروا كن‏اى ريش دراز پس عود و بربط از دست آن مرد افتاد و دستش از كارافتاد تا آن كه بمرد. مامون از او پرسيد تو را چه شد؟ گفت:وقتى كه ابو جعفر(علیه السلام) فرياد بركشيد آن چنان هراسيدم كه هرگز به‏حالت اول باز نخواهم گشت.
روايت فوق بيانگر عمق توطئه مامون‏جهت نشانه گرفتن تقواى الهى امام جواد(علیه السلام) مى‏باشد كه عصمت الهى‏امام جواد(علیه السلام) نقشه‏هاى آنان را نقش بر آب مى‏نمود. و در همين‏راستا سخن ديگرى كه از «ابن ابى داود» نقل شده است كه درجمع اطرافيان خود گفت:
خليفه به اين فكر افتاده است كه ابوجعفر(علیه السلام) را براى شيعيان وپيروانش به صورت زشت و مست نا متعادل آلوده به عطر مخصوص زنان‏نمودار كند. نظر شما در اين باره چيست؟ آنها مى‏گويند اينكاردليل شيعيان و حجت آنرا از بين خواهد برد اما فردى از ميان‏آنان‏مى‏گويد جاسوسهايى از ميان شيعيان برايم اين چنين خبرآورده‏اند كه شيعيان مى‏گويند در هر زمان بايد حجتى الهى باشد وهرگاه حكومت متعرض فردى كه چنين مقامى نزد آنان دارد بشود خودبهترين دليل ست‏بر اينكه او حجت‏خداست. پس از آن «ابن ابى‏داود» خبر را به خليفه منتقل مى‏كند دراين هنگام خليفه اين‏چنين اظهار نظر مى‏كند كه «امروز در باره اينها هيچ چاره وحيله‏اى وجود ندارد. ابوجعفر را اذيت نكنيد. پس از نوميدى ازهمراهى امام و درخشش هرچه بيشتر جلوه‏هاى پاكى و تقواى امام‏بود كه دشمن تصميم به شهادت امام(علیه السلام) را مى‏گيرد زيرا كه هر روزشخصيت امام فروغى فروزانفتر به خويش مى‏گيرد و دلهاى مشتاق‏پاكى و عفاف را هرچه بيشتر بسوى خويش جذب مى‏كند.
و امام (علیه السلام)خود بى رغبتى و ناراحتى خويش را از وضعيت دربار و همراهى آنان‏اظهار مى‏داشت. «حسين مكارى‏» مى‏گويد: در بغداد بر ابوجعفر(علیه السلام)وارد شدم و در نزد خليفه بانهايت جلالت مى‏زيست. با خود گفتم كه‏حضرت جواد(علیه السلام) با اين موقعيت كه در اينجا دارد ديگر به مدينه‏برنخواهد گشت. چون اين خيال در خاطر من گذشت ديدم امام سرش راپايين انداخت و پس از اندكى سربلند كرد در حالى‏كه رنگ مباركش‏زرد شده بود، فرمود: «اى حسين نان جو با نمك نيمكوب در حرم‏رسولخدا(صلی الله علیه واله) نزد من بهتر است از آنچه كه مشاهده مى‏كنى.

برترى دانش و تفوق علمى

دومين عامل شهادت امام جواد(علیه السلام) را مى‏توان حضور قوى و كار آمدحضرت در صحنه‏هاى علمى و برترى دانش آن حضرت بر شمرد زيرا كه‏اين امر ناتوانى خليفه را در مقابل امام جواد(علیه السلام) كه بسيارى‏خلافت را حق آنان مى‏دانستند به نمايش مى‏گذاشت. و ضعف بنيه علمى‏دانشمندان دربارى را هر چه بيشتر آشكار مى‏ساخت كه از ميان‏مباحثات متعدد حضرت يكى از آنها را برگزيده و نقل مى‏كنيم.
«زرقان‏» كه با «ابن ابى داود» دوستى و صميميت داشت مى‏گويديك روز ابن ابى داود از مجلس معتصم باز گشت، در حالى كه به‏شدت افسرده و غمگين بود علت را جويا شدم گفت: امروز آرزو كردم‏كه كاش بيست‏سال پيش مرده بودم پرسيدم چرا؟ گفت: به خاطر آنچه‏از ابوجعفر «امام جواد(علیه السلام ‏») در مجلس معتصم برسرم آمد. گفتم:
جريان چه بود؟ گفت: شخصى به سرقت اعتراف كرد و از خليفه‏«معتصم‏» خواست كه با اجراى كيفر الهى او را پاك سازد. خليفه‏همه فقها را گرد آورد و محمد ابن على «حضرت جواد(علیه السلام ‏») را نيزفراخواند و از ما پرسيد دست دزد از كجا بايد قطع شود؟ من‏گفتم: از مچ دست. گفت: دليل آن چيست؟ گفتم: چون منظور از دست‏در آيه تيمم «فامسحوا بوجوهكم و ايديكم‏»،صورت و دستهايتان‏را مسح كنيد» تا مچ دست است. گروهى از فقها در اين مطلب بامن موافق بودند و مى‏گفتند: دست دزد بايد از مچ قطع شود ولى‏گروهى ديگر گفتند: لازم است از آرنج قطع شود و چون معتصم دليل‏آن را پرسيد گفتند: منظور از دست در آيه شريفه وضوء:
«فاغسلوا وجوهكم و ايديكم الى المرافق‏» صورتها و دستهايتان‏را تا آرنج‏بشوييد. تا آرنج است. آنگاه معتصم رو به محمد ابن‏على امام جواد(علیه السلام) كرد و پرسيد: نظر شما در اين مساله چيست؟
گفت: اينها نظر دادند، مرا معاف بدار. معتصم اصرار كرد و قسم‏داد كه بايد نظرتان را بگوييد. محمد بن على (ع) گفت: چون قسم‏دادى نظرم را مى‏گويم. اينها در اشتباه‏اند. زيرا فقط انگشتان‏دزد بايد قطع شود و بقيه دست‏بايد باقى بماند. معتصم گفت: به‏چه دليل؟
گفت: زيرا رسول خدا(صلی الله علیه واله) فرمود: سجده بر هفت عضو بدن تحقق‏مى‏پذيرد. بنابراين اگر دست دزد از مچ يا آرنج قطع شود دستى‏براى او نمى‏ماند تا سجده نماز را به جا آورد و نيز خداى متعال‏مى‏فرمايد: «و ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا» سجده‏گاهها از آن خداست. پس هيچ كس را همراه با خدا مخوانيد. ابن‏ابى داود مى‏گويد: معتصم جواب محمد بن على را پسنديد دستور دادانگشتان دزد را قطع كنند و من همانجا آرزوى مرگ كردم. پس ازسه روز ابن ابى داود به حضور معتصم مى رسد و مى‏گويد: به معتصم‏گفتم خير خواهى براى اميرالمومنين بر من واجب است و من در اين‏جهت‏سخنى مى‏گويم كه مى‏دانم با آن به آتش جهنم مى‏افتم. معتصم‏گفت آن سخن چيست؟ گفتم:
چگونه اميرالمومنين براى امرى از امور دينى كه اتفاق افتاده‏است‏به خاطر گفته مردى كه نيمى از مردم به امامت او معتقدند وادعا مى‏كنند او از اميرالمومنين شايسته‏تر به مقام اوست، تمامى‏سخنان آن علماء و فقها را رها كرده و به حكم آن مرد حكم كرد؟
پس رنگ معتصم تغيير كرد و متوجه هشدار من شد و گفت: خدا را دربرابر اين خيرخواهيت‏به تو پاداش نيك عطا كند و پس از آن بودكه تصميم به شهادت امام (علیه السلام) گرفت.

