سیمای حوزه

خداوند آنقدرها هم که نشان می دهد، صبور نیست

بی تابی خـــداونــــد بــــــر تــوبــــــــه ی بندگــــان….

【…إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ…】

هـــــر آیــــنـــه خــــــدا تــــــــوبه کنــــنـــــدگـــــــــان را دوســـــــــت دارد

سوره مبارکه بقره.آیه222

وجوه نوزده گانه امر به معروف و نهى از منكر در قرآن کریم

با تامل در آياتى كه در آن ها به نوعى سخن از امر به معروف و نهى از منكر است، درمى يابيم كه اين آموزه در قرآن كريم داراى اشكال و وجوه گوناگونى است. در اين مقال تلاش خواهيم كرد تا اين وجوه را مشخص كرده و درباره هر يك توضيحات كوتاهى ارايه كنيم.
۱) عام و خاص
خداوند نيز آمر به معروف و ناهى از منكر است. اين امر و نهى را مى توان در دو گروه جاى داد: الف: امر و نهى عام: اين نوع از امر و نهى دقيقا مشابه اوامر و نواهى بسيارى است كه در آيات گوناگون آمده و خداوند به تمامى «مومنين و مومنات» سفارش بيان آنها را نموده است. اين اوامر و نواهى شكل وعظ و نصيحت عام دارد. مثل آن كه گفته شود: عدالت بورز، به خويشان و نزديكانت احسان كن، از فحشا دورى كن و غيره: «ان الله يأمرو بالعدل و الاحسان و ايتا ذى القربى و ينهى عن الفحشاء و المنكر و البغى يعظكم لعلكم تذكرون» (بقره، ۹۳). به درستى كه خداوند امر مى كند به عدل و نيكويى و عطا كردن به خويشان نزديك و نهى مى كند از كار زشت و كردار بد و ستم.
ب: امر و نهى خاص: هر چند اين نوع از امر و نهى نيز به عموم «مومنين و مومنات» سفارش شده است، اما از آنجا كه فراوان تكرار شده و اساسا علت اصلى ارسال رسل اين امر ونهى بنيادين است، مى توان آن را امر و نهى خاص (بلكه خاص الخاص) ناميد. «و لقد بعثنا فى كل امه رسولاً ان اعبدوالله واجتنبوا الطاغوت» (نحل، ۳۶). به ميان هر ملتى پيامبرى مبعوث كرديم كه خدا را بپرستيد و از طاغوت دورى جوييد. بنابراين روشن گرديد كه خاص ترين امر به معروف همانا امر به توحيد و خاص ترين نهى از منكر، نهى از طاغوت (غير خداوند) است. كافى است به آيات زير دقت كنيد تا خاص بودن و اساسى بودن اين امرو نهى برجسته گردد:

صفحات: 1· 2

فريضه فراموش شده

يکي از واجبات و فروع دين ما که از اهميت بسياري بر خوردار است فريضه امر به معروف و نهي از منکر است که علي رغم اهميت آن خواسته يا نا خواسته در حال کم رنگ شدن است, در اين کلام بر آنيم تا با بررسي جايگاه و منزلت فقهي آن آشنايي لازم براي عمل کردن به اين واجب را فراهم نماييم. خوب است بدانيم که بعضي فقها کتاب مستقلي به آن اختصاص داده ودر مورد اين دو فريضه بحث نموده اند. و نکته ديگر وجوب آن است که به تفصيل بيان و بررسي خواهيم نمودکه اولا سمعي است يا عقلي و ثانيا عيني است يا کفايي. اين فريضه با چهار شرط علم به منکر وشناخت معروف, احتمال تاثير, احتمال تکرار و عدم وجود مفسده واجب شده و به هيچ عنوان قابل سقوط نيست و در سه مرتبه قلب, لسان, وضرب وجوب دارد.

