سیمای حوزه

الگوی قرآنی شیعیان دردوران غیبت

(فلمّا احسّ عیسی منهم الکفر قال من انصاری الی الله قال الحواریّون نحن انصار الله آمنّا باالله و اشهد بانّا مسلمون) هنگامی که عیسی (ع) در واپسین لحظه های که با حواریون سپری می کرد، به آنان فرمود: پس از عروج من چه کسی مرا در دین خدا یاری می کند؟ حواریان گفتند: ما یاری کنندگان خدا پس از تو خواهیم بود، به خدا ایمان داریم و شاهد باش که ما(در مقابل آئین خدا و تو) سر تسلیم فرود آوردیم. پرورگارا، به آنچه نازل کردی، ایمان آورده، از فرستاده ات پیروی کردیم، پس ما را از جمله گواهان قرار بده.(سوره آل عمران ،آیه ی 52)
( یا ایّها الّذین امنوا کونوا انصار الله کما قال عیسی بن مریم للحواریّین من انصاری الی الله قال الحواریّون نحن انصارالله…)(سوره صفّ ،آیه ی14)
مرحوم استاد سید مرتضی عسکری (ره) در آغاز درس حدیث که درجمع دانشجویان دانشکده «اصول الدین» بر پا می شد، به مناسبت های گوناگون یادآور می شدند که هدف ایشان از تأسیس این دانشکده، پروراندن افرادی متعهّد بوده تا آنها عقاید درست شیعه را ترویج نمایند و در دوران غیبت کبری یا وران حضرت صاحب (عج) باشند. ایشان غالباً در ابتدای بحث به این دو آیه تمسّک می جستند.
مرحوم استاد علامه می فرمود: امام هر عصر، به یاوران خود چنین خطاب می کند: آیا کس هست که مرا در راه دین خدا یاری کند؟ امیرمؤمنان علی، امام حسن و امام حسین (ع) نیزاین ندا را سر دادند و شهدای کربلا در پاسخ به ندای «هل من ناصرِ ینصرنی» به شهادت رسیدند. همه امامان اهل بیت (ع) در زمان خودشان یاران خاصی داشتند که کار فرهنگی می کردند تا اسلام حقیقی و آیین پیامبر خاتم (ص) را به مردم زمانشان بشناسانند. اکنون، حضرت صاحب الزمان (عج) نیز این ندا را سر می دهند که: « من انصاری الی الله؟» این وظیفه ماست که با آماده سازی مردم از بعد فکری فرهنگی زمینه ی ظهور را فراهم کنیم و هنگامی که از وظایف منتظران و شیعیان در دوران غیبت سخن می گویند، با تمسّک به آیات قرآن الگوی منتظرن واقعی را بشناسیم.
به راستی حواریان چه کسانی بودند و چه کردند که قرآن کریم آنها را الگوی اهل ایمان معرفی نموده است؟ کلمه ی «حواری» از«حور» به معنی سفیدی است (طبرسی، فضل بن حسن، تفسیرمجمع البیان، ج 4، ص 88 ). به نظر صاحب مجمع البیان حواریان کسانی هستند که از امور روزمره و دغل کاری به دور می باشند و تمام افکار و اعمال خود را به دل های مردم در جهت کسب رضای خدا معطوف کرده اند ( طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج 4 ،ص88).
صاحب قاموس قرآن نیز در توضیح این واژه می نویسد: یاران مخصوص را «حواری» گویند که گویا قلوبشان در یاری کردن، پاک و مانند جامه سفید است.
این کلمه در قرآن کریم برای یاران خاص حضرت عیسی (ع) به کار رفته است. ولی در روایات به یاران مخصوص حضرت رسول (ص) و ائمه اطهار (ع) نیز اطلاق شده است (قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن،ج 2، ماده حور، ص 195». از این رو «حواری » به معنای کسی است که از میان همه ی مردم به یک شخص اختصاص داشته باشد. حواری فلان شخص، کسی است که که مانند اسب پیشانی سفید دارای نشان است و مردم او را به عنوان دوست و یاور وی می شناسند.
گفتاری که قرآن از این گروه نقل می نماید، متضمن نوعی ایمان و اسلام است که موجب می شد، بدون چون و چرا و قید و شرط در مقابل خداوند تسلیم شوند و به تمام احکام و دستوراتی که عیسی (ع) تعلیم داده ایمان آوردند، از رسول خدا مسیح (ع) در تمام آن موارد پیروی کرده اند(مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج 3، ص562 ).
حواریان ، تعداد محدودی از ایمان آورندگان به مسیح بودند و بیش از دوازده تن نبودند، آنها پس از عروج عیسی (ع)، هرگونه سختی را تحمل کردند تا آیین توحیدی اسلام را بر اساس تعالیم مسیح (ع) ترویج دهند، این عده که «همچون صیادی نفوس و جان های مردم را از حیرت و سرگردانی به سوی حق راهنمایی می کردند». (راغب اصفهانی، حسین بن فضل، فردات، ص 263 ) بنا به فرمایش حضرت رضا (ع): هم خود را از آلودگی به گناه پاک کرده بودند، هم برای پاک کردن دیگران کوشش می کردند (مکارم شیرازی، تفسیرنمونه، ج 2، ص 563)
اکنون وظیفه مبلّغان دین و فرد فرد ما این است که با فراگیری علم و دانش و اثرپذیری ازآموزه های دین و عمل کردن به دستورات صحیحش-که بر اساس کتاب و سنت بر جای مانده-ابتدا خود و خویشانمان را اصلاح نموده، سپس جامعه را از عقاید آلوده که در اثر تهاجم فرهنگی و یا خرافات و… به وجود آمده است، پاک کنیم تا جامعه ای سالم و موحّد را برای پذیرش آخرین منجی و ذخیره ی الهی آماده نماییم.
منبع: نشریه بشارت، شماره ی 70