بزرگداشت نهضتهاى شيعى

حسين بن على مشهور به شهيد فخ نواده حضرت مجتبى(علیه السلام) در زمان‏يكى از خلفاى بنى عباس به نام هادى عباسى قيام كرد. ياد و نام‏او سندى بر محكوميت‏بنى عباس تلقى مى‏شد و حماسه نهضتهاى شيعى‏عليه خلفاى عباسى را در خاطره‏ها تجديد مينمود.
در حمايت ازاين شهيد انقلابى روايتى نيز از امام جواد(علیه السلام) مى‏خوانيم: «پس‏از فاجعه كربلا هيچ فاجعه‏اى براى ما بزرگتر از فاجعه فخ نبوده‏است.» يكى از نويسندگان در حكمت نقش انگشترى امام جواد(علیه السلام) «نعم‏القادر الله‏» مى‏نويسد: بعد از آن كه «مامون‏» همه‏انقلابها را سركوب نموده و تمامى صداها را خفه كرد. طبيعى بودكه مامون و عباسيان و يارانشان احساس كنند كه به نهايت‏آروزيشان رسيده و به ارزشمندترين آرمانهايشان كه عبارت بود ازمحكم ساختن پايه‏هاى حكومت و سلطنتشان به طورى كه ديگر هيچ‏نيرويى توان ايستادن در برابر جبروت و سركشى آنان نداشته اشددست‏يافته‏اند ولى مى‏بينيم كه بعد از اين همه، نقش انگشترى‏امام جواد(علیه السلام) در برابر تمامى تصورات آنان قد علم مى‏كند وتمامى مظاهر و سركشى و ستم آنان را محكوم مى‏كند آن نقش اين‏جمله است «نعم القادرالله‏» چه نيكو توانمندى است‏خدا.
و در اين راستاست كه معتصم پس از اين كه از مردم بيعت‏براى‏خود گرفت جوياى حال امام جواد(علیه السلام) شد و دستور داد كه امام‏جواد(علیه السلام) و همسرش ام الفضل را به بغداد فرا خوانند. زيرا كه‏حضور و نام و ياد آن بزرگوار حماسه جهاد و پرچم آزادگى و عزت‏ايمان است و جلوه امامت و وصايتش مهر باطلى است‏بر خلافتهاى‏باطل بنى عباس.
درود و سلام و صلوات خدا بر جواد الائمه(علیه السلام) آن هنگام كه باميلادش جلوه زيباى مبارك‏ترين مولود را رقم زد و آن هنگام كه باقامت زيباى امامت‏خويش قيامتى از شكوه و جلال و عظمت الهى رامتجلى ساخت و آن زمان كه در آخر ذى قعده سال 220 هجرى ديده ازجهان فرو بست و با غروب غمگنانه و افتخار آفرين خويش تجلى بخش‏آيات جهاد و شهادت گشت.
منبع:ماهنامه كوثر

یاجواد الائمه! اي خورشيد عشق
اي مولاي جوان من
چه زود غروب کردي!

شهادت امام جواد ^{علیه السلام} نور چشمان علی بن موسی الرضا ^{علیه السلام} بر همه خادمین تسلیت باد.

