وجوب امر به معروف و نهی از منکر یا آزادی عمل و عقیده؟
مدرسه علميه كوثر عليها السلام فرخشهر کرسی آزاد اندیشی با موضوع “وجوب امر به معروف و نهی از منکر یا آزادی عمل و عقیده؟ ” را برگزار نمود.
در اين كرسي، سركارخانم محمدي استاد ارائه كننده بحث؛ سركارخانم كرمي استاد منتقد و سركار خانم زكي زاده استاد داور بودند.
چکیده نظرات
چكيده نظرات استاد ارائه کننده بحث :
فرق است میان آزادی تفکر و اندیشه و آزادی عقیده، انسان آزاد است از استعداد انسانی خودش بهره گیرد و در هر زمینه ای اندیشه کند. پیشرفت بشر و تکامل در گرو همین آزادی است، اما هر عقیده ای بر اساس تفکرِ صحیح نیست. امر به معروف و نهی از منکر، آزادی تفکر و اندیشه را محدود نمیکند مگر عقاید باطلی که زمینه سقوط کرامت و ارزش انسانی را فراهم کند چرا که این عقیده، معروف نیست و باید آن را از اسارت و انعقاد تفکر نجات داد.
چکیده نظرات استاد منتقد :
مفاد آیه «لا اکراه فی الدین» مرتبط با مرحله اندیشیدن، تفکر و باور است. اعتقاد، اذعان قلبی است و با الزام و اکراه حاصل نمیشود بلکه با حجت و برهان شکل میگیرد و بنده مخیر است هر عقیده ای را اخذ کند و طریق حق بر او واضح شود.پس طبق آیه، امور اعتقادی قابل اجبار نیستند و در مرحله اجتماعی و ظهور خارجی و تبلیغ، عقیده دارای حد و مبادی است و مطلق نیست و در باب برخورد با این گستره، آیه در مقام بیان نیست و این مرحله تابع مقررات سیاسی و مدیریتی جامعه اسلامی است که در اسلام به جهات متعدد به آن اشاره شده است از جمله صیانت از حریم عقیده توده ضعیفِ علمی جامعه و جلوگیری از شیادان سیاسی که در اندیشه ایجاد تزلزل اعتقادی هستند.
جمعبندی داور :
از دیدگاه اسلام انسان موجودی شریف و نمونه است و به او مزایایی بخشیده شده است که سایر موجودات از آن محرومند. از جمله آزادی اراده توام با مسئولیت است که به موجب آن میتواند سرنوشت خود را تعیین کرده و به سعادت یا شقاوت برسد.آزادی بیان و عقیده یک آزادی اجتماعی است و اسلام آزادی بیان و عقیده ای که بر مبنای تفکر باشد را میپذیرد و باآن مخالفتی ندارد.