سیمای حوزه

آیت الله مدرس در حافظه تاريخي ملت ما به عنوان الگوي سترگ و جاودانه پيوند دين و سياست شناخته شده است و طرفه آن كه به علت كم كاري دستگاه هاي مسئول فرهنگي و كم توجهي پژوهشگران علاقمند به او اين نكته، مدرس به تدريج تبديل به چهره اي سكولار مي شود كه فرا ديني عمل مي كند و دين را در فعاليت هاي سياسي خود دخالت نمي دهد! گويا از ديدگاه طرح كنندگان اين شبهه، مدرس بايد در مقام سياست ورزي، جلوهائي از متافيزيك و عالم غيب را به تماشا مي گذاشت تا اين معنا را به آنان تفهيم كند كه دين را در عرصه سياست، دخيل مي داند. بر اساس اين رويكرد، ظاهرا رويكردهاي مبتني بر تدبير و عقلانيت سياسي كه پيوسته با دين و شريعت قرين بوده اند، سياست ديني تلقي نمي شود! ما در اين يادمان تلاش كرده ايم ابعاد مختلف پيوند سياستمداري و شريعتمداري را بازنمائي كنيم.
نكته دوم در شخصيت و سيره مدرس، همانا نفوذ سياسي و صلابت اوست. مدرس با كساني عهد سياسي مي بست و همكاري مي كرد كه بعضا سنخيتي با او نداشتند و حتي در برخي از برهه هاي تاريخ، در برابر او ايستاده بودند. اين رويكرد مدرس شايد در بدو امر استفهاماتي را موجب گردد، ليكن با اندكي توجه به قدرت نفوذ مدرس و صلابت شخصيتي او در مي يابيم كه ديگران چگونه در برابر منطق و مكانت والاي سياسي و ديني وي، منقاد مي گرديدند و اين انقياد نه به شكلي تحميلي كه قهراً محقق مي شد. اين شيوه منحصر به فرد و در خور پژوهش هاي عميق و گسترده، نه چندان سهل است كه اجراي آن در حيطه قدرت و توان روحي و معنوي هر كسي بگنجد. مردان دين و سياست، گاه از چنان عظمت و رفعتي برخوردارند كه بسياري از افرادي كه حتي نسبت هم با آنها ندارند، خواه ناخواه به صورت آلت فعل در جهت اهداف سياسي آنان در مي آيند و مدرس بي ترديد يكي از شاخص ترين اين چهره هاست.
نكته سوم كه نسبت به موارد پيشين جنبه عام تري دارد و بايد بدان توجه خاصي داشت، شناخت انديشه سياسي مدرس و شيوه سياست ورزي اوست كه در تاريخ معاصر ما كم نظير است و علاقمنداني چون امام (ره) دارد. تلاش مستمر براي شناخت هستي، محيط پيراموني و فعل و انفعالات سياسي در ايران و جهان، بي شك در تكوين انديشه سياسي مدرس مؤثر بوده و يکي از رموز موفقيت وي در اين عرصه محسوب مي شود.علاوه بر جنبه معرفتي، حضور عيني مدرس در عرصه سياست كه پس از مشروطه به مدد تلاش مشروعه خواهان، به ويژه شهيد شيخ فضل الله نوري، در قانوني كردن اصل الزام حضور چند طراز اول در مجلس، محقق شد؛ طبيعتا بر غناي انديشه سياسي او افزوده است.

منبع:دنياي زنان، شماره 49