سیمای حوزه

آیت الله جوادی آملی (دام ظله)

بنابر روایت، صورت نورانی که در طرف راست مؤمن در قبر قرار می گیرد باطن نماز است، این حقیقت نماز است؛ و آن صورتی که طرف چپ او است می گوید: «من زکات او هستم».1

زکات تنها مربوط به مال نیست بلکه هر نعمتی را که خداوند سبحان به انسان می دهد، انسان موظّف است که زکات آن نعمت را بپردازد.

هیچ نعمتی بی مسئولیت نیست. در روایات ما آمده است که: «زکاة العلم التعلیم»⁽²⁾ ؛ «زکات علم، یاد دادن است»؛ «زکاة المال الانفاق فی سبیل الله»⁽³⁾؛ «زکات مال، انفاق کردن در راه خداست»؛ «زکاة الجمال العفاف»⁽⁴⁾؛ «زکات زیبایی، عفت داشتن و پاکدامنی است»؛ «زکوة الشجاعة الجهاد فی سبیل الله»⁽⁵⁾؛ «زکات شجاعت، جهاد کردن در راه خداست».

هر نعمتی که خدای سبحان مرحمت کند، زکات آن نعمت را متنعّم باید بپردازد. اگر به او علم داد، موظّف است به خاطر خدا به دیگران بیاموزد. اگر به او مال داد باید در راه خدا صرف نماید. اگر به او جمال داد موظف است از دیگران بیش تر پاک دامن باشد؛ همه باید عفیف باشند، اما آن کسی که از جمال متنعّم است وظیفه اش درباره عفت بیش از دیگران است.

همه باید جهاد کنند، اما آن که از خُلق شجاعت برخوردار است، وظیفه اش بیش تر است. اگر خدای سبحان به کسی نعمت شجاعت داد، در برابر این نعمت مسئولیتی هم تعبیه شده است و آن فداکاری در راه خداست.

اینها به عنوان زکات است. اگر زکات آن نعمت را داد، این زکات به صورت نورانی در قبر با او محشور می شود و طرف چپ او می ایستد و نمی گذارد از آن طرف به او آسیبی برسد…

1. بر گرفته از: اسرار عبادات، آیة الله جوادی آملی، نشر الزهرا، ص 57.

2 ـ احیاء العلوم، غزالی، ج 5، ص 170.

3ـ غررالحکم.

4ـ همان.

5ـ همان.