سیمای حوزه

حقوق مردم در سیره‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام)
 

نويسنده:احمد ابراهیمی هرستانی
سیره‌ی امیرمؤمنان (علیه السلام) در حکومت و خلافتش به گونه ای بودکه هیچ کس برتری جویی نسبت به دیگری نداشت و مردم درحکومتش به آسانی و آزادانه زندگی می‌کردند؛ و حضرت امیرمؤمنان (علیه السلام) نیز همیشه در ادای حقوق مردم، لحظه ای غفلت نورزید و نگذاشت حقی از مردم پایمال گردد. رعایت حقوق را می‌توان از جمله، حقوق مردم در آزادی، وحدت نژادی، امنیت، نام برد، از این جهت تساوی و تعادل در حکومت علوی نگذاشت اَشراف و بزرگان با فقراء و مساکنین تفاوتی کنند، بلکه همه یکسان بودند.
کلیدواژگان: امیرالمؤمنین (علیه السلام)، مردم، حقوق، حکومت، سیره.
مقدمه
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) استوار بود و مسأله ولایت و خلافت آن حضرت عیناً شبیه به حکومت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آ له) در صدر اسلام بود که در شرایط رهبری آن حضرت مشرکان، منافقان، یهودیان، مسیحیان و مسلمانان همه درکنار هم از حقوقی عادلانه برخوردار بودند. در حکومت علوی امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز این چنین بود که اشراف زادگان با فقراء تفاوتی نداشتند و از دقیق‌ترین و مشکل‌ترین کارهای امیرالمؤمنین (علیه السلام) هم، عدالت و رعایت تساوی حقوق مردم در تمام زمینه‌ها، چه نژادی و قبیله ای و چه امنیتی بود.

صفحات: 1· 2

انتخابات92 و عبرت های فتنه‌ی 88

صفحات: 1· 2

یاران امام زمان علیه السلام در دوران غیبت

نویسنده : ابراهیم شفیعی سروستانی
  از برخی روایات و سخنان دانشوران بزرگ شیعه چنین برمی آید که در این دوران، گروه های برگزیده ای از مؤمنان راستین، مسئولیت یاری امام عصرعلیه السلام و انجام دستورهای ایشان را برعهده دارند.

1. بررسی روایات و سخنان علمای شیعه

در روایتی که از امام محمدباقر علیه السلام نقل شده است، در این زمینه چنین می خوانیم:
صاحب این امر [امام مهدی علیه السلام] ناگزیر از کناره گیری است و او در [زمان] کناره گیری خود ناگزیر از [داشتن] نیرو و توانی است. او با وجود آن سی نفر هیچ هراسی ندارد. چه خوب جایگاهی است [مدینه] طیبه. (1)
از این روایت بر می آید که در دوران غیبت، حداقل سی نفر در خدمت امام مهدی علیه السلام هستند و آن حضرت را یاری می کنند. در روایت دیگری که از آن بزرگوار نقل شده است، ایشان به ترکیب یاران آن حضرت اشاره کرده، می فرماید:
سیصد و اندی به عدد اهل بدر، بین رکن و مقام با قائم بیعت می کنند. در میان آنها، برگزیدگان (نجبا) از اهل مصر، مردان صالح و پرهیزکار (ابدال) از اهل شام و نیک مردان (اخیار) از اهل عراق وجود دارند.(2)
اگر چه این روایت درباره زمان ظهور است، ولی از برخی کلمات بزرگان می توان استفاده کرد که همین گروه ها در دوران غیبت هم در خدمت آن حضرت هستند.
شیخ کفعمی رحمه الله در حاشیه کتاب المصباح خود در شرح بخشی از دعای «ام داوود» که در آن از «اوتاد» و «ابدال» سخن به میان آمده است،(3) مطلبی نقل می کند که در زمینه پرسش مورد نظر ما بسیار راهگشاست. ایشان می گوید:
گفته شده است زمین هرگز از [یک]قطب، چهار نفر از اوتاد، چهل نفر از ابدال، هفتاد نفر از نجبا و سیصد و شصت نفر از صالحان خالی نمی ماند. پس قطب همان مهدی است که درود خدا بر او باد. اوتاد هم کمتر از چهارنفر نخواهند بود؛ زیرا جهان مانند خیمه ای است و [امام] مهدی مانند عمود این خیمه و اوتاد طناب های آن هستند. البته گاهی اوتاد از چهار نفر هم بیشتر می شوند. ابدال بیش از چهل نفر، نجبا بیش از هفتاد نفر و صالحان بیش از سیصد و شصت نفرند. چنین به نظر می رسد که خضر و الیاس از اوتاد و پیوسته پیرامون قطب هستند. (4)