با توجه به اين که جامعه بستري است براي تربيت افراد, لذا اسلام اهميت و اهتمام فراواني به مسايل اجتماعي دارد تا آن جا که فريضه اي مانند امر به معروف و نهي از منکر را که دستوري جامعه ساز است از فروض و واجبات قرار داده است و به عنوان يکي از فروع دين مطرح ساخته است.
اما اين فريضه خود مرتبه اي از جهاد است و جهاد به معناي اعمش شامل آن نيز مي شود لذا برخي فقها آن را در ادامه و از لواحق کتاب جهاد قرار داده اند.
اما کلمه معروف فقط شامل واجب و کلمه منکر فقط شامل حرام است و لذا امر به معروف فقط در کارهاي واجب واجب است و نهي از منکر فقط در کارهاي حرام واجب مي شود لذا امر به مستحب و نهي از مکروه واجب نيست بلکه مستحب است.اما در مورد وجوب آن برخي وجوب اين فريضه را شرعي مي دانند واستدلال به آيات و روايات مي کنند و برخي هم مي گويند وجوب آن عقلي است و از باب قاعده لطف واجب گرديده است بدين معنا که امر به معروف و نهي از منکر لطف مي باشند در انجام واجبات و ترک محرمات ودر علم کلام ثابت شده است که لطف بر خداوند واجب است تا غرض از تکليف حاصل گردد. بعد از اين بحث اختلاف مي شود در اين که اين وجوب عيني است يا کفايي که عدهاي از فقها با استدلال به عموم آيات و روايات وجوبش را عيني مي دانند ودر مقابل عده اي ديگر استدلال به اين آيات را با توجه به وجود معارض در اثبات مطلوبشان کافي ندانسته اند و اين گونه استدلال نموده اند که غرض انجام واجب و ترک حرام است بدون اين که مباشرتا از کسي خواسته شده باشد لذا با حصول غرض تکليف ساقط مي شود.
اما تعلق وجوب به آن شرايطي را مي طلبد که عبارتند از علم وشناخت نسبت به واجب وحرام, احتمال تاثير داشتن امر يا نهي نسبت به فاعل منکر, احتمال تکرار فعل توسط فاعل منکر, وجود کفسده وضررجاني يا مالي براي آمر يا ناهي. اما پس از وجوب هم مراتبي داريم که يکي انکار با قلب است که به هيچ عنوان از مکلف ساقط نمي شود, مرحله بعد باز داشتن با زبان و مرحله سوم جرح وضرب است که در جايي که نياز به خونريزي باشد اذن امام لازم است و بدون آن ممکن نيست.
جايگاه امر به معروف و نهي از منکر در کتب فقهي

صفحات: 1· 2

.

.

.

سرخی گـــودال قتـــــــــــلگاه

از نادیـــــــــده گرفتن برکـه غــــــدیر بـــــــــــــود…..

.

.

.

مبـــــــــــــــلغ غدیــــــــــر باشیـــــــــــــــد…..

حج مهدوي

نويسنده: حجت الاسلام سيد مسعود پورسيدآقايي
«تمام‌ الحج‌ لقاء الامام»[1]

