سیمای حوزه

نعمت انقلاب اسلامی
بیانات حضرت آیت الله مصباح یزدی (دامت برکاته)

اشاره

به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در تاریخ 13/12/80 جمعی از خواهران دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با حضرت آیت اللّه مصباح دیدار کردند. ایشان در جمع آن‌ها درباره ارزش نظام اسلامی و مقایسه آن با پیش از انقلاب، علت مخالفت کشورهای استکباری با آن، ضرورت هوشیاری در حفاظت از آن و وظیفه نسل حاضر، بخصوص جوانان، نکات ارزشمندی مطرح کردند. حاصل این سخنرانی به محضر اهل معرفت تقدیم می گردد.

برقراری نظام مقتدر اسلامی؛ نعمتی بدون پیشینه

صفحات: 1· 2

انقلاب اسلامي، آذرخشي از عاشوراي حسيني
نويسنده:نصراللّه سخاوتي

پيش درآمد

«انّي لا اَري الموتَ الاّ السعادةَ، و لا الحياةَ مع الظالمينَ اِلاَّ بَرَماً»;1 من قطعاً مرگ در راه حق جز سعادت و زندگي با ستم پيشگان را جز ملال و دلتنگي نمي دانم. (امام حسين(عليه السلام))
اين سخن فرياد مشترك و در حقيقت، پلي ارتباطي است ميان دو نهضت: قيام عاشوراي سال 61 هجري در نينوا، و انقلاب اسلامي سال 1400 در ايران. رهبران اين دو انقلاب حركت خود را با يك سخن آغاز نمودند، هرچند رهبري در يكي اصلي و در ديگري فرعي، در اوّلي متبوع و در دومي تابع، در يكي مقتدا و در ديگري مأموم او بود.
رهبري در آنجا به اوج قلّه انسانيت و فراتر از آن، به مقام عصمت رسيده و سكوت برايش حرام گرديده بود. پس لازم ديد تا خون خود بيفشاند و از برچيده شدن خوان نعمت خداوندي و سفره شريعت محمّدي(صلي الله عليه وآله)جلوگيري نمايد. اما در اينجا، عارف به اوج قلّه معرفت نايل شده پس از انجام چهارمين سفر از «اسفار اربعه»، نتوانست به تنهايي در آن اوج عروج، بر سفره حقيقت بنشيند و به تنهايي از آن نعمت‌هاي رنگارنگ استفاده كند. پس چاره اي نديد جز اينكه از آن معراج به ميانه خلق بازگردد و دست بسياري را گرفته، مجدداً با خود ببرد. (سير في الخلق بالحق)
وحدت يا دوگانگي دو چيز را از وجوه مشترك يا افتراق آن‌ها مي يابند. انقلاب اسلامي و نهضت عاشورا وجوه افتراق انكارناپذيري در برخي اركان همچون رهبري و مردم دارند. اما وجوه تشابه اين دو نهضت در مباني ايدئولوژيكشان است، تا آنجا كه مي توان گفت: بي ترديد، نهضت عاشورا يكي از ريشه‌هاي انقلاب اسلامي و در حقيقت، اصلي ترين آن‌ها به شمار مي آيد.

