سیمای حوزه

حضرت امام خامنه‌ای ^{مدظله العالي}: «در امیرالمؤمنین سه جور صفات هست: یکی آن صفات معنویِ الهی است که با هیچ میزانی برای ماها اصلاً قابل سنجش نیست؛ ایمان، آن ایمانِ متعالیِ عمیق؛ سبقت در اسلام، فداکاری در راه اسلام. اخلاص؛ یک سرِ سوزن عاملی غیر از نیّت خدایی در عمل او وجود ندارد؛ ما [این را] اصلاً میفهمیم؟ برای امثال بنده اصلاً این حالت قابل درک است؟ همه‌ی کارها برای خدا، برای رضای الهی، برای اجرای امر الهی؛ [یعنی‌] اخلاص. اینها اصلاً چیزهایی است که برای ما قابل توزین نیست؛ قابل توضیح هم درست نیست. علم و معرفت بِالله؛ معرفت بِالله. ما از خدا چه میفهمیم؟ ما وقتی میگوییم «سُبحانَ رَبِّی العَظیمِ وَ بِحَمدِه»، از این عظمت چه میفهمیم، امیرالمؤمنین چه میفهمد؟ معرفت بِالله. اینها یک سلسله از صفات امیرالمؤمنین است که اصلاً برای ما واقعاً قابل توصیف نیست، قابل فهم نیست؛ [اگر] بیایند بنشینند برای ما توضیح هم بدهند، ما درست به عمقش پی نمیبریم، از بس عظیم است، از بس عمیق است؛ این یک دسته از صفات امیرالمؤمنین است.
یک دسته دیگر، صفات برجسته‌ی انسانی او است؛ اینها همان چیزهایی است که انسان مسلمان و غیر مسلمان و مسیحی و غیر مسیحی و بی‌دین و با دین و همه را مجذوب میکند: «شجاعت»، «رحم»؛ آن انسانی که در میدان جنگ آن‌جور میجنگد، وقتی سروکارش با یک خانواده‌ی یتیم‌دار می‌افتد، آن‌جور با یتیمان همراهی میکند، خم میشود، بچّه یتیم‌ها را بازی میدهد، روی دوش خودش سوار میکند؛ اینها اصلاً همان چیزهایی است که ربطی به این ندارد که ما متدیّن باشیم و به چه دینی متدیّن باشیم تا اینها را احترام کنیم؛ هر انسانی در مقابل این عظمت وقتی قرار میگیرد احساس خضوع و تعظیم میکند. «ایثار»؛ ایثار یعنی دیگری را بر خودت ترجیح بدهی؛ یعنی گذشت؛ یعنی آنجایی که حق با شما است به‌خاطر خدا، به‌خاطر یک مصلحتی از این حق -البتّه حقّ شخصی- صرف‌نظر کنی؛ چه حقّ مالی، چه حقّ آبرویی، چه هر حقّ دیگری از حقوق خود؛ معنای ایثار این است. اینها هم یک دسته از صفات امیرالمؤمنین است که اگر انسان بخواهد بشمرد این خصوصیّات را یک کتاب میشود، یک طومار طولانی‌ای خواهد شد.

ادامه »

حضرت امام خامنه‌ای ^{مدظله العالي}: «کسانی که به فقرا کمک کنند و به خانواده‌های مستضعف سر بزنند، زیادند؛ اما آن کسی که اوّلاً این کار را در دوران حکومت و قدرت خود انجام دهد، ثانیاً کارِ همیشه‌ی او باشد، ثالثاً به کمک کردن مادّی اکتفا نکند؛ برود با این خانواده، با آن پیرمرد، با این آدم نابینا، با آن بچه‌های صغیر بنشیند، مأنوس شود، دل آنها را خوش کند، فقط امیرالمؤمنین علیه‌السلام است.» ۱۳۷۵/۱۱/۱۲

بــابا اتاق پر شــده از بوی مـــادرم

وقتش رسیده پر بکشی سوی مـادرم

دگر خجل نبــاش تو از روی مــادرم

فرقت شده شبیه به پهلـتوی مــادرم

****

شهادت مولاي متقيان، حضرت اميرالمؤمنين علي ^{عليه السلام} بر همه مدافعان و خادمان مكتب اهل بيت ^{عليهم السلام} تسليت و تعزيت باد.