صفحات: 1· 2

مهدویت رشته نامرئی ارتباط ذات لایتناهی با بندگان است

 مهدویت و اعتقاد به وجود منجی به مثابه رشته‌ای نامرئی، ارتباط دائم بین بندگان و پروردگار را حفظ و از ایجاد تفکری مبنی بر «فراموش‌شدگی» در میان انسان‌ها جلوگیری می‌کند.   به گزارش راسخون به نقل از ایکنا، «ابراهیم الهاشمی»، قاری برجسته بلژیکی و محقق علوم دینی مقیم بروکسل، با بیان این مطلب گفت: اعتقاد به وجود منجی و موعود در همه ادیان و حتی برخی مکاتب فکری وجود دارد و هر مذهبی نامی خاص برای منجی خود دارد؛ ولی این اعتقاد و باور که فردی از تبار و نسل یکی از پیامبران الهی برای نجات بندگان خدا خواهد آمد، در بین پیروان مکتب تشیع پررنگ‌تر و واقعی‌تر است.   وی افزود: اولین لازمه اعتقاد به منجی، قبول این امر است که خداوند متعال هیچ‌گاه بندگان خود را فراموش نمی‌کند و به هیچ‌وجه آنان را بدون ولی و سرپرست نمی‌گذارد؛ به همین دلیل است که شیعه تاریخ هجدهم ذى‌الحجّه یا همان روز غدیر را با جان و دل پذیرفته است، چراکه شیعیان معتقدند خداوند متعال هیچ‌گاه بشر را به حال خود رها نکرده است و به‌طور یقین، بعد از درگذشت آخرین پیامبر(ص)، باید کسی به عنوان رهبر جامعه، مسئولیت ادامه راه اولیای الهی را بر عهده بگیرد.   این دین‌پژوه بلژیکی در ادامه تصریح کرد: اگر این سلسله مراتب را مورد توجه قرار دهیم؛ در نهایت به امام حسن عسگری(ع) می‌رسیم که پس از وی، فرزندشان، امام مهدی(عج) باید امامت جامعه اسلامی را بر عهده بگیرد ولی به خواست خداوند و برای ادامه یافتن اسلام در مسیر صحیح، امام دوازدهم، از انظار غایب می‌شود ولی برکاتش را می‌توان در هر لحظه در این جهان مشاهده کرد.   وی با اشاره به این‌که در زمان غیبت وظیفه رهبری جامعه بر عهده افراد صالح است، تأکید کرد: در زمان غیبت امام زمان(عج)، فردی صالح باید رهبری جامعه اسلامی را بر عهده بگیرد و شیعه بر این باور است که این فرد کسی نیست جز ولی‌فقیه؛ یعنی کسی که شجاع، فقیه و عالم به مسائل زمان است. بر همین اساس است که ولایت‌ فقیه به یکی از ارکان اصلی باورهای تشیع تبدیل شده چراکه ولی‌ فقیه نماینده امام غایب در میان مسلمانان به شمار می‌رود.    ابراهیم الهاشمی: درست است که اعتقاد به وجود منجی در میان ادیان و حتی مذاهب اسلامی نیز با یکدیگر تفاوت دارد ولی وجود این تفاوت، اصل موضوع را زیر سوال نمی‌برد الهاشمی که دوبار برای حضور در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم به ایران سفر کرده است، با بیان این‌که دنیای تحت سلطه بشر، جهانی خالی از عدالت است، عنوان کرد: امروز در جهان با پدیده‌ای به نام «استعمار فکری» مواجه هستیم. اگر تا صد سال قبل این استعمار شامل اشغال سرزمین‌ها بود، امروز تبدیل به تسخیر افکار و باورهای مردم و نوعی بی‌عدالتی بر این جهان حاکم شده است. بنابراین انتظار برای اصلاح این وضعیت در میان افرادی که به رحمت الهی باور دارند، امری عادی است و در این میان تنها گزینه بشری برای دستیابی به جامعه‌ای آرمانی و عدالت‌محور، ظهور منجی وعده‌ داده شده در ادیان مختلف است.   وی اضافه کرد: انسان موجودی است که فطرت کمال‌گرا دارد و همواره به دنبال ارتقای سطح فکری و روحی خویش است. البته در طول تاریخ همواره افرادی وجود دارند که برای دستیابی به اهداف دنیوی خود سعی می‌کنند محدودیت‌هایی در جامعه بشری ایجاد کنند که افراد این جامعه به‌جای تلاش برای کسب معنویات و رسیدن به تکامل روحی، در سطح تفکرات مادی باقی بمانند و خادمان بلندپروازی‌های آنان باشند. بنابراین اعتقاد به مهدویت، همان اعتقاد به لطف و نظر الهی و تداوم راهی است که نقشه آن توسط پیامبران ارائه شده است.   این محقق علوم دینی در پایان با بیان این‌که تفاوت‌ها در نوع نگرش به منجی، دلیلی بر انکار وجودش نیست، تأکید کرد: درست است که اعتقاد به وجود منجی در میان ادیان و حتی مذاهب اسلامی نیز با یکدیگر تفاوت دارد ولی وجود این تفاوت، اصل موضوع را زیر سؤال نمی‌برد؛ مهم این است که افراد یا گروه‌های مختلف علی‌رغم داشتن تفاوت‌های نظری، بر این باور هستند که فردی صالح، در نهایت رهبری این جهان را بر عهده خواهد گرفت و بشر را از ظلمی که در آن به‌سر می‌برد، رها خواهد کرد.  