امام جواد(علیه السلام) تجسم صلابت

در ميان خانواده امام رضا(علیه السلام) و در محافل شيعه از حضرت امام‏جواد(علیه السلام) به عنوان مولودى پرخير و بركت‏ياد مى‏شود; چنان كه‏صنعانى مى‏گويد: روزى در محضر امام رضا(علیه السلام) بودم. فرزندش ابوجعفررا كه خردسال بود. آوردند. امام فرمود: اين مولودى است كه ‏براى شيعيان ما با بركت‏تر از او زاده نشده است.
شايد چنين تصور شود كه امام جواد(علیه السلام) ازامامان قبلى براى‏شيعيان با بركت‏تر بوده است. اين مطلب قابل قبول نيست. بررسى موضوع و ملاحظه شواهد و قراين نشان مى‏دهد. تولد حضرت‏جواد(علیه السلام)در شرايطى صورت گرفت كه خير و ركت‏خاصى براى شيعيان به‏ارمغان آورد. عصر امام رضا(علیه السلام)مشكلات خاص خود را داشت و حضرت‏رضا(علیه السلام)در معرفى امام بعدى با مسايلى رو به رو گرديد كه در عصرامامان قبل سابقه نداشت. از يك سو، پس از شهادت امام‏كاظم(علیه السلام)گروهى كه به «واقفيه‏» معروف شدند. بر اساس‏انگيزه‏هاى مادى، امامت امام رضا(علیه السلام)را منكر شدند و از سوى ديگر،امام رضا(علیه السلام)تا حدود چهل و هفت‏سالگى داراى فرزند پسر نشد. چون‏احاديث رسيده از پيامبر(صلی الله علیه واله)حاكى بود كه امامان دوازده نفرند ونه نفر آنان از نسل امام حسين(علیه السلام)خواهند بود، فقدان فرزند براى‏امام رضا(علیه السلام)هم امامت‏خود آن حضرت و هم تداوم امامت را با پرسش‏رو به رو مى‏ساخت. واقفيان نيز اين موضوع را دستاويز قرار داده،امامت امام رضا(علیه السلام) را انكار مى‏كردند. اعتراض حسين بن قياماى‏واسطى به امام هشتم(علیه السلام)در اين باره و پاسخ آن حضرت، بر درستى‏اين سخن گواهى مى‏دهد. ابن قياما كه از سران واقفيه بود. درنامه‏اى امام رضا(علیه السلام)را عقيم خواند و نوشت: چگونه ممكن است امام‏باشى در صورتى كه فرزند ندارى؟ امام در پاسخ فرمود: از كجامى‏دانى من داراى فرزند نخواهم شد. سوگند به خدا، بيش از چندروز نمى‏گذرد كه خداوند پسرى به من عطا مى‏فرمايد و اين پسر، حق‏را از باطل جدا مى‏كند.
خطر ديگرى كه در اين مقطع حساس شيعيان را تهديد مى‏كرد، قدرت‏گرفتن مذهب «معتزله‏» بود. مكتب اعتزال به مرحله رواج و رونق‏گام نهاده بود و حكومت وقت نيز از آنان پشتيبانى مى‏كرد. معتزليان دستورها و مطالب دينى را به عقل خود عرضه مى‏كردند. آنچه عقلشان صريحا تاييد مى‏كرد، مى‏پذيرفتند و بقيه را انكارمى‏كردند. چون نيل به مقام امامت امت در سنين خردسالى با عقل‏ظاهر بين آنان قابل توجيه نبود، پرسشهاى دشوار و پيچيده‏اى مطرح‏مى‏كردند تا به پندار خود آن حضرت را در ميدان رقابت علمى شكست‏دهند. البته امام جواد(علیه السلام)با پاسخهاى قاطع از اين مناظره‏هاسربلند برون آمده، هرگونه ترديد در مورد امامت‏خود را از بين‏برد و اصل امامت را تثبيت كرد. به همين خاطر، در زمان امام‏هادى(علیه السلام)اين موضوع مشكلى ايجاد نكرد; زيرا براى همه روشن شده‏بود كه در برخوردارى از اين منصب الهى، خردسالى تاثيرى ندارد.

عصر تهاجم عقيدتى

امام جواد(علیه السلام)با دو خليفه نيرنگ‏باز عباسى يعنى مامون و معتصم‏معاصر بود. به گواهى متون تاريخى مامون مكارترين و منافق‏ترين‏خلفاى عباسى است. او كسى است كه براى كسب پيروزى نهايى و قطعى بر انديشه شيعه،بسيار كوشيد. هدف نهائى مامون از تشكيل مجالس مناظره با امامان شيعه،شكست آنان و در نهايت‏سقوط مذهب تشيع بود. او ى‏خواست‏براى‏هميشه ستاره تشيع خاموش گردد و بزرگترين منبع و مصدر مشكلات وخطراتى كه مامون و ديگر حاكمان غاصب و ستمگر را تهديد مى‏كرد،از ميان برداشته شود. مامون به حميدبن مهران - كه در خواست‏مناظره با امام رضا(علیه السلام)كرده‏بود.- گفت: نزد من هيچ چيز از كاهش‏منزلت وى محبوب تر نيست.
او همچنين به سليمان مروزى گفت: به خاطر شناختى كه از قدرت‏علمى‏ات دارم، تو را به مباحثه با او(امام رضا(ع‏» مى‏فرستم وهدفى ندارم جز اين كه او را فقط در يك مورد محكوم كنى.
در چنين عصرى امام جواد(علیه السلام)قاطعانه و با صلابت دربرابرانحراف‏ها، كجروى‏ها، مسامحه‏ها، توهين‏ها و ديگر حيله‏ها و مكرهاى‏خلفاى باطل ايستاد و از حقانيت دين دفاع كرد. اين مقاله ‏نمونه‏هايى از قاطعيت و صلابت امام جواد(علیه السلام)در برابر دستگاه ستم وتزوير بنى‏عباس را گرد آورده است.

1- امام جواد و انتقام از قاتلان حضرت زهرا(سلام الله علیها)

همه امامان شيعه در برابر ستمى كه در باره حضرت زهرا(سلام الله علیها) انجام‏شد، حساس بودند و به مناسبتهاى مختلف خشم خود را از اين قضيه ‏ابراز مى‏كردند. زكريا بن آدم مى‏گويد: خدمت‏حضرت رضا(علیه السلام) نشسته‏بودم كه امام جواد(علیه السلام)را پيش او آوردند. پس آن حضرت از چهار سال كمتر بود. حضرت جواد(علیه السلام) دستهايش را بر زمين نهاد، سرش را به طرف آسمان‏بلند كرد و در فكرى عميق فرو رفت. امام رضا(علیه السلام)فرمود: جانم‏فدايت چرا در فكرى؟ امام جواد(علیه السلام) فرمود: به آنچه در باره مادرم‏زهرا(علیها السلام) انجام شد، مى‏انديشم. به خدا سوگند، حق قاتلانش آن است كه‏اگر دستم به آنها برسد، آنان را سوزانده، تكه تكه كنم وريشه‏شان را بركنم. در اين هنگام، امام رضا(علیه السلام) او را در آغوش‏كشيد، ميان دو چشمش را بوسيد و فرمود: پدر و مادرم فدايت، به‏راستى كه تو لايق امامت‏شيعه هستى.