صفحات: 1· 2

آثار و نتايج انقلاب اسلامى ايران
نويسنده: دكتر محمد باقر حشمت‏زاده

طرح موضوع و مسأله‏

انقلاب اسلامى براى تحقيق و بررسى، يك موضوع كلان است. از لحاظ متدولوژى و روش تحقيق سؤالات و مجهولات اساسى زير در اين رابطه طرح مى‏شود:
1- تاريخچه و مراحل انقلاب اسلامى چه بوده است؟
2- زمينه‏ها، علل و عوامل شكل‏گيرى و پيروزى انقلاب اسلامى چه بوده‏اند؟
3- اهداف و شيوه‏هاى انقلاب اسلامى چه هستند؟
4- در مقايسه با ساير انقلابها ويژگيهاى انقلاب اسلامى چه هستند؟
5- انقلاب اسلامى در مسير خود با چه آفات و موانعى روبرو بوده است؟
6- پى‏آمدها، آثار و نتايج انقلاب اسلامى چه هستند؟
در يك پژوهش بنيادى و گروهى بايد پاسخهاى مستند و مستدل به سؤالات فوق ارائه نمود. در آن صورت نسبت به انقلاب اسلامى شناختى وسيع، عميق و دقيق بدست خواهد آمد. سؤال دوم از لحاظ علمى و فلسفى دشوارترين مجهول است. زيرا پرسش از علت و چرايى پديده‏ها مشكل و سخت است. براى مثال در حاليكه بيش از دويست سال از انقلاب فرانسه و بيش از هشتاد سال از انقلاب روسيه مى‏گذرد هنوز هم درباره علل و چرايى آنها نظريه‏پردازى مى‏شود. (1)

اهميت و ضرورت موضوع‏

صفحات: 1· 2

آفرین بر این غیرت مردانه تان…

دستاوردهاي انقلاب اسلامي

نویسنده: آيت الله محمدتقي مصباح يزدي(دامت برکاته)

وَاذْكُرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِيلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِي الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن يتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ؛66 و به ياد آوريد هنگامى را كه شما در زمين، مردمي اندك و مستضعف بوديد، مى ترسيديد مردم شما را بربايند، پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به يارى خود نيرومند گردانيد و از چيزهاى پاك به شما روزى داد. باشد كه سپاس گزارى كنيد.

1. مقدمه

پيروزي انقلاب اسلامي، که مرهون رهبري هاي مدبرانه ي امام خميني رحمه الله، حضور يکپارچه ي مردم متدين، و آموزه هاي پوياي دين مقدس اسلام و مکتب تشيع بوده است، تأثير فراواني بر تحولات داخلي، منطقه اي و جهاني داشته است، به طوري که با اندک تأملي مي توان به اين دستاوردها پي برد.
انقلاب اسلامي آنچنان قدرت هاي جهاني را در حيرت فرو برد و بر صورت ستمگران سيلي نواخت که برخي از آن ها هنوز هم نتوانسته اند تعادل خود را به دست آورند. به همين سبب، از روي سرگرداني و حيرت، گاهي نعره مستانه سر داده، تهديد به جنگ مي کنند و گاهي از روي عجز و ناتواني تقاضاي مذاکره و سازش مي نمايند. بايد سال ها، و شايدقرني بگذرد تا بتوان اين حادثه ي عظيم تاريخي را به طور کامل تبيين و بازشناسي کرد. براي فراهم ساختن زمينه تحقق چنين جامعه اي، هزاران پيامبر از جانب خداوند مبعوث گرديدند و در جهت ابلاغ رسالت تلاش هاي فراواني کردند؛ ولي در ايجاد جامعه ي ايدئال چندان موفقيتي نداشتند. تنها نمونه اي که بر اساس آيات قرآن کريم مي توان از آن ياد کرد، حکومت حضرت سليمان عليه السلام است. با اين وجود، بسياري از ما، همانند ماهي در آب که از اهميت آب غافل است، از وجود چنين نعمت بزرگي غافليم که البته بايد از باب:
وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ؛67 و از نعمت پروردگار خويش [با مردم] سخن گوى،
به بيان عظمت اين انقلاب پرداخت تا همگان نسبت به نعمتي که به آنان عطا شده، از آگاهي لازم برخوردار شوند.
از اين رو، در اين درس تلاش خواهد شد تا به بخشي از اين دستاوردها اشاره شود تا نسل سوم انقلاب، که نيازمند تصوير صحيحي از دوران پيش و پس از انقلاب است، به درک اين حرکت اجتماعي نايل آيد.
دستاوردهاي انقلاب اسلامي را مي توان در دو حيطه ي داخلي و خارجي مورد بررسي قرار داد که در اين درس به زواياي مختلف آن اشاره خوهد شد.

صفحات: 1· 2

انقلاب اسلامی، تعالی معرفت 2

نويسنده:حميدرضا سيف
انقلاب اسلامی واقعه ای بود كه علوم انسانی را در