سیمای حوزه

فقيه ري

( درباره حيات و آثار شيخ صدوق )

تاريخ شگفت انگيز و پربرگ و بار فقاهت شيعي، آثار و نام هاي ارجمند بي شماري را در لوح خود ثبت كرده است. سير در تاريخ تطور فقه شيعي نشان مي دهد كه در هر يك از دوره هاي شناخته شده فقهي باچنان حجم انبوهي ازنگاشته هاي نو و روزآمد مواجهيم كه هرپژوهشگرمنصفي براستي ازآن همه تلاش، جست وجو وتوفيق درشگفت مي ماند. دوره دوم فقه شيعه،كه به «دوره محدثان» نام يافته است،ازجمله ازاين جهت نامبردار است كه چهار منبع مهم حديثي شيعه(كتب اربعه) دراين دوره تدوين و تأليف شده است.ويژگي ديگراين دوره پربارظهورفقيهان ومحدثان بزرگ است؛نام آوراني چون محمدبن علي بن بابويه،معروف به شيخ صدوق.اين مقاله به مناسبت روزبزرگداشت شيخ صدوق نگاشته شده است.
عمر علي بن حسين بن بابويه از پنجاه مي گذشت و هنوز فرزندي نداشت. از اين رو نامه اي به نائب خاص امان زمان (عج)، شيخ ابوالقاسم، حسين بن روح نوبختي نگاشت و از او خواست تا از محضر حضرت بقيه الله(عج) بخواهد براي او دعا كند، تا خداوند بر اثر دعاي ايشان فرزندي صالح و دانشمند به او عطا فرمايد. پس از گذشت مدتي، از حضرت (عج) اين گونه پاسخ آمد: «تو از اين همسرت صاحب فرزند نخواهي شد ولي به زودي كنيزي ديلمي خواهي داشت كه از او داراي دو پسر فقيه خواهي شد.» شيخ طوسي مي گويد: ابن بابويه داراي سه فرزند شد، يكي اهل فقه نبود و در گوشه اي به عبادت و زهدورزي مشغول بود، ولي دو پسر ديگرش، محمد و حسين، فقيه و محدث شدند و از حافظه اي فوق العاده قوي بهره مند بودند، محمدبن علي، شيخ صدوق خود نيز سبب ولادت خويش را در كتاب «كمال الدين و تمام النعمه » آورده است. شيخ بارها مي فرمود:« من با دعاي صاحب الامر(عج) به دنيا آمده ام.» و به آن افتخار مي كرد. منابع و مصادر فراواني در باب شيخ صدوق سخن به ميان آورده اند و همگي اين حادثه را ذكر كرده اند، اما تاريخ ولادت ايشان را ذكر ننموده اند. البته مسلماً ولادت ايشان قبل از سال ۳۰۵ هـ.ق نبوده، چرا كه نامه صدوق پدر در اين سال به ولي امر(عج) نگاشته شده است.

صفحات: 1· 2