2- خطبه كوبنده

شايعه انقطاع نسل امامت از امام رضا(علیه السلام)كه ساخته واقفيه بودتا آنجا پيش رفت كه به حد افترا رسيد و گفتند: چون رنگ چهره‏امام جواد(علیه السلام)گندمگون است، فرزند امام رضا(علیه السلام)نيست و براى اين كه‏ثابت‏شود او فرزند امام رضا(علیه السلام)است‏بايد او را نزد قيافه‏ شناسها ببريم. بدين ترتيب ، باگستاخى، امام جواد(علیه السلام)را كه در آن وقت‏حدود دو سال داشت. نزد قيافه‏ شناسها بردند. آنان به محض ديدن‏امام به سجده افتادند و خطاب به كسانى كه امام را آورده بودند،گفتند: واى برشما! چگونه اين كوكب درخشان و نور منير را برامثال ما عرضه مى‏كنيد؟! به خدا قسم، او از نسلى پاك و پاكيزه واز اصلاب طاهر و مطهر است. او از ذريه على‏بن ابى‏طالب(علیه السلام)و رسول‏الله(صلی الله علیه واله) است. او را ببريد و بر اين كار خود استغفار كنيد. دراين هنگام، امام جواد(علیه السلام) با فصاحتى بى‏نظير فرمود: ستايش مخصوص‏كسى است كه ما را از نور خودش و با دست‏خودش خلق كرد و از ميان‏خلقش ما را برگزيد و امين خود قرار داد. اى مردم! من محمدفرزند رضا و او فرزند كاظم و او فرزند صادق و او فرزند باقر واو فرزند زين العابدين و او فرزند حسين شهيد و او فرزند على‏ابن‏ابى‏طالب: است. من پسر فاطمه(سلام الله علیها) و محمد(صلی الله علیه واله) هستم. آيا در نسب چون‏منى شك كرده، بر من و پدرم افترا مى‏بنديد و مرا به قيافه‏شناسان عرضه مى‏كنيد؟! به خدا قسم، من هم نسب شما و هم نسب‏قيافه شناسها را از خود شما و آنها بهتر مى‏دانم. من ظاهر وباطن همه را مى‏دانم و نيز مى‏دانم چه آينده‏اى درانتظار شما وآنها است. اين علمى است كه از خداوند قبل از خلقت آسمان و زمين‏به مارسيده است. وقتى اين خبر به امام رضا(علیه السلام)رسيد، فرمود: مانند اين قضيه در زمان رسول خدا(صلی الله علیه واله) نيز تكرار شد. وقتى ماريه‏قبطيه حضرت ابراهيم را به دنيا آورد، عده‏اى به او تهمت زدند وگفتند: اين پسر به رسول الله شبيه نيست. در نهايت پيامبراكرم(ص)حضرت على(علیه السلام)را مامور پى‏گيرى قضيه كرده، فتنه‏سازان رارسوا ساخت و خطاب به آنان فرمود: خدا شما دو نفر را نيامرزد. وقتى آن دو از پيامبر(صلی الله علیه واله) تقاضاى استغفار كردند، آيه 80 سوره‏توبه نازل شد:(و ان تستغفرلهم سبعين مره فلن يغفرالله لهم
آنگاه امام رضا(علیه السلام)ادامه داد: سپاس خداى را كه در من و پسرم‏اسوه‏اى مانند پيامبر و پسرش قرار داد.

3- مبارزه با حديث‏سازان

پس از آن كه مامون دخترش را به امام جواد(علیه السلام) تزويج كرد، درمجلسى كه مامون و بسيارى ديگر از جمله فقهاى دربارى ماننديحيى‏ابن‏اكثم حضور داشتند، يحيى به امام عرض كرد: روايت‏شده‏جبرئيل حضور پيامبر(صلی الله علیه واله)رسيد و گفت: يا محمد! خدا به شما سلام‏مى‏رساند و مى‏گويد: من از ابوبكر راضى‏ام; از او بپرس آيا او هم‏از من راضى است؟ البته علامه امينى در جلد پنجم كتاب الغديراين حديث را دروغ و از احاديث مجعول محمد بن بابشاد دانسته‏است. امام فرمود: كسى كه اين خبر را نقل مى‏كند بايد خبر ديگرى‏كه پيامبر اسلام(صلی الله علیه واله)در حجه‏الوداع بيان كرد، از نظر دور ندارد. پيامبر فرمود: «كسانى كه بر من دروغ مى‏بندند، بسيار شده‏اند وبعد از من نيز بسيار خواهند بود. هركس به عمد بر من دروغ بندد، جايگاهش در آتش خواهد بود. پس چون حديثى از من براى شما نقل شد، آن را به كتاب خدا وسنت من عرضه كنيد. آنچه با كتاب خدا و سنت من موافق بود، بگيريد و آنچه مخالف‏كتاب خدا و سنت‏بود، رها كنيد» . اين روايت‏با كتاب خداسازگارى ندارد; زيرا خدا فرموده است: «ما انسان را آفريديم و مى‏دانيم در دلش چه مى‏گذرد و ما ازرگ گردن به او نزديكتريم‏» . آيا خشنودى و ناخشنودى ابوبكر برخدا پوشيده بود تا آن را از پيامبر(صلی الله علیه واله) بپرسد؟
يحيى گفت: روايت‏شده كه ابوبكر وعمر در زمين مانند جبرئيل وميكائيل در آسمانند. حضرت فرمود: دراين حديث نيز بايد دقت‏شود،چرا كه جبرئيل و ميكائيل دو فرشته مقرب خدايند، هرگز گناهى ازآنان سرنزده است و لحظه‏اى از دايره اطاعت‏خدا خارج نشده‏اند;ولى ابوبكر و عمر مشرك بوده‏اند. البته آنها پس از ظهور اسلام‏مسلمان شده‏اند، اما اكثر دوران عمرشان را در شرك و بت پرستى‏سپرى كردند. بنابراين، محال است‏خدا آن دو را به جبرئيل وميكائيل تشبيه كند.
يحيى روايت ديگرى مطرح كرد كه ابوبكر و عمر دو سرور پيران‏اهل‏بهشتند. امام فرمود: اين روايت نيز از جعليات بنى‏اميه است ودرست نيست; زيرا بهشتيان همگى جوانند و پيرى در ميان آنان وجودندارد. اين حديث را بنى‏اميه در مقابل حديثى از پيامبر(صلی الله علیه واله) درمورد امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) كه فرمود: «حسن وحسين دو سرور جوانان بهشت‏شمرده مى‏شوند.» جعل كرده‏اند.
يحيى گفت: روايت‏شده كه پيامبر(صلی الله علیه واله) فرمود: اگر من به پيامبرى‏مبعوث نمى‏شدم، حتما عمر مبعوث مى‏شد. امام فرمود: كتاب خدا ازاين حديث راست‏تر است; زيرا فرموده است: «اى پيامبر! به خاطربياور هنگامى را كه از پيامبران پيمان گرفتيم. » از اين آيه‏صريحا برمى‏آيد كه خداوند از پيامبران پيمان گرفته است. در اين‏صورت، چگونه ممكن است پيمان خود را تبديل كند. علاوه بر اين،هيچ يك از پيامبران به قدر يك چشم برهم زدن به خدا شرك‏نورزيده‏اند. چگونه خدا كسى را به پيامبرى مبعوث مى‏كند كه بيشترعمر خود را با شرك سپرى كرده است; و نيز پيامبر فرمود: «من درحالى پيامبر شدم كه آدم بين روح و جسد قرار داشت.»

