سیمای حوزه

نقش اخلاق در سيره عملى پيامبر اسلام (صلی الله علیه و اله)

محمد محمدى اشتهاردى

يكى از شاخصه هاى پر اهميت در پيشرفت اسلام اخلاق نيك و كلام ‏دلاويز و پرجاذبه پيامبر اكرم (ص) با انسان‏ها بود، اين خلق نيكو تا بدان حدى بود كه معروف شد سه چيز در پيشرفت اسلام نقش به ‏سزايى داشت:

1- اخلاق پيامبر (صلی الله علیه و اله) 2- شمشير و مجاهدات حضرت على (علیه السلام) 3- انفاق ثروت حضرت خديجه (علیها السلام)

در قرآن مجيد، به نقش اخلاق پيامبر (صلی الله علیه و اله) درپيشرفت اسلام و جذب ‏دل‏ها تصريح شده است، آن جا كه مى ‏خوانيم: «فبما رحمة من الله ‏لنت لهم و لو كنت فظا غليظ القلب لانفضوا من حولك فاعف عنهم‏و استغفر لهم و شاورهم فى الامر; اى رسول ما! به خاطر لطف ورحمتى كه از جانب خدا، شامل حال تو شده، با مردم مهربان‏ گشته‏ اى، و اگر خشن و سنگدل بودى، مردم از دور تو پراكنده‏ مى ‏شدند، پس آن‏ها را ببخش، و براى آن‏ها طلب آمرزش كن، و دركارها با آن‏ها مشورت فرما.»

ازاين آيه استفاده مى ‏شود كه : 1- نرمش و اخلاق نيك، يك هديه الهى است، كسانى كه نرمش ندارند،از اين موهبت الهى محرومند; 2- افراد سنگ‏دل و سخت‏گير نمى ‏توانند مردم‏دارى كنند، و به جذب ‏نيروهاى انسانى بپردازند; 3- رهبرى و مديريت صحيح با جذب و عطوفت همراه است; 4- بايد دست‏ شكست‏ خوردگان در جنگ و گنه كاران شرمنده را گرفت وجذب كرد (با توجه به اين كه شان نزول آيه مذكور در مورد ندامت فراريان مسلمان در جنگ احد نازل شده است); 5- مشورت با مردم از خصلت‏هاى نيك و پيوند دهنده است كه موجب ‏انسجام مى‏گردد.

پيامبر اسلام (صلی الله علیه و اله) علاوه بر اين كه ارزش‏هاى اخلاقى را بسيار ارج ‏مى ‏نهاد، خود در سيره عملى ‏اش مجسمه فضايل اخلاقى و ارزش‏هاى والاى ‏انسانى بود، او در همه ابعاد زندگى با چهره‏اى شادان و كلامى‏ دلاويز با حوادث برخورد مى ‏كرد.

صفحات: 1· 2