كعبه‌ يك‌ سنگ‌ نشاني‌ است‌ كه‌ ره‌ گم‌ نشود
حاجي‌ احرام‌ دگر بند، ببين‌ يار كجاست‌
مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف روح‌ حج‌ و رمز تماميت‌ آن‌ است.[2] حج‌ با ياد او «طواف‌»، دل‌ و بي‌ ياد او «طواف‌ گِل‌» است.[3] مكه‌ بي‌‌حضور مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف بازار ُعكاظي[4] بيش نيست‌ و كعبه‌ بي‌عطر حضور او بتكده‌اي‌ را مي‌ماند كه‌ توليت‌ آن‌ را مي‌توان‌ در يك‌ شب‌¬نشيني‌ مستانه‌ در ازاي‌ مشكي‌ شراب‌ معاوضه‌ كرد.[5]
كاروان‌¬سالار قبيله قبله، با حضور هر ساله خود در مراسم‌ پرشكوه‌ حج‌، آن‌ را روحي‌ تازه‌ مي‌دمد[6] و با شميم حضور خود در مني‌ و عرفات، منتظران‌ را در معرض‌ نسيم‌ رحمت خاصه الهي‌ قرار مي‌دهد و ياد و خاطرهِ آن‌ را بر‌ آنان‌ جاودانه‌ مي‌سازد. مگر مي¬شود امتي در يك¬جا اجتماع كنند ولي امامشان در آنجا حضور نيابد؟!
او بر اعمال‌ شيعيان‌ خود، گواه‌ است[7] و همراه‌ با آنان‌ بر فرج‌ خود كه‌ موجب رهايي‌ همه اهل‌ آسمان‌ و زمين‌ است[8]، دعا مي‌كند.[9] خوشا آنان كه‌ شهدي‌ از اين‌ شميم‌ حضور ‌را چشيدند و در نسيم‌ آن‌ روح‌ خود را به‌ طراوت و عروج رساندند.
خوشا آنان‌كه‌ در نيّت، ‌قصد وصال‌ او نمودند و در احرام‌، ياد غير او را بر خود حرام‌ داشتند و فرياد دعوت‌ و استنصار او را در اين‌ عصر وانفسا، عارفانه‌ و عاشقانه‌ لبيك‌ گفتند. در طواف، دل‌ به‌ او سپردند، در حَجَر، با او تجديد عهد كردند، در سعي‌ بر انجام‌ ميثاق‌ و تعهدات‌ خود، از مسير صفا و مروّت‌ خارج‌ نشدند و در عرفات، عرفاني‌ عميق‌ و ريشه‌دار به‌ ولايت‌ يافتند. در مشعر، به‌ وظايف‌ خود نسبت‌ به‌ او به‌ آگاهي‌ رسيدند و براي‌ مبارزه‌ با دشمنان‌ او - كه‌ دشمنان‌ انسانيتند - توشه‌ برگرفتند. در مني‌، با آرزوي‌ وصال ‌او، وسوسه‌ها را رَمي و آرزوها را - با حدّت‌ - ذبح‌ كردند و با حَلق، سر به‌ او سپردند و نرد عشق‌ با او باختند و ولايت‌ او را پذيرفتند و اين‌ گونه‌ به‌ كوي‌ او راه‌ يافتند.
امروز اميرِ درِ ميخانه‌، تويي‌، تو
فرياد رس‌ ناله ‌مستانه، تويي‌ تو
مرغ‌ دل‌ ما را كه‌ به‌ كس‌ رام‌ نگردد
آرام‌ تويي، دام‌ تويي، دانه‌ تويي‌ تو[10]
حج مهدوي، حركتي است از خود به سوي خدا، همراه با امام و همگام با خلق .
حج مهدوي،‌ ميثاقي‌ است با امام‌ و اعلامي‌ بر آمادگي‌ و ياري‌ او.
حج مهدوي، تمريني است بر تحمل فرج؛ كه تحمل حجّت خدا بدون كمال روحي و بي آمادگي و صلا‌حيت، ميسور نخواهد بود.
حج مهدوي، حجي است كه اهداف و قله هايي سترگ به بلنداي نگاه امام مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف دارد.
درحج‌ مهدوي، سهم‌ بيشتر از آن‌ِ كساني‌ است‌ كه‌ با درك‌ اضطرار به‌ امام‌، با او پيوند خوردند و او را گواه‌ اعمال‌ خود و روح‌ حج‌ مي‌دانند. سهم هر كس از درياي حج به قدر ظرفيت «ولا‌يت» اوست.
حج‌ مهدي‌¬پسند، هم‌چنان‌كه‌ از نام‌ آن‌ پيداست‌ حقيقتي‌ است‌ بنيان‌ نهاده‌ بر دو ركن‌؛ يكي‌ معرفت‌ به‌ امام‌ و حق‌ ولايت‌ او و ديگري‌ عرفان‌ به‌ حقيقت‌ و اسرار حج.
اضطرار به‌ امام‌ و حق‌ ولايت‌ و سرپرستي‌ او. و ضرورت آن با توجه به اهداف حكومت ديني ـ كه رشد و تعالي استعدادهاي آدمي است و نه فقط رفاه و آزادي ـ و قلمرو حكومت ديني ـ كه همه هستي است و نه فقط محدوده دنيا، ثابت است[11].
قرآن نيز ارزش مكه و كعبه را به پيامبر مي داند به طوري که به شهري كه رسول، در آن امن نيست و خونش مباح شمرده شده، قسم نمي‌خورد: لا أُقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِJ وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ [12]؛ كه مكه بي‌پيامبر، شهر بت پرستان است و كعبه بدون رهبر، بت خانه.
به شهادت آيه تبليغ[13] نيز بدون حضور امام معصوم، نه تنها حج كه تمامي رسالت رسول، ابتر است. از آيه َ أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجالا‌ً [14] هم، با توجه به تفاوت «يأتوك» به جاي «يأتونا» استفاده مي‌شود كه مردم هر زمان در پاسخ به نداي ابراهيم عليه السلام بايد به سوي امام و وليّ زمان خود بروند. با توجه به اين‌ها و جز اين‌ها است كه مي توان گفت: در عرفاتي‌كه امام نباشد معرفتي نيست، در مشعري كه امام نباشد شعوري نيست، در منايي كه امام نباشد، شيطاني رمي نمي‌شود و اگر در كنار زمزم، امام نباشد، آبي نيست؛ كه سراب است.
باري! با درك اضطرار به حجت و امام و پذيرش ولا‌يت او به عنوان تنها راه خروج از خيل اكثر الضجيج و ورود به قله هاي اقل الحجيج[15]، مناسب است به‌ اسرار و حقايق‌ حج‌ و نَمي از يَم آن توجه داشته باشيم؛ شايد حجّ‌ ما، عطر مهدوي‌ به‌ خود بگيرد و امام عجل الله تعالي فرجه الشريف، ما را هم‌ پذيرا باشد. آمين![16]