4- مبارزه با لهو و لعب

مامون هنگام تزويج دخترش، مجلسى ترتيب داد و از مطرب وآوازخوانى به نام (مخارق) دعوت كرد تا امام را بيازارد. مخارق‏به مامون گفت: اگر ابوجعفر كمترين علاقه‏اى به امور دنيوى داشته‏باشد، مقصود تو را تامين مى‏كنم. پس در برابر امام جواد(علیه السلام) نشست‏و با صداى بلند شروع به نواختن عود و آوازخوانى كرد. امام به‏او و اطرافيانش هيچ توجه نكرد. بعد از مدتى سكوت سربرداشت و به‏مخارق فرمود: از خدا بترس اى ريش دراز! در اين لحظه، ناگهان‏عود و بربط از دست وى افتاد و دستش فلج‏شد. وقتى مامون سبب‏فلج‏شدن دست را از او پرسيد، گفت: زمانى كه ابوجعفر(علیه السلام) فريادبركشيد، چنان هراسان شدم كه هرگز به حالت عادى باز نمى‏گردم.

5- قضاوت امام و شكست فقهاى دربارى

زرقان محدث مى‏گويد: روزى ابن‏ابى داوود را ديدم درحالى كه به‏شدت افسرده و غمگين بود، از مجلس معتصم باز مى‏گشت. علت را جوياشدم، گفت: امروز آرزو كردم كاش بيست‏سال پيش مرده بودم. پرسيدم: چرا؟ گفت: به خاطر آنچه از ابو جعفر جواد در مجلس‏معتصم برسرم آمد. شخصى به سرقت اعتراف كرد و از معتصم خواست تابا اجراى كيفر الهى او را پاك سازد. خليفه همه فقها راگردآورد. امام جواد را نيز دعوت كرد و از ما در مورد قطع دست‏دزد و حدود آن پرسيد. من گفتم: بايد از مچ دست قطع شود، به‏دليل آيه تيمم كه مى‏گويد: (فامسحوا بوجوهكم و ايديكم.
گروهى از فقها در اين نظر با من موافق و عده‏اى ديگر مخالفت‏كردند و گفتند: بايد از آرنج قطع شود، به دليل آيه وضو كه‏مى‏گويد:(فاغسلوا وجوهكم و ايديكم الى المرافق
آنگاه معتصم رو به محمد بن على(علیه السلام)كرد و پرسيد: نظر شما دراين مساله چيست؟
امام فرمود: اينهادر اشتباهند. فقط بايد انگشتان دزد قطع‏شود، به دليل اين كه پيامبر(صلی الله علیه واله) فرمود: «سجده بر هفت عضو بدن‏تحقق مى‏پذيرد: صورت، دوكف دست، دوسرزانو، دوانگشت‏بزرگ پا. بنابراين، اگر دست دزد از مچ يا آرنج قطع شود، دستى براى اونمى‏ماند تا سجده كند. خداوند مى‏فرمايد:(وان المساجد لله)يعنى‏اعضاى هفتگانه سجده از آن خداست و آنچه براى خداست، قطع‏نمى‏شود. مععصم نيز جواب امام را پذيرفت و دستور داد انگشتان‏دزد را قطع كردند. در اين لحظه من(ابن ابى‏داوود)از شدت ناراحتى‏آرزوى مرگ كردم.

6- حكم محارب

در زمان معتصم برخى از راههاى مواصلاتى، بويژه راه خانه خدا،نا امن شده بود و عده‏اى راهزن نزديك شهر خانقين براى كاروانهامزاحمت ايجاد مى‏كردند. خليفه به حاكم محل دستور داد تا راهزنان‏را دستگير و مجازات كند. حاكم آنان را دستگير كرد و منتظر ابلاغ‏حكم از سوى خليفه شد. معتصم با فقها مشورت و درخواست‏حكم كرد. آنان در جواب به قرآن (انما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله ويسعون فى‏الارض فسادا ان يقتلوا او يصلبوا او تقطع ايديهم وارجلهم من خلاف اوينفوا من‏الارض)استناد كردند و گفتند: هركدام ازاين مجازاتها اجرا شود، حاكم اختيار دارد. امام جواد(علیه السلام) فرمود: اين فتوا غلط است و در اين زمينه بايد بيشتر دقت كرد; زيرا اين‏افراد يا فقط راه را ناامن كرده، كسى را نكشته‏اند و مال كسى رانبرده‏اند، در اين صورت فقط زندانى مى‏شوند و اين همان تبعيداست; ولى اگر هم راهها را نا امن كرده‏اند و هم كسى را كشته‏اند;بايد به قتل برسند، و اگر علاوه بر اين دو مورد، اموال را نيزغارت كرده‏اند، بايد دست و پاى آنان به صورت عكس قطع گردد و سپس‏به دار آويخته شوند.

7- مرگ فتنه‏گران منافق

ابوالسمهرى و ابن ابى‏الزرقا داراى انديشه‏هاى باطل بودند، ولى‏آن را آشكار نمى‏ساختند. آنها خود را به امام و ياران امام‏نزديك كرده، از اين موقعيت‏سوء استفاده مى‏كردند. اسحاق انبارى‏مى‏گويد: روزى امام جواد(علیه السلام)به من فرمود: ابوالسمهرى و ابن ابى‏الزرقا گمان مى‏كنند مبلغ ما هستند، شاهدباشيد من از آنان بيزارم; زيرا آنان فتنه‏گرو ملعونند. اى‏اسحاق! مرا از شرآنان راحت كن. گفتم: فدايت‏شوم. آيا كشتن آنان‏جايز است؟ فرمود: آنان فتنه مى‏كنند و گناه آن را به من ودوستانم نسبت مى‏دهند. قتل آنان واجب است. اگر مى‏خواهى ازشرآنان خلاص شوى، آشكارا آنان را نكش; زيرا در اين صورت بايدپيش داوران ستم پيشه شاهد بياورى و در نهايت تو را خواهند كشت. من نمى‏خواهم به خاطر دو فاسد، مومنى از بين برود. اين كار راپنهانى انجام بده. محمدبن عيسى مى‏گويد: بعد از اين قضيه، ديدم‏اسحاق هميشه منتظر فرصتى است تا اين دو را به سزاى اعمالشان‏برساند.

