سیمای حوزه

پیامبر رحمت

2 : سعه صدر پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله

یکی از ابزارهای مهم مدیریت، سعه صدر است. امیرمؤمنان علی(ع) می فرماید: «آلةُ الرئاسةِ سِعةُ الصدرِ؛ ابزار مدیریت و ریاست، ظرفیت و تحمل بیشتر داشتن است».32

مفهوم سعه صدر

«سعه» در لغت به معنای طاقت، قدرت، توسعه، گشاده و وسعت دار و… و «صدر» نیز به معنای سینه است. «شرح صدر» اصطلاح دیگری به همین معناست. شرح نیز به معنای توسعه، گستردگی و فراخی و… آمده است. در اصطلاح، شرح صدر به معنای گستردگی سینه و ظرفیت انسان به نور الهی و سکینه و آرامش یافتن از ناحیه خداوند است.
بنابراین، سعه و شرح صدر یک حقیقت روحی است و هیچ چیز مانند روح انسان قابل شرح نیست. قلب آدمی بیشترین قابلیّت شرح و سعه را دارد. انسانی که سعه صدر دارد، از ظرفیت روحی وسیع، تحمل و حوصله فراوان بهره مند است. شرح و سعه صدر از الطاف الهی است که چون شامل حال کسی شود، بردبار، مقاوم، پرحوصله و توانا می گردد و توان تحمل سختی ها و مشکلات را به دست می آورد. در مقابل، کسانی که دچار ضیق صدرند، کم ظرفیت و کم حوصله اند و اغلب هنگام تصمیم گیری ها دچار انفعال و ناتوانی و درماندگی می شوند. امیرمؤمنان علی(ع) در این باره می فرماید: «کسی که دچار ضیق صدر باشد، بر ادای حقّ تاب نیاورد».33

شرح صدر، ابزار مدیریت

بدون تردید، انجام دادن هر کاری نیاز به ابزار مخصوصی دارد که توجه به آن ابزار، در پیشبرد کارها ضروری است. مدیریت و رهبری انسان ها نیز چه در یک سازمان کوچک اجتماعی و چه در سطح جامعه، نیاز به ابزارها و روش های ویژه ای دارد که بی توجهی به آن ابزارها یا در اختیار نداشتن هر یک از آنها، مانع تحقق اهداف می شود. یکی از بهترین ابزارهای مدیریت، داشتن سعه صدر است.
مدیری می تواند به خوبی رهبری گروه یا سازمانی را برعهده گیرد که سعه صدر داشته باشد. امیرمؤمنان علی(ع) چه زیبا در این باره می فرماید: «وسیله و ابزار ریاست و مدیریت، سعه صدر است».34
کسی که این ویژگی را نداشته باشد، اگر در مسند مدیریت قرار گیرد، طولی نمی کشد که کار برخود وی و همکارانش سخت می شود و دست یابی شایسته به هدف ها ناممکن می گردد. انسان کم ظرفیّت و عجول، دچار تنگ نظری و نابردباری می شود که این دو صفت به ویژه برای مدیر بسیار زیان بار است. مدیر یک اداره، خواه این اداره خانه باشد یا مدرسه یا یک وزارت خانه یا کل جامعه، باید از تحمل و حلم فراوان و گشادگی سینه و حوصله و ظرفیت بالا برخوردار باشد؛ زیرا برآوردن نیاز افراد و هماهنگ سازی آنها به منظور تحقق بخشیدن به اهداف، احتیاج به شرح صدر دارد

صفحات: 1· 2