سیمای حوزه

امام سجاد علیه السلام و عبادت
نويسنده: حسین باقر
ترجمه: محمدمهدی رضایی
در بررسی اساسی‏ ترین مظاهر زندگی امام سجاد (علیه السلام) به مواردی چون:ترک دنیا، کثرت عبادت، زهد نسبت‏ به مال دنیا و خوشی‏ های آن‏ خواهیم رسید. ما از این مظاهر به «تعبد» و روی گردانی ازدنیا، تعبیر می‏کنیم. «تعبد» در حیات پربرکت امام (علیه السلام) به گونه‏ ای است که محتاج دلیل‏ و نص تاریخی نیست. همین کافی است که بدانیم آن حضرت را «زین‏ العابدین‏» و «سجاد» لقب دادند. در نظر علمای غیر شیعی،امام سجاد (علیه السلام) عابدترین و زاهدترین فرد خود زمانه است که مانندخورشیدی بر تارک انسانیت می ‏درخشد و تاریخ او را در اعلا مرتبه‏ می‏ ستاید. برای معرفی عبادت امام (علیه السلام) به صورت زنده و شناساندن کیفیت ومقدار آن و بررسی حالاتی مانند ترس از خدا، زهد و موعظه که ازلوازم عبادت امام بشمار می ‏آید، برخی از روایات را که متضمن ‏این معنایند، یادآور می‏شویم: 1) از یکی از کنیزان امام (علیه السلام)،در باره عبادت آن جناب، سؤال کردند، او گفت: «آیا مختصر بگویم‏ یا تفصیل بدهم‏» گفتند: «مختصر بگو» گفت: «هرگاه برای ایشان غذا می‏بردم یا می‏رفتم ‏که رختخواب‏شان را پهن کنم، در حال نماز و عبادت می ‏دیدمشان.هر روز و شب هزار رکعت نماز می‏خواند.پیشانی حضرت از زیادی سجده پینه بسته بود و مانند پوست زانوی‏ شتر شده بود.» 2) امام باقر -علیه السلام- عبادت پدر بزرگوارشان را چنین‏ توصیف می‏کند: «پدرم شب‏ها آن قدر نماز می‏خواند که هنگام رفتن ‏به رختخواب، از ناتوانی بر روی زمین خود را می‏کشاند.» روایاتی هم کیفیت عبادت امام -علیه السلام- را شرح داده ‏اند:گفته ‏اند: امام (علیه السلام) در حال نماز، مانند چوب خشکی بی‏حرکت‏ می‏ ایستاد، مگر این‏که باد لباس‏های ایشان را به حرکت درمی ‏آورد. چون به نماز قامت می‏ بست، رنگ چهره ‏اش متغیر می‏شد و در حال‏ سجده، آن قدر می‏ماند که عرق از سر و روی مبارکش جاری می‏شد.هنگام وضو گرفتن، از خوف خدا، رنگش می‏پرید و این چنین خود رابرای دیدار پروردگار آماده می‏ساخت. بعضی از دوست‏داران امام، با دیدن آن همه عبادت و سخت‏گیری حضرت ‏در تضرع و مناجات، خوف بر آنان را برمی ‏داشت و از امام تقاضامی‏کردند که از عبادت خود کم کند و اندکی مراعات حال خود رابنماید. دخترش فاطمه، روزی به صحابی جلیل القدر، جابر بن‏عبد الله انصاری، گفت که هر طور شده امام (علیه السلام) را قانع سازد ازعبادتش بکاهد، تا خدای ناکرده صدمه‏ ای به ایشان نرسد و به ‏مریضی گرفتار نیاید. زیرا او تنها فرزند به جا مانده حسین (علیه السلام)و تنها حجت‏ خدا، بر روی زمین است. کیفیت عبادت امام، اختیار از کف حاضران می‏ربود و دل آن‏ها رامی‏سوزاند. آن‏ها می‏ گریستند و می‏ ترسیدند که ضعف و ناتوانی، که‏ بی‏ سابقه نبود، کار دست امام بدهد. می‏گوید، روزی امام باقر (علیه السلام)نزد پدر رفت و او را در نماز، به حالتی عجیب مشاهده کرد.حالتی که کسی را یارای رسیدن به مرتبه آن نبود. رخسار امام (علیه السلام)از شدت شب‏ زنده ‏داری زرد شده بود و چشمانش از گریه بسیار سرخ.در اثر سجده ‏های طولانی، پیشانی مبارکش پینه بسته بود و بینی‏ایشان زخم شده بود و ساق پاها به کلی از کار افتاده بود. امام ‏باقر (علیه السلام) گویند: وقتی پدرم را بدین حالت دیدم، نتوانستم تحمل ‏کنم و گریستم. همه کسانی که در باره امام سجاد (علیه السلام) کتابی نگاشته ‏اند و این حالات ‏را متعرض شده‏اند، کمتر به تفسیری روشن و دقیق دراین باره دست ‏زده‏ اند.

صفحات: 1· 2