در آستانه سالروز رحلت پیامبر اسلام حضرت محمد مصطفی ^{صلوات‌الله‌علیه‌وآله}، پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR بخشی از فیلم بیانات حضرت امام خامنه‌ای ^{مدظله العالي} در نماز جمعه‌ی تهران در تاریخ ۱۳۸۰/۲/۲۸ را منتشر می‌کند. رهبر انقلاب در این سخنان به نقل ماجرای طلب حلالیت پیامبر صلوات‌الله‌علیه‌وآله از مردم در مسجد می‌پردازند.

«در مثل چنین روزهایی - روز بیست‌وهشتم صفر - این نور آسمانی، این انسان والا و این پدر مهربان از میان مردم رفت و آنها را غمگین و داغدار کرد. روز رحلت پیغمبر و قبل از آن، روزهای بیماری آن حضرت، روزهای سختی برای مدینه بود؛ به‌ویژه با آن خصوصیاتی که اندکی قبل از رحلت پیغمبر پیش آمد. پیغمبر به مسجد آمد و روی منبر نشست و فرمود: هر کس به گردن من حقّی دارد، آن حق را از من بگیرد. مردم شروع به گریه کردند و گفتند یا رسول‌الله! ما به گردن تو حق داشته باشیم؟! فرمود رسوایی پیش خدا سخت‌تر از رسوایی پیش شماست؛ اگر به گردن من حقّی دارید، اگر از من طلبی دارید، بیایید و بگیرید تا به روز قیامت نیفتد. ببینید چه اخلاقی! کیست که دارد این حرف را میزند؟ آن انسان والایی که جبرئیل به مصاحبت با او افتخار میکند؛ اما درعین‌حال با مردم شوخی نمیکند؛ جدّی میگوید تا مبادا در جایی به وسیله او، ندانسته حقّی از کسی ضایع شده باشد. پیغمبر این مطلب را دو بار، سه بار تکرار کرد. البته در تاریخ ماجراهایی را آورده‌اند که من خیلی نمیدانم کدامش و چقدرش دقیق است؛ اما آن مطلبی که غالباً نقل کرده‌اند، این است که یک نفر بلند شد و عرض کرد: یا رسول‌الله! من به گردن تو حقّی دارم. تو یک وقت با ناقه از پهلوی من عبور میکردی؛ من هم سوار بودم، تو هم سوار بودی. ناقه من نزدیک تو آمد و تو با عصا، هی کردی؛ ولی عصا به شکم من خورد و من این را از تو طلبکارم! پیغمبر پیرهنش را بالا زد و گفت همین حالا بیا قصاص کن؛ نگذار به قیامت بیفتد. مردم حیرت‌زده نگاه میکردند و میگفتند آیا این مرد واقعاً میخواهد قصاص کند؟ آیا دلش خواهد آمد؟ دیدند پیغمبر کسی را فرستاد تا از خانه، همان چوبدستی را بیاورند. بعد فرمود: بیا بگیر و با همین چوب به شکم من بزن. آن مرد جلو آمد. مردم، همه مبهوت، متحیّر و شرمنده از این‌که نکند این مرد بخواهد این کار را بکند؛ اما یک وقت دیدند او روی پای پیغمبر افتاد و بنا کرد شکم پیغمبر را بوسیدن. گفت: یا رسول‌الله! من با مسّ بدن تو خودم را از آتش دوزخ نجات میدهم! (امالی شیخ صدوق، ۵۰۶)
پروردگارا ! به محمّد و آل محمّد، به عزّت و جلالت، برترین درودها و الطاف و تفضّلات خود را، امروز تا ابد بر روح مطهّر پیغمبر عزیز ما بفرست. پروردگارا ! او را از اسلام و مسلمین و از بشریّت جزای خیر عنایت کن؛ ما را امّت او قرار بده؛ ما را رونده راه و صراط مستقیم او قرار بده؛ جامعه ما را شبیه جامعه او کن؛ همّت پیروی از او را به همه ما عنایت کن.»