امام جواد (ع) و بازسازي انديشه امامت
نويسنده: علي رحمت زاده

افضليت انسان كامل

امامت در تفكر شيعي داراي مفاهيم و معاني بلندي است و نقش امام در حوزه دين نقشي كليدي همانند نقش رسالت و توحيد مي باشد؛ زيرا در انديشه قرآني شيعه، امامت بخشي از رسالت درحوزه تبليغ و اجرا و مديريت ربوبي هستي است كه پس از پايان رسالت در كساني كه از آنها به انسان كامل و خليفه الهي ياد مي شود و از جانب خداوند و رسول و يا امام پيشين نصب مي شوند، ادامه مي يابد.
اين تفكر با توجه به نقش انسان و هدف خداوند از آفرينش او به دست داده مي شود؛ زيرا هرچند به نظر مي رسد خلافت تنها خاص آدم(ع) باشد ولي در تحليل آيات قرآني، روشن مي شود كه آدم به عنوان نخستين مصداق و نمونه تام و كامل آن مطرح بوده است و همه انسان ها از چنين استعداد و ظرفيتي براي خلافت برخوردار مي باشند ولي از آن جايي كه درهر عصري تنها شماري اندك و حتي يك نفر به مقام كمال انسانيت دست مي يابند و در يك مجموعه انسان هاي كامل تنها يكي برتر و اعلم و افضل از ديگران است همان انسان كامل افضل، به عنوان خلافت و امامت نقش انساني را در هستي ايفا مي كند. از اين رو در تفكر شيعي و انديشه قرآني اسلامي، تنها يك خليفه و انسان كامل افضل وجود دارد كه در نقش خلافت و امامت قرار مي گيرد.
بايد توجه داشت كه خلافت آدمي درحوزه ربوبيت طولي است تا زمينه و بستر مناسب را براي كمال يابي هرچيز و هركس از موجودات هستي فراهم آورد. اين مطلب از سجده همه فرشتگان و جنيان استنباط مي شود، زيرا اگر فرشتگان با همه مراتب كمالي به انسان سجده مي برند به اين معناست كه آنان تحت ربوبيت انسان كامل قرار دارند و انسان كامل اين برترين موجودات هستي را نيز مديريت و ربوبيت مي كند؛ بنابراين مديريت و ربوبيت غير آنان، امري پذيرفته شده است، پس خلافت آدمي ارتباط تنگاتنگي با حوزه تكوين و تصرف در كائنات خواهد داشت كه مرتبط با حوزه امامت است؛ زيرا رسالت كه همان پيامبري از سوي خدا توسط انسان كامل است تنها به معني ابلاغ فرمان هاي الهي و يا آموزه هاي وحياني به ديگر انسان ها و جنيان مي باشد و از آن جايي كه نقش انسان كامل فراتر از رسالت و نبوت است و محدوده فعاليت ها و نفوذ او تنها به حوزه تشريع منحصر نمي شود مي توان گفت كه انسان كامل زماني كه در اوج نقطه خود قرار گيرد و افضل برهمگان باشد در آن زمان در مقام خلافت ربوبي قرار مي گيرد كه امامت بخشي از آن مي باشد.
با اين تفسير مي توان گفت كه هر رسولي مي تواند امام و خليفه باشد ولي اين گونه نيست كه همه رسولان و پيامبران خداوند درمقام امامت و خلافت ربوبي نشسته و از آن برخوردار بوده باشند.

