سیمای حوزه

پـرتوى از سيره و سيماى امام سجاد عليه السلام

نويسنده: محمدعلى كوشا

حضرت على بن الحسين, ملقب به سجاد و زين العابدين (علیه السلام) در روز پنجم شعبان سال 38 هجرى يا 15 جمادى الاولـى همان سال , در مدينه ديده به جهان گشـود و در روز 12 و يـا 25 محـرم سـال 95 هجرى , در مدينه به دسيسه هشام بـن عبـدالملك, مسمـوم گرديد و در 56 سالگى به شهادت رسيد.
مزار شـريف آن حضرت در مـدينه در قبرستان بقيع مى باشد. مادر مكرمه آن حضرت بنابر منابع تاريخ اسلامـى , غزاله از مردم سنـد يا سجستان كه به سلافه يا سلامه نيز مشهور است, مى باشد.(1) ولى بعضى از منابع ديگر نام او را شهربانـويه, شاه زنان, شهرناز , جهان بانويه و خوله , يادكرده اند.(2)
امام سجاد(علیه السلام) در بدتريـن زمان از زمانهايى كه بر دوران رهبرى اهل بيت گذشت مى زيست, چه او با آغاز اوج انحرافى, معاصر بـود كه پـس از وفات رسـول اكرم(ص) روى داد.امام(علیه السلام) به همه محنتهاوبلاها كه در روزگارجد بزرگوارش اميرالمومنين(علیه السلام) آغاز گرديده بـود همزمان بود. او سـه سال پيـش از شـهادت امـام على (علیه السلام) متولد گرديد, وقتى ديده به جهان گشـود, جـدش امير مـومنان (علیه السلام) در خـط جهاد جنگ جمل, غرق گرفتارى بـود و از آن پـس با پـدرش امام حسيـن (علیه السلام) در محنت و گرفتاريهاى فراوان او شريك بـود. او هـمـه ايـن رنـجـها را طى كرد و خـود به طـور مستقل روياورى گرفتاريها قرار گرفت.
محنت و رنج او وقتـى بـالا گـرفت كه لشكـران يزيـد در مدينه وارد مسجد رسول الله(ص) شدند و اسبهاى خـويـش را در مسجـد بستند يعنى همان جايى كه انتظار آن مـى رفت مكتب رسالت و افكار مكتبـى در آنجا انتشار يابد, اما برعكـس , آن مكان مقـدس در عهد آن امام تقـوا و فضيلت , به دست سپـاه منحـرف بنـى اميه افتاد و آنان ضمـن تجاوز به نـواميـس مردم مـدينه و كشتار فـراوان,بـى پـروايـى را از حـدگذارندند و حـرمت مـدفـن مقـدس رسـول اكـرم (ص) و مسجـدش را هتك نمـودنـد.
امام سجـاد(علیه السلام) بـراى پيـش راندن مسلمانان به سوى نفرت از بنى اميه وافزودن مبارزه جـويى با آنان , تلاشهاى موثرى نمـود. و هرگاه فرصتى به دست مىآمد مردم را بر ضد امـويان تحريك مى كرد. و با احتياط , برنامه حاكمان منحرف را تحت نظر قرار مى داد. امام (علیه السلام) براى آگاهى مردم, اسلوب دعا را به كار برد, به طـورى كه دعاهاى آن حضرت, رويدادهاى عصر او را تفسير مـى كند. صحيفه سجاديه كه به زبـور آل محمـد مشهور است, اثـر بـى نظيرى است كه در جهان اسلام جز قـرآن كريـم و نهج البلاغه , كتابـى به ايـن عظمت و ارزش , پـديد نيامـده كه پيـوسته مـورد تـوجه بزرگان و علما و مصنفان باشد.
از ديگر آثار ارزنده به جا مانده از امام سجاد(علیه السلام) مجموعه اى تربيتى و اخلاقى است به نام رساله حقـوق كه امام(علیه السلام) در آن وظايف گـوناگـون انسان را در برابـر خدا و خـود و ديگران , با بيانى شيوا و گويا بيان كرده است. مجموعه حقـوقى كه در ايـن رساله ذكر شده جمعا 51 حق مـى باشد.(3)

صفحات: 1· 2