سیمای حوزه

در مورد فتنه ی 88 و چرایی و چگونگی آن سخن بسیار رفته است، اما از یک منظر متفاوت، فرآیند این رویداد سیاسی‌ـ‌امنیتی را می‌توان در 2 بخش مورد ارزیابی قرار داد: اول بررسی عوامل زمینه‌ساز و به عبارت بهتر عوامل علّی فتنه و دوم ترسیم وقوع عینی، عملیاتی و میدانی آن. موضوع این بحث به مورد اول، یعنی بررسی برخی از عوامل و زمینه‌های مؤثر در فتنه ی 88، به ویژه عوامل مرتبط با غفلت ها و کوتاهی‌های سیاسی، مدیریتی، اطلاعاتی و امنیتی درون‌ساختاری، اختصاص دارد.
بخشی از عوامل و زمینه‌های مؤثر در فتنه ی 88 طبیعتاً برون‌مرزی و برون‌ساختاری و ماحصل برنامه‌ریزی دشمنان و معاندان نظام یا عوامل و سرسپردگان داخلی آن‌ها بود که جای بحث جداگانه‌ای دارد، اما بخش دیگر از این عوامل درون‌ساختاری بود البته درون‌ساختاری بودن به معنای درون‌نظامی بودن نیست. به عبارت بهتر، هرچند این عوامل و زمینه‌ها بیشتر در درون مرزهای کشور رقم خورده است، ولی به این معنی نیست که همه‌ی آن‌ها از روی غفلت بوده و بحث دشمنی و معاندت در میان نبوده است. به هر صورت، شناسایی برخی از این عوامل و زمینه ها، به ویژه آنجا که از روی ناآگاهی و غفلت بازیگران درون‌ساختاری شکل گرفته باشد، برای ایجاد بازدارندگی در انتخابات پیش رو حائز اهمیت است.