صفحات: 1· 2

اي كوي تو قبله ي مراد ادركني
اي دادرس روز معاد ادركني
اي گشته زفرط جود و احسان و عطا
مشهور و ملقب به جواد ادركني

سياست و حكومت در سيره امام جواد (ع)

شيعيان به طور عام خصوصاً علويان كه امامان شيعه در رأس آنها بودند، در عصر خلفاي بني اميه و عصر خلافت منصور و مهدي عباسي، در بدترين حالت به سر مي‌بردند، و قيام‌هاي شيعي يكي پشت سر ديگري توسط دستگاه حاكم سركوب مي‌شد. و به طور كلي شيعه بودن جرم بزرگي بود كه به واسطه آن، كشتن و زندان و مصادره اموال و ويراني خانه‌هاي شيعيان، براي دستگاه خلافت امر مشروع و قانوني بود، و امامان شيعه نيز در حال تقيه به سر مي‌بردند، و ارتباط‌هاي سياسي با شيعيان به شكل پنهاني انجام مي‌گرفت. اما بعد از امام كاظم عليه السلام كه فعاليت‌هاي سياسي زير پرده امامان عليهم السلام كم كم به ثمر مي‌رسيد، شيعه توانست ابراز وجود نمايد و جمعيتشان رو به فزوني گرفت. پس از گذشت ساليان درازي كه شيعيان نمي‌توانستند در مورد امامت امامان ابراز عقيده نمايند، هم اكنون عظمت و منزلت ائمه عليهم‌السلام نزد مردم تا بدان جا رسيده بود كه خلفاي عباسي ديدند، نمي‌توانند به طور علني و بي‌پرده عواطف مردم را برانگيزند، و احساساتشان را جريحه‌دار سازند و به ائمه عليهم السلام آسيب برسانند و از طرف ديگر نمي‌توانستند امامان را به حال خود واگذارند، تا آزادانه و مطابق خواست و اراده خود هر چه مي‌خواهند بكنند، از اين رو مناسب ديدند در برابر امامان، سياست جديدي اتخاذ نمايند.

صفحات: 1· 2

امشب رضويون همه شادند
دل در حرم رضا نهادند همه
عيدى ولادت از پدر مى‏ گيرند
خشنود ز مقدم جوادند همه

انتخابات آزاد؛ پروژه مهندسی افکار عمومی برای تشکیک در سلامت انتخابات

صفحات: 1· 2

ایده‌ای برای بازگشت یا طرحی برای بازتولید فتنه در انتخابات 92؟!

نویسنده: الهه خانی

بررسی راهبردهای حامیان «انتخابات آزاد - مهندسی انتخابات»

«انتخابات آزاد» کلیدواژه‌ی اصلی خط خبری رسانه‌های معارض از مهرماه سال جاری بدین سو بوده است. مقصود جریان معارض از اصطلاحِ تشکیک‌برانگیز انتخابات آزاد، به طور کلی شامل ردصلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان، مهندسی رأی مردم از طریق سیستم دولتی، تخلفات انتخاباتی و… است که نهادهای نظارتی و به ویژه روند تأییدصلاحیت‌ها را در کانون هجمه‌ی تبلیغاتی این ایده قرار داده است. جریان فتنه با طرح شعار انتخابات آزاد و پیوند زدن آن با مهندسی انتخابات در صدد القای دوگانه‌ای هستند که گویای این مطلب است که اگر انتخابات آزاد نباشد، لاجرم فرمایشی و مهندسی‌شده است.
به همین منظور، عبارت «انتخابات آزاد» و «مهندسی انتخابات» کلیدواژه‌های دوقطبی بودند که در هفته‌های گذشته، بیشترین مانور تبلیغاتی را به خود اختصاص داده‌اند و فضای رسانه‌ای و سیاسی جریان فتنه را تغذیه و اشباع کرده‌اند؛ موضوعی که حتی با عتاب مقام معظم رهبری در جمع مردم قم، مبنی بر واضح بودن آزادی انتخابات در جمهوری اسلامی، از دستور کار جریان فتنه خارج نشد و تا کنون توسط فتنه‌گران امتداد یافته است.

صفحات: 1· 2