پی نوشت ها

1. کافي، ج 4، ص 549؛ وسائل الشيعه، ج 10، ص 254؛ بحارالانوار، ج 96، ص 374.
[2]. امام باقر عليه السلام مي‌فرمايد: «تمام الحج لقاء الامام؛ تماميت حج در گرو ديدار با امام است.» امام صادق عليه السلام نيز مي‌فرمايد: « هنگامي که يکي از شما حج به جا مي‌آورد، آن را به ديدار ما ختم کند؛ زيرا آن از تماميت حج است.» بحارالانوار، ج 96، ص 374.
[3]. امام باقر عليه السلام با ديدن طواف کنندگان کعبه مي‌فرمايد: « در جاهليت هم اين چنين طواف مي‌کردند مردم مکلفند بر گرد اين سنگ‌ها طواف کنند و سپس نزد ما آمده، مودت و ياري خود را بر ما عرضه بدارند» کافي، ج 1، ص 392.
4 ..بازار معروف در دوران جاهليت
[5]. اشاره به داستان «ابوغبشان» کليددار کعبه، که سرقفلي توليت کعبه را در شب نشيني مستانه طائف به دو مشک شراب فروخت. ر.ک: تفسير الميزان، ج 3، ص 362.
[6]. محمد بن عثمان عمري، نايب دوم مي‌گويد: « به خدا سوگند! صاحب اين امر هر ساله در موسم حج حضور مي‌يابد و مردم را مي‌بيند و مي‌شناسد، و مردم اورا مي‌بينند ولي نمي‌شناسند.» من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 520؛ کمال الدين، ج 2، ص 440.
[7]. امام صادق عليه السلام مي‌فرمايد: «يفقد الناس امامهم يشهد الموسم فيراهم ولايرونه؛ مردم امام خود را نيابند. او در موسم حج شاهد ايشان است و آنان را مي‌بيند، اما آنان او را نمي‌بينند» کافي، ج1، ص 337؛ کمال الدين، ج 2، ص 23.
[8]. «يرضي (يفرح) في خلافته اهل الارض و اهل السماء و الطير في الجو» کشف الغمه، ج 3، ص 259، به نقل از «روزگار رهايي»، ج 1، ص 490 و 526.
[9]. از نايب دوم امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف سؤال شد که آيا حضرت را ديده‌اي؟» گفت: «آري آخرين بار حضرت را در بيت الله الحرام ديدم؛ در حالي که از خداوند چنين درخواست داشت:(( اللهم انجز لي ما وعدتني؛ پروردگار! آنچه به من وعده کردي، تحقق ببخش. »
[10]. «غزل مهدوي» از حاج ميرزا حبيب خراساني.
[11]. ر.ک: فصلنامه انتظار، شماره 1، مباني اعتقادي مهدويت، نگارنده
[12]. سوره بلد آيه1 و 2.
[13]. سوره مائده آيه63.
[14]. سوره حج آيه27.
[15]. اشاره به بيان حضرت باقر و سجاد عليه السلام : «ما اكثر الضجيج و اقل الحجيج؛ حاجيان اندكند ولي ناله و فرياد بسيار است». بحار الا‌نوار، ج46، ص 261 و ج 96، ص 258.