لينك دسترسي به فيلم بيانات امام خامنه اي ^{مدظله العالي}

^{http://farsi.khamenei.ir/video-content?id=28470}

ولایت و جانشینی پیامبر اکرم همزمان با دعوت خدا از خویشاوندان به آئین اسلام بوده است. بعد از نزول آیه «وانذر عشیرتک الأقربین»[1] به پیامبر فرمود خویشاوندان نزدیک را انذار بده و بعد از فرمان الهی پیامبر اکرم بنی عبدالمطلب را جمع نموده و دعوت به اسلام می‌نمایند، در همین جلسه نیز مسئله جانشینی پیامبر توسط آن حضرت مطرح می‌شود.[2]

«فَأَیُّکُمْ یُؤَازِرُنِی عَلَى هَذَا اَلْأَمْرِ عَلَى أَنْ یَکُونَ أَخِی وَ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ»[3]

کدام‌یک از شما مرا یاری می‌کند تا این‌که برادر من و وصی من در میان شما باشد، در این جمع امام علی ^{عليه السلام} که کم‌سن‌ترین آن‌ها بود پاسخ دادند: «أنا یا نبی الله اکون وزیرک علیه؛ من در این راه وزیر و یار تو خواهم بود.

این مقاله به تعریف امامت و نحوه‌ی انتخاب ولی و جانشین پیامبر و اهمیت آن براساس آیات و روایات می‌پردازد که در کتب علمای اسلام از فریقین نقل شده است.
معنی ولی

معنی کلمه مولا در خطبه غدیر ولایت داشتن حضرت علی بر مؤمنین است با دقت در متن خطبه این معنا واضح و روشن است و چرایی استفاده از کلمه مولا در خطبه به خاطر فراگیر بودن این کلمه است که هم شامل امامت، خلافت، وصایت و امثال این‌ها است.
پیامبر اکرم خواست با کلمه مولا، اولا به نفس بودن و صاحب اختیار تام بر جان و مال در اسلام «النبی اولا بالمؤمنین من انفسهم»،[4] و به عبارتی بهتر، ولایت مطلقه الهی را از طرف پروردگار بیان کند که هیچ لفظی فصیح‌تر از کلمه مولا برای رساندن این منظور پیدا نمی شد.[5]
 بیان جانشینی امیراالمؤمنین از زبان پیامبر اکرم ^{صلي الله عليه و آله}

در اول مقاله اشاره شد که مسئله ولایت از زمان ظهور اسلام و همراه با اعلام رسالت پیامبر و دعوت خویشاوندان پیامبر در جمع بنی عبدالمطلب مطرح شد و در مناسبت‌های مختلف مورد تأکید پیامبراکرم ^{صلي الله عليه و آله} بوده است.
اوج این دعوت در غدیرخم بوده است و حتی هنگام رحلت پیامبر ^{صلي الله عليه و آله} این نکته مهم را در غالب حدیث ثقلین و تمسک به قرآن و اهلبیت مورد تأکید قرار گرفت.
 انتخاب ولی از جانب خدا

پیامبر اکرم ^{صلي الله عليه و آله} قبل از هجرت به مدینه در دوران سختی و دشواری‌های مکه بنی عامر را دعوت به پذیرش اسلام می‌نمود، آنان پرسیدند اگر با تو بیعت کنیم و بعد از این که خدا تو را بر مخالفانت پیروز گرداند آیا پس از تو این (امر) از آن ما خواهد بود؟ پیامبر در پاسخ فرمودند: «الأمر الی الله یضعهو حیث یشاء؛ این امر دست خواست، آن را در هر کجا که بخواهد قرار می‌دهد.»
 بازگشت پیامبر از حجةالوداع