8- قاطعيت امام در طرد افراد ناصالح

يكى از خطراتى كه هميشه بزرگان و رهبران يك مذهب يا كشور راتهديد مى‏كند، وجود اطرافيان ناصالح است كه به خاطر اغراض‏انحرافى، مادى يا اعتقادى پيرامون بزرگان را گرفته، بين آنان ومردم فاصله ايجاد مى‏كنند و معمولا راههاى ارتباطى آنان را بامردم قطع مى‏كنند. اگر بزرگان مواظب اين گونه افراد نباشند، چه‏بسا زيانهاى جبران ناپذيرى به بار خواهد آمدكه جبران آن مشكل‏است. در زمان امام جواد(علیه السلام)نيز اين گونه افراد با سوء استفاده ازكمى سن امام، به خيال خود فكر مى‏كردند مى‏توانند بر امور امام‏مسلط شوند و هر طور كه خواستند، عمل كنند. امام اين خطر رااحساس كرد و بى‏هيچ اغماضى آنان را طرد كرد. ابوالعمر، جعفر بن‏واقد و هاشم بن ابى‏هاشم در شمار اين افراد جاى داشتند. امام درباره آنان فرمود: خداوند آنان را لعنت كند; زيرا به اسم ما ازمردم اخاذى مى‏كنند و ما را وسيله دنياى خود قرار داده‏اند.

9- نهى از اظهار نظر در امور دينى

كسانى مى‏توانند در امور دينى اظهار نظر كنند كه در اين كارخبره باشند. اگر سيره معصومان: را ملاحظه كنيم، احاديث‏بسيارى‏در نهى از فتواى بدون علم و اظهار نظرهاى كم‏مايه در امور دينى‏مى‏يابيم. بعد از شهادت امام رضا(ع)، وضعيت‏شيعيان مقدارى‏متزلزل گرديد; به حدى كه برخى از بزرگان مانند يونس بن‏عبدالرحمان نيز دچار لغزش شدند. در تاريخ آمده است: عده‏اى ازبزرگان شيعه مانند ريان بن صلت، صفوان بن يحيى، يونس بن‏عبدالرحمان و ديگران در خانه عبدالرحمان بن حجاج در بغدادگردآمدند و در سوگ امام رضا(علیه السلام) به گريه و زارى پرداختند. يونس‏به آنان گفت: از گريه دست‏برداريد. براى امر امامت چاره‏اى‏بينديشيد و ببينيد تا اين كودك(امام جواد(ع‏» بزرگ شود، چه كسى‏عهده‏دار امامت‏شيعه گردد و ما مسايل خود را از چه كسى بپرسيم. در اين هنگام، ريان بن صلت‏برخاست و گلوى يونس را فشرد و گفت: معلوم شد تو در عقيده‏ات در مورد امامت استوار نيستى; زيرا اگرامر امامت از جانب خدا باشد، فرقى بين طفل يك روزه و پيرمردصدساله نيست. سپس حدود هشتاد نفر از بزرگان شيعه براى انجام‏مراسم حج و ديدار با امام جواد(علیه السلام)عازم مدينه شدند. آنها هنگام‏ورود به مدينه به خانه امام صادق(علیه السلام) كه در آن هنگام خالى ازسكنه بود. رفتند. بعد از مدتى عموى امام جواد(علیه السلام)(عبدالله بن‏موسى)وارد شد و در صدر مجلس نشست. شخصى بلند شد و گفت: عبدالله‏پسر رسول خدااست و هركس پرسشى دارد، از او بپرسد. او مى‏خواست‏زمينه جانشينى عبدالله بن موسى را به جاى امام رضا(علیه السلام) فراهم‏سازد. چند نفر از حاضران مسايلى را پرسيدند، ولى عبدالله‏پاسخهاى نادرست داد. شيعيان غمگين و ناراحت‏شدند و تصميم‏گرفتند. مدينه را ترك كنند. در اين هنگام، امام جواد(علیه السلام) واردشد، به پرسشهاى شيعيان پاسخهاى درست و قانع كننده داد و خطاب‏به عمويش فرمود: عمو! از خدا بترس; چرا با اين كه در ميان امت داناتر از تووجود دارد، اظهار نظر مى‏كنى؟ در قيامت چه جوابى خواهى داشت؟

10- شخص منحرف نبايد امام جماعت‏شود

نماز جماعت‏يكى از ميدانهاى بزرگ نمايش قدرت و اتحادمسلمانان است كه بر اقامه آن تاكيد فراوان گرديده است. درنماز جماعت‏يكى از مسايل بسيار مهم، شرايط امام جماعت است. امام جماعت‏بايد از نظر فكرى و عقيدتى سالم باشد. امام‏جواد(علیه السلام)در اين زمينه خطاب به شيعيان فرمود: به كسى كه در موردخداوند قايل به تجسيم است و اعتقاداتش درست نيست، زكات ندهيد وپشت‏سرش نماز نخوانيد. و نيز فرمود: پشت‏سر كسى كه به دينش‏اطمينان نداريد و نيز درباره ولايت و دوستى او باما مشكوك‏هستيد، نماز نخوانيد. ونيز فرمود: به گروه واقفيه اقتدا نكنيد.

11- تشكيلات امام(علیه السلام)در برابر خليفه

على بن مهزيار، وكيل امام، مى‏گويد: در سال 220 از نظراقتصادى فشار زيادى به شيعيان وارد گرديد و حكومت اموال بسيارى‏از آنان را به عنوان ماليات مصادره كرد. در آن سال، من نامه‏اى‏به امام نوشتم و اين مشكلات را بيان كردم. امام درجواب فرمود: چون سلطان به شماستم كرده است و شيعيان تحت فشار قرار دارند،امسال من خمس را فقط در طلا و نقره‏اى كه سال بر آن گذشته‏است. واجب كردم. ديگر وسايل زندگى مانند حيوانات، ظروف،سودساليانه، باغها و كالاها خمس ندارد. اين تخفيف از ناحيه من‏به شيعيان است تا فشار دستگاه حاكم آنان را مستاصل نكند.