منبع: ماهنامه امان

دولت اخلاقی در آرای سیاسی امام خمینی

نگارنده در این مقاله ابتدا مفهوم دولت اخلاقی را بیان کرده و به دلیل مناقشه آمیز بودن این مفهوم و اختلافات فزاینده ای که در معنا و کاربرد آن وجود دارد، ضمن بررسی رویکردهای مختلف در باب دولت اخلاقی به بازخوانی اندیشة سیاسی امام در این نوشتار پرداخته است.
در ادامه، دیرینه شناسی رویکردهای مختلف در دولت اخلاقی را در آثار و نوشته های پیشینیان حتی پیش از یونان باستان تا به امروز بررسی نموده است.
در پایان مقاله، دولت اخلاقی را با توجه به اندیشة سیاسی امام خمینی (س) بررسی و نتیجه گیری کرده است.
کلیدواژه: دولت، دولت اخلاقی، نظم اخلاقی، نظم سیاسی مطلوب.
دولت، مهم‌ترین منبع تدوین قواعد، اجرای تصمیمات و تخصیص ارزشهای مادی و معنوی به شمار می‌آید. کارویژة اساسی دولت، برقراری نظم اجتماعی و سامان مطالبات اعضای جامعة سیاسی، برای رسیدن به وضع مطلوب و سعادت آن اعضا می‌باشد.
انگاره های مربوط به دولت به رغم پژوهش بیشماری که در مفهوم دولت به انجام رسیده است تعریف و تبیین کاملی از دولت به دست نمی‌دهد. شاید این امر بیشتر ناشی از فرایند تاریخی و عوامل شکل گیری دولت بوده باشد. اینکه دولت در قالب چه ساختاری و بر مبنای چه نوع ارزشهایی امکان تحقق چنین کارویژه ای را فراهم می‌سازد، طیف گسترده ای از نظریه های مربوط به دولت را به وجود آورده است.

صفحات: 1· 2

حضورتان اشارتی ست پیامبرانه

شاید دردمندی به دستان شما دخیل بسته باشد.

روزتان مبارک…دستانتان به اذن الهی شفا بخش

اعلامیه حقوق بشر اسلامی همانند اعلامیه جهانی حقوق بشر، بر شرافت و کرامت ذاتی انسان تکیه کرده و برخی حقوق لازم الرعایه را احصاء كرده است که باید آنها را به رسمیت شناخت و در مقام اعمال و اجرای آنها برآمد. برخی از اصولی که به عنوان حقوق آزادی‌های اساسی در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده در این اعلامیه نیز آمده است. برخی از حقوق هم که در اعلامیه جهانی حقوق بشر نیامده، در اعلامیه اسلامی مورد توجه و تصریح قرار گرفته است؛ مثل ممنوعیت استعمارگری و حق مبارزه با آن یا حق مقابله با تجاوز به حیات انسان و نیز حق زندگی در

ادامه »

زیارت واقعی

آقای قدسی می گوید:

« روزی حاج آقابهجت (ره) فرمودند: در منطقه جاسب قم گروهی از کشاورزان در زمان گذشته با شتر و قاطر به زیارت حضرت ثامن الحجج علیهم السلام مشرف می شوند و هنگام مراجعت و وارد شدن در محدوده جاسب پیرمردی از اهل محل را می بیند که در گرمای روز کوله باری از علف به دوش کشیده و با مشقت بسیار به خانه می رود، مسافرین مشهد مقدس که او را می بینند زبان به شماتت و سرزنش می گشایند که: پیرمرد، زحمت دنیا را ول کن نیستی، آخر بیا تو هم لااقل یک بار به مشهد مقدس سفر کن. و این سخن را تکرار و او را بسیار توبیخ می کنند.

پیرمرد خسته و پاک دل زبان می گشاید و می گوید: شما که به زیارت آقا رفتید و به آقا سلام دادید، جواب گرفتید یا نه؟ می گویند: پیرمرد، این چه حرفی است که می زنی مگر آقا زنده است سلام ما را جواب بدهد؟!

پیرمرد می گوید: عزیزان، امام که زنده و مرده ندارد، ما را می بیند و سخنان ما را می شنود، زیارت که یک طرفه نمی شود.

آنان می گویند: آیا تو این عُرضه را داری؟ وی می گوید: آری، و از همان جا رو به سمت مشهد مقدس می کند و می گوید:« ألسلام علیک یا امام هشتم » و همه با کمال صراحت می شنوند که به آن پیرمرد به نام خطاب می شود که: علیکم السلام آقای فلانی »

و بدین ترتیب زائرین همگی خجالت کشیده و پشیمان می شوند که چرا سبب دلشکستگی این مرد نورانی شدند. »

منبع:تبیان