سال دهم آخرین سال عمر مبارک پیامر بوده که بعد از انجام فریضه حج و تعلیم آن به مسلمانان که حجه‌الوداع نامیده می‌شود در مسیر بازگشت به مدینه بود که کاروان پیامبر به منطقه غدیرخم می‌رسد، پیک وحی از جانب حق فرود می‌آید و به پیامبر دستور توقف می‌دهد. کتاب‌های تاریخی جمعیت حجاج آن سال را تا صدوبیست هزار نفر هم نوشته‌اند.[6]
پیامبر هم به همراهان دستور دادند که توقف کنند و جلو رفته‌ها برگردند و عقب مانده‌ها به غافله برسند، هوای گرم -منطقه خشک- همه منتظر بودند تا بدانند چه حادثه مهمی رخ داده است که پیامبر دستور توقف در این صحرا را داده‌اند.
 نزول فرمان الهی

آیه 67 سوره مائده بر پیامبر نازل شد:
یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ[7]
ای پیامبر آن‌چه را از پروردگارت بر تو فرود آمده است به مردم برسان و اگر نرسانی، رسالت خدای را به جای نیاورده‌ای و خداوند تو را از گزند مردم حفظ می‌کند.
چند نکته قابل توجه درآیه

1. آیات قران به مرور زمان بر پیامبر نازل می‌شد و پیامبر به مردم می‌رساند ولی این آیه آنچنان اهمیت دارد که دستور می‌دهد همه را در آن شرایط سخت جمع کند تا به همه این دستور الهی را ابلاغ کند.
2. خداوند می‌فرماید: ای پیامبر اگر این آیه را ابلاغ نکنی رسالت الهی خود را انجام نداده‌ای و با انجام این مأموریت رسالت پیامبر کامل می‌شود.
3. با توجه به این که پیامبر احتمال می‌داد در راه انجام این وظیفه الهی آسیبی از ناحیه بعضی‌ها به او برسد می‌فرماید: «وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ».
برداشت علمای فریقین از آیه

آن‌چه را که محدثان و علمای شیعه و تعداد قابل توجهی از محدثان اهل‌سنت در تبیین موضوع مأموریت پیامبر اکرم(ص) اعلام ولایت علی علیه‌السلام بر مومنان بعد از رحلت رسول گرامی اسلام است که علامه امینی در جلد اول الغدیر خصوصیات سی نفر از این محدثان اهل‌سنت را بیان می‌فرماید. از جمله ان‌ها طبری- ابونعیم اصفهانی - ابن عساکر - ابواسحاق حموینی - مولا جلال‌الدین سیوطی و از صحابه هم ابن‌عباس و ابوسعید خدری و…. را آورده است.
 بیان واقعه غدیر

روز هجدهم ذی‌الحجه با اجتماع پر شکوه مسلمانان در منطقه غدیرخم بعد از اقامه نماز جماعت پیامبر اکرم به میان جمعیت امدند و بر منبر بلندی که از جهاز شتران ترتیب یافته بود قرار گرفت و با صدای بلند خطبه معروف غدیر را ایراد فرمودن.
اعلام مأموریت و ابلاغ ولایت علی ^{علیه‌السلام}

