سیمای حوزه

امام ‏رضا (ع) ناخداى کشتى تشيع در ميانه طوفان مرو
نويسنده: حضرت ‏آيت‏الله‏ العظمى سيد على خامنه ‏اي

در هنگام برگزارى کنگره علمى زندگى امام هشتم،عليه ‏السلام، توسط دانشگاه اسلامى رضوى ،مقام معظم رهبرى در پيامى جامع يکى از فصلهاى عمده زندگينامه سياسى امام رضا،عليه ‏السلام، را مورد بررسى قرار دادند.
درآستانه سالگرد ولادت اين امام بزرگوار که همواره در پرتو فيوضات معنوي ايشان زيسته‏ايم ،دريغمان آمد خوانندگان موعود از اين مقاله محققانه بي‏نصيب بمانند اميد که طبع لطيف امام‏رضا،عليه‏السلام، را بيارايد. ان‏شاءالله
بايد اعتراف کنيم که زندگى ائمه ، عليهم‏ السلام، بدرستي شناخته ‏نشده و ارج و منزلت جهاد مرارت ‏بار آنان حتى بر شيعيانشان نيز پوشيده مانده است. علي‏رغم هزاران کتاب کوچک و بزرگ و قديم و جديد درباره زندگى ائمه ، عليهم ‏السلام، امروز همچنان غبارى از ابهام و اجمال، بخش عظيمى از زندگى اين بزرگواران را فرا گرفته وحيات سياسى برجسته‏ترين چهره‏هاى خاندان نبوت که دو قرن و نيم از حساسترين دورانهاى تاريخ اسلام را دربرمي‏گيرد با غرض‏ورزى يا بي‏اعتنايي و يا کج‏فهمى بسيارى از پژوهندگان و نويسندگان روبرو شده است. اين است که ما از يک تاريخچه مدون و مضبوط درباره زندگى پرحادثه و پرماجراى آن پيشوايان، تهيدستيم.
زندگي امام هشتم ،عليه‏السلام، که قريب بيست‏سال از اين دوره تعيين کننده و مهم را فراگرفته از جمله برجسته‏ترين بخشهاى آن است که بجاست درباره آن تامل و تحقيق لازم به کار رود.
مهمترين چيزى که در زندگى ائمه عليهم‏السلام به‏طور شايسته مورد توجه قرار نگرفته، عنصر «مبارزه حاد سياسي‏» است. از آغاز نيمه دوم قرن اول هجرى که خلافت اسلامى به‏طور آشکار با پيرايه‏هاى سلطنت آميخته شد و امامت اسلامى به حکومت جابرانه پادشاهى بدل گشت، ائمه اهل بيت ،عليهم‏السلام، مبارزه سياسى خود را به شيوه‏اى متناسب با اوضاع و شرايط، شدت بخشيدند.اين‏مبارزه‏بزرگترين‏هدفش تشکيل نظام اسلامى و تاسيس حکومتى بر پايه امامت‏بود. بي‏شک تبيين و تفسير دين با ديدگاه مخصوص اهل بيت وحي، و رفع تحريف‏ها و کج‏فهمي‏ها از معارف اسلامي‏و احکام‏دينى نيز هدف مهمى براى جهاد اهل بيت‏به حساب مي‏آمد. اما طبق قرائن حتمي، جهاد اهل بيت‏به اين هدفها محدود نمي‏شد و بزرگترين هدف آن، چيزى جز تشکيل حکومت علوى و تاسيس نظام عادلانه اسلامى نبود. بيشترين‏دشواريهاي‏زندگي‏مرارت‏بار و پر از ايثار ائمه و ياران آنان به خاطر داشتن اين هدف بود و ائمه ، عليهم‏السلام، از دوران امام سجاد ، عليه‏السلام، و بعد ازحادثه عاشورا به زمينه‏سازى دراز مدت براى اين مقصود پرداختند. در تمام دوران صدو چهل ساله ميان حادثه عاشورا و ولايتعهدي ‏امام هشتم ،عليه‏السلام، جريان وابسته به امامان اهل بيت ‏يعنى شيعيان هميشه بزرگترين و خطرناکترين دشمن دستگاههاى خلافت ‏به حساب مي‏آمد. در اين مدت بارها زمينه‏هاى آماده‏اى پيش آمد و مبارزات تشيع که بايد آن را نهضت علوى نام داد به پيروزيهاى بزرگى نزديک گرديد. اما، در هر بار موانعى بر سر راه پيروزى نهايى پديد مي‏آمد و غالبا بزرگترين ضربه از ناحيه تهاجم بر محور و مرکز اصلى اين نهضت، يعني‏ شخص‏امام‏در هر زمان و به زندان افکندن يا به شهادت رساندن آن حضرت وارد مي‏گشت و هنگامي‏که‏نوبت‏به امام بعد مي‏رسيد اختناق و فشار و سختگيري به حدى بود که براى آماده کردن زمينه به زمان طولاني ديگرى نياز بود.

صفحات: 1· 2