سیمای حوزه

احترام به پدر و مادر از ديدگاه قرآن

پدر و مادر به عنوان دو انسان فداكار و زحمتكش كه تمام بار مسئوليت هاى مربوط به تربيت فرزند را بر دوش دارند، در نزد خداوند از جايگاه منحصر به فردى برخوردار هستند به طورى كه در چندين آيه قرآن كريم، بر لزوم اطاعت و تكريم آنها فرمان داده شده است و ذات بارى تعالى نام آنان را در رديف نام خود قرار داده و بر رعايت مقام و منزلت آنها تأكيد نموده است. در مقاله حاضر نويسنده ضمن تشريح موضوع احترام، به پاره اى از تأكيدات قرآن درخصوص ضرورت تكريم پاسداشت مقام پدر و مادر اشاره كرده است كه اينك با هم آن را از نظر مى گذرانيم.

جايگاه احترام در جامعه و رفتارهاى انسانى

احترام در حوزه كنش هاى ارتباطى از جايگاه خاصى برخوردار است. اصولا انسان هاى بى احترام نمى توانند اجتماعى را تشكيل دهند. از اين رو احترام متقابل به عنوان عنصر و مولفه اصلى در ايجاد جامعه داراى جايگاه و اهميت خاصى است. باحفظ حريم ها و حرمت هاست كه زمينه تعامل سازنده و مثبت ميان دو شخص فراهم مى شود. به هر حال دو شخص، شخصيت ها و انديشه ها و خواسته ها و منافع و نيازهاى مستقل و جداگانه اى دارند و گاه اين تفاوت ها خود عامل مهمى براى اختلاف و جدايى است. از اين رو برخى از انديشمندان چون استاد مرتضى مطهرى بر اين باور هستند كه اصل، در ميان انسان اختلاف است و تنها با بهره گيرى از اصولى انسانى مى توان آن را به اتحاد تبديل كرد.
علامه طباطبايى خاستگاه و ريشه آن را در اصل استخدام مى داند و بر اين نكته تأكيد مى ورزد كه استخدام، خود عاملى مهم در ايجاد اختلافات و هم چنين ايجاد و پديدارى جوامع است. به اين معنا كه دو شخص با دو شخصيت مستقل و متفاوت با يك ديگر، اختلاف طبيعى دارند ولى از آن جايى كه مى كوشند منافع خود را كه به تنهايى قابل دست يابى نيست با استخدام و بهره گيرى از ديگرى برآورده سازند و لذا با دست كشيدن از برخى خواسته هاى كوچك تر و ريزتر و كوتاه آمدن از برخى ديگر، اجتماع را تشكيل مى دهند تا با بهره گيرى و استخدام ديگرى به خواسته ها و منافع بزرگ ترى دست يابند. البته استخدام و ايجاد اجتماع، پيامدهاى نابهنجار و تضادهايى را به همراه دارد كه گاه به تنازع و حتى درگيرى هاى خشونت آميز مى انجامد. از اين روست كه قانون براى جلوگيرى از افزايش اختلافات و تنازع به وجود آمد.

صفحات: 1· 2