مردم که منتظر شنیدن سخنان پیامبر بودند رسول خدا بعد از حمد الهی و درخواست یاری از او و اقرار به وحدانیت خدا و… فرمود: ای مردم نزدیک است که من دعوت حق را لبیک بگویم و از میان شما بروم. پس از آن از مردم درباره خود از آن‌ها اقرار گرفتند، یاران پیامبر گفتند: گواهی می‌دهیم که تو آیین خدا را تبلیغ کردی و نسبت به ما خیرخواهی و نصیحت کردی و در این راه بسیار کوشا بودی و…
و بعد از سکوت و آرامش مجلس سفارش به تمسک به قرآن و ولایت علی ابن ابی طالب و در این موقع دست علی(علیه‌السلام) را گرفت و بالا برد تا جایی که سفیدی زیر بغل او به مردم نمایان شد و مردم هم علی را دیدند. فرمودند: هان ای مردم! هرکس من مولا و رهبر او هستم علی هم مولا و رهبر اوست؛ من کنت مولاه فهذا علی مولاه و سه بار این جمله را تکرار کردند و به دنبال این فرمود که لازم است حاضران به غایبان این خبر را برسانند هنوز اجتماع جمعیت برپا بود که فرشته وحی بر پیامبر نازل شد و این بشارت را به پیغمبر رساند که «الیوم اکملت لکم دینکم»، صدای تکبیر پیامبر بلند شد و از جای خود فرود آمد و مردم دسته به دسته آمدند و به امیرالمؤمنین به عنوان ولی مؤمنین و جانشین رسول خدا تبریک گفتند.
غدیر واقعه جاودان

اراده الهی بر این تعلق گرفته که واقعه تاریخی غدیر برای همیشه زنده بماند و کمتر حادثه تاریخی را می‌بینیم که واقعه غدیر مورد توجه دانشمندان و محدثان و مورخین و شعرا و… قرار گرفته باشد.
 عید بودن غدیر

روز هجدهم ذی‌الحجه در بین مسلمانان به نام عیدغدیر معروف می‌باشد و از بررسی‌های تاریخی به دست می‌آید که در این روز پیامبر اکرم(ص) به مهاجرین  و انصار دستور داد که بر علی(علیه‌السلام) وارد شوند و این فضیلت بزرگ را به او تبریک بگویند، حتی خلیفه دوم نیز در این روز به علی(علیه‌السلام) به عنوان ولی مؤمنین تبریک گفت.
نتیجه

سابقه بحث ولایت در اسلام به ظهور اسلام بر می‌گردد و ولی تمام اختیاراتی را که رسول خدا داشتند «النبی اولا بالمؤمنین من انفسهم»،[8] پیامبر اولا و سزاوارتر به مومنان است از خود آن‌ها.
نکته دیگر این که انتخا ولی و جانشین پیامبر امری است که از جانب خدا انتخاب می‌شود و به وسیله پیامبر اکرم معرفی می‌شود و این حادثه برای جانشینی پیامبر در روز هجدم ذی الحجه اتفاق افتاد و امام علی(علیه‌السلام) به عنوان امیرالمؤنین انتخاب شدند و این انتخاب آنچنان مهم بود که خداوند اعلام ولایت او را به عنوان اکمال دین و اتمام نعمت معرفی کرد.
 پی نوشت ها:
[1]  . احزاب، 6.
[2] . المیزان، طباطبایی، ج15، ص475.
[3] .المیزان، طباطبایی، ج15، ص475.
[4] . احزاب 6.
[5] . اسرار غدیر، محمدباقر انصاری.
[6] . فروغ ابدیت، سبحانی.
[7] . الغدیر، ج1، ص196 تا 209.
[8] احزاب،6.

منابع
1. شعرا: 67
2. احزاب: 6
3. خطبه پیامبر اکرم
4. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی، 1383ش، ج15، ص475.

نویسنده: حجت الاسلام و المسلمین شعبانی

امام علی ^{علیه‌السلام}: کسی که مؤمن روزه‌داری را در غدیر افطار دهد، مانند این است که صد هزار پیامبر ^{صلي الله عليه و آله} صدیق و شهید را افطار داده است، پس چگونه خواهد بود فضیلت کسی که جمعی از مؤمنین و مؤمنات را تکفل کند.