12- افراط و تفريط، ممنوع

خطر انحراف فكرى هميشه جوامع را تهديد مى‏كند. گروهى در باره‏مسايل اعتقادى راه افراط پيش مى‏گيرند و عده‏اى راه تفريط.
پيامبر بزرگوار اسلام(ص)هنگام رحلت، ميزان و ملاك عقيده صحيح‏را معرفى فرمود و كتاب و عترت را ملاك مصونيت از انحراف شمرد. متاسفانه در بين مسلمانان و شيعيان هميشه عده‏اى گرفتار افراطو دسته‏اى درگير تفريط بودند. محمدبن سنان از كسانى است كه درمحبت اهل‏بيت: زياده روى مى‏كرد. به همين جهت‏برخى از علماى‏رجال، او را به غلو متهم مى‏كنند. او مى‏گويد: روزى خدمت امام‏جواد(علیه السلام)نشسته بودم و مسايلى ازجمله اختلافات شيعيان را مطرح‏مى‏كردم. امام فرمود: اى محمد! خداوند قبل از هرچيز نورمحمد(صلی الله علیه واله) و على(علیه السلام)و فاطمه(س)را خلق كرد; سپس اشيا و موجودات ديگررا آفريده، طاعت اهل‏بيت: را برآنان واجب كرد وامور آنها را دراختيار اهل‏بيت: قرار داد. بنابراين، فقط اهل‏بيت: حق دارند چيزى‏را حلال و چيزى را حرام كنند و حلال و حرام آنان نيز به اراده‏خداوند و با اجازه او است. اى محمد! دين همين است. كسانى كه‏جلوتر بروند، انحراف و كج رفته‏اند و كسانى كه عقب بمانند،پايمال و ضايع خواهند شد. تنها راه نجات، همراهى اهل‏بيت: است و تو نيز بايد همين راه‏را طى كنى.
منبع:ماهنامه كوثر

یه پسر بچه رو گرفتیم که ازش حرف بکشیم.

آوردنش سنگر من. خیلی کم سن و سال بود.

بهش گفتم: « مگه سن سربازی توی ایران هجده سال تمام نیست؟ » سرش را تکان داد.

گفتم: « تو که هنوز هجده سالت نشده! »

بعد هم مسخره اش کردم و گفتم: « شاید به خاطر جنگ ، امام خمینی کارش به جایی رسیده که دست به دامن شما بچه ها شده و سن سربازی رو کم کرده؟ »

جوابش خیلی من رو اذیت کرد.

با لحن فیلسوفانه ای گفت:« سن سربازی پایین نیومده ، سن عاشقی پایین اومده.»

13 مهر؛ هجرت امام خمینی (ره) از نجف به پاریس

13 مهر 1357

پس از قیام مردمی 15 خرداد 1342، رژیم محدودیت های بیشتری برای امام خمینی (ره) و گروه های مذهبی اعمال کرد و آن گاه که امام (ره) علیه تصویب لایحه کاپیتولاسیون [1] اعتراض نمودند، در 13 آبان 1343، ایشان را ابتدا به ترکیه و سپس به عراق تبعید کرد. تبعید و اقامت 14 ساله در نجف اشرف، توأم با یک زندگی بسیار ساده و بی تکلف بود.

امام در طی این مدت، با وجود محدودیت های مختلف، فریادهای حق طلبانه و ظلم ستیز خود را علیه رژیم، از طریق سخنرانی، ارسال پیام های کتبی و شفاهی به گوش ملت ایران می رساندند و بدین وسیله ماهیت رژیم را افشا می کردند.

امام (ره) در کنار این اقدامات به تدریس فلسفه سیاسی حکومت اسلامی، تحت عنوان ولایت فقیه، همراه با دروس فقه و اصول پرداختند و شاگردانی برجسته و هم فکر تربیت کردند.

ثمره مجموعه این فعالیت ها باعث آگاهی و رشد سیاسی روز افزون همه اقشار اعم از تحصیل کرده ها، روحانیون، بازاری ها، شهری ها، روستایی ها و … گردید و قاطبه ملت ایران، رهبری ایشان را پذیرفته و شعله های انقلاب فروزان گردید.

پس از ناامیدی رژیم از سکوت امام، دست به فعالیت های سیاسی برای ساکت کردن و یا اخراج ایشان از عراق زد.

اولین مذاکره بین وزرای خارجه دو کشور ایران و عراق، هنگام شرکت در اجلاس سالانه سازمان ملل در نیویورک انجام شد، سپس هیئتی از تهران به بغداد عزیمت و با مقامات عراقی مذاکراتی به عمل آورد. نتیجه این دو مذاکره، ایجاد محدودیت هایی برای امام (ره) بود، تا آنجا که منزل ایشان توسط نیروهای امنیتی در 2 مهر 1357، محاصره و رفت و آمدها محدود و کنترل گردید. در این حال رییس سازمان امنیت عراق، یکی از نزدیکان امام (حجت الاسلام سید محمود دعایی) را احضار و پس از گفتگو با ایشان، در نهایت درخواست کرد که امام (ره) یک ماه سکوت نمایند و دلیل این مطلب را این طور بیان داشت که « ما نسبت به رژیم شاه تعهداتی داریم و خروج امام(ره) هم از عراق صحیح نیست، امام کمتر فعالیت کنند، اعلامیه صادر کنند، ولی خارج از عراق توزیع شود.»

هنگامی که این خواسته ها به عرض امام (ره) رسید، ایشان که به هیچ عنوان حاضر نبودند حتی برای یک لحظه هم فعالیتشان تحت فشار یا توصیه های شخص یا اشخاص یا گروهی به نفع رژیم پهلوی محدود گردد، تصمیم به ترک عراق گرفتند و قصد عزیمت به سوریه را نمودند، اما به علت تیرگی روابط عراق و سوریه، تصمیم گرفتند که از طریق کویت عازم سوریه شوند.