عيدتان مبارك

حضرت امام خامنه‌ای ^{مدظله العالي}: «عید غدیر را فرموده‌اند: «عیدالله الاکبر»؛ از همه‌ی اعیاد موجود در تقویم اسلامی این عید بالاتر است.» ۱۳۹۵/۰۶/۳۰

به گواه پیامبر
حضرت امام خامنه‌ای ^{مدظله العالي}: «معیارهای متعددی در اسلام، معیار برگزیدگی و برتری است، از علم و تقوا و انفاق و ایثار و جهاد و بقیه‌ی معیارها، یکی یکی با امیرالمؤمنین تطبیق می‌کند… پیغمبر اکرم درباره‌ی امیرالمؤمنین طبق نقل همه‌ی مسلمانان -شیعه و سنی- می‌فرمود: «أنا مَدینَةُ العِلم و عَلىٌّ بابُها»، از این بالاتر چه شهادتی؟… کیست که بتواند این چیزها را در علی بن ابی‌طالب ^{علیه‌السّلام} انکار کند؟» ۱۳۸۸/۰۹/۱۵

 عيد جانشيني وي پيامبر ^{صلي الله عليه و آله}، عيد ولايت و امامت اميرالمؤمنين علي ^{عليه السلام} برهمگان مبارك.

شهادت امیرمومنان، حضرت علی ^{علیه‌السلام}، از دردناک‌ترین فجایعی است که در تاریخ بشر اتفاق افتاده است. او نه تنها برای شیعیان و مسلمانان، که برای تمام دل‌های حق‌طلب، عدالت‌خواه و جویای فضایل اخلاقی، اسطوره‌ای دوست‌داشتنی بوده و هست. برای همین است که همه جان‌های پاک، شیفته و سوگوار شهادت مظلومانه اوست و هنوز هم این پرسش در برابر قتل ناجوانمردانه او باقی است که چرا؟

بررسی و تحلیل فاجعه شهادت حضرت علی ^{علیه السّلام}، حداقل از دو زاویه قابل انجام است :
نخست آنکه بپرسیم او را چه کسی و چگونه کشت؟ مقدمات و آثار این حادثه چه بود؟
دیگر آنکه به دنبال یافتن «چرا»یی این اقدام ضدانسانی باشیم.
شیوه اول همان روش «تاریخ نقلی» است که در جای خود مفید و آموزنده است، اما نباید در آن متوقف ماند. باید به «تاریخ تحلیلی» هم‌رو آورد و فارغ از اینکه چه کسی مرتکب این فاجعه دهشت‌بار شده است، بررسی کرد که چرا چنین شد. پاسخ به این سؤال دوم است که از تکرار فاجعه جلوگیری می‌کند و مرگ علی ^{علیه السّلام} را مانند زندگی او برای ابدیت درس‌آموز و سزاوار اندیشیدن می‌کند. یکی از بزرگترین و اصیل‌ترین متفکرانی که در این باره اندیشیده است، استاد شهید مرتضی مطهری است و قصد ما در اینجا بازخوانی و مروری گذرا بر یافته‌های ایشان است. آن بزرگوار به مناسبت بحث «اسلام و نیازهای زمان» ضمن توجه به این تفاوت، آن را چنین مطرح کرده و پاسخ می‌دهد: «یک وقت می‌گوییم علی را که کشت و یک وقت می‌گوییم چه کشت؟ اگر بگوییم علی را که کشت؟ البته عبدالرحمن ابن‌ملجم، و اگر بگوییم علی را چه کشت، باید بگوییم جمود و خشک‌مغزی و خشکه مقدسی» (مجموعه شهید مطهری، ج21، ص 92). آنچه از نظر استاد مطهری جوهرة مذهب خوارج و سبب به شهادت رساندن علی علیه‌السلام بود، انفکاک تعقّل از تدیّن و روحیه جمود و خشکه مقدسی است. قاتلان علی (علیه السّلام) نه تنها

صفحات: 1· 2