اخذ ویزا صورت پذیرفت، در حالی که مسوولین صدور ویزا در کویت با آن که مشخصات شناسنامه ای امام (ره) به آن ها داده شده بود، آگاه نبودند که برای چه کسی ویزای ورود صادر می کنند.

صبح روز 13 مهر 1357، امام خمینی (ره) با چند تن از نزدیکان و مرحوم حاج سید احمد آقا، به طرف کویت حرکت کردند. پس از رسیدن به مرز، با داشتن ویزا، از ورود ایشان جلوگیری به عمل آمد. از این روز ساعاتی را در مرز سرگردان ماندند. حدود ساعت 11 شب مأموران مرزی عراق به امام اطلاع دادند که بازگشتشان به نجف بلامانع است. اما امام (ره) از بازگشت به نجف خودداری و شب را در بصره گذراندند و تصمیم گرفتند به پاریس بروند. عراقی ها هم موافقت خود را اعلام کردند.

پیام امام (ره) هنگام عزیمت به پاریس

امام خمینی (ره) هنگام هجرت به پاریس، در ضمن پیامی به ملت ایران، دلایل هجرت خویش را این چنین بیان فرمودند :[2]

« … اکنون که من به ناچار باید ترک جوار مولا امیرالمومنین (ع) را نمایم و در کشورهای اسلامی دست خود را برای خدمت به شما ملت محروم که مورد هجوم همه جانبه اجانب و وابستگان به آنان هستید، باز نمی بینم و از ورود به کویت با داشتن اجازه، ممانعت نموده اند، به سوی فرانسه پرواز می کنم. پیش من مکان معینی مطرح نیست. عمل به تکلیف الهی مطرح است. مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است. ما و شما، امروز که نهضت اسلامی به مرتبه بسیار حساسی رسیده است، مسوول هستیم. اسلام از ما انتظار دارد. چشم جهانیان امروز به سوی شما ملت  غیور دوخته شده. دولت های استفاده طلب به مطالعه روحیه و مقدار پشتکار ملت ما پرداخته اند. شما مردان و زنان تاریخ باید پایداری در راه کوبیدن ستمکاران و دفاع از حق را به جهانیان و نسل های آینده ثابت کنید … سر بلند باد ملتی که با فداکاری خود قدم در راه پیروزی حق برداشت و سدها و موانع را یکی، پس از دیگری شکست. پیروز باد، رادمردانی که با خون خود عزت بر باد رفته را باز گرفت و عظمت پایمال شده به دست سلاطین ستمگر را بازیافت.

من وقتی مطالعه روحیه مردان و زنان جوان  از دست داده را می کنم، که شجاعانه در مقابل مصایب ایستادگی کرده و می کنند، برای خود احساس شرمندگی می کنم، من می بایست با مصیبت های شما قدم به قدم همراه و آنچه شما دیده اید، دیده باشم. مع الاسف، نتوانستم در بین شما باشم و آنچه شما لمس کردید، بکنم، لکن از این راه دور چشمم به شما روشن و قلبم برای سلامتی امت اسلامی می طپد. از خداوند تعالی عظمت اسلام و مسلمین و کوتاه شدن دست اجانب و وابستگان آنان را مسئلت می نمایم.»

عصر روز 14 مهر 1357، امام و همراهان به بغداد منتقل و شب را در هتل دارالسلام به سر برده و روز بعد، این مهاجر بزرگ زمان با کاروان کوچک همراهش، برای خدا، به سوی خدا و در راه خدا هجرتی تاریخی، سرنوشت ساز را آغاز نمود. در پاریس مورد استقبال چند تن از مشتاقان، از جمله آقای دکتر حبیبی قرار گرفت.

امام (ره) پس از چند روز اقامت در منزلی در پاریس، به علت آن که دولت فرانسه مصاحبه با خبرنگاران و نیز شرکت در برنامه های نماز جماعت و اجتماعات سیاسی را برای ایشان ممنوع اعلام کرده بود، ضمن پذیرش موقت شرایط و محدودیت های دولت فرانسه، به مکانی در حومه شهر پاریس به نام «نوفل لوشاتو» نقل مکان کردند.

اقامت امام (ره) در پاریس بر خلاف تصور رژیم که می اندیشید فاصله بین تهران و پاریس باعت بروز محدودیت های زیادی در ارتباط بین امام (ره) و طرفدارانش می شود، باعث تسریع در رشد انقلاب شد، زیرا پاریس مکانی مناسب برای فعالیت های سیاسی بود و بدین سان شهرک نوفل لوشاتو که دیر زمانی مکانی آرام و بدون سر و صدا بود، به خبرسازترین نقطه جهان تبدیل گردید، زیرا سیل گزارشگران، خبرنگاران، عکاسان و فیلمبرداران به آن مکان سرازیر گردید و دولت فرانسه بر خلاف میلش نتوانست مانع مصاحبه ها و ملاقات های خبرنگاران و به طور کلی فعالیت های ایشان بشود. بدین ترتیب امام در طول چند ماه اقامت در پاریس[3]، ضمن انجام مصاحبه با خبرنگاران و دیدار با شخصیت های مختلف فرانسوی، ایرانی و دیگر ممالک دنیا، به افشاگری رژیم پهلوی و حامی اصلیش آمریکا پرداخته و ندای مظلومیت ملت ایران را به گوش جهانیان رساندند. علاوه بر این با تماس تلفنی مستمر با طرفدارانشان در ایران و ارسال پیام های کتبی، ملت را برای انقلاب آماده ساختند. امام (ره) تکیه کلامشان این بود که « شاه باید برود» و سرانجام در روز 26 دی ماه 1357، شاه از ایران خارج شد و به مصر رفت.

2- جهت کسب اطلاعات بیشتر به جلد اول مجموعه حاضر صفحه 387 مراجعه فرمایید.

1- صحیفه نور، جلد 2، چاپ اول، ص 111، 14/7/1357.

1- مدت اقامت (ره) در نوفل لوشاتو نزدیک به 4 ماه طول کشید.

.

.

.

آهسته گویمت نکند بشنود رباب …
از عمر اصغرش سی و چند روز مانده است…

.

.

.

صبرم از کاسه دگر لبریز است

اگر این جمعه “نیاید” چه کنم ؟

آنقدر من خجل از کار خودم

اگر این جمعه “بیاید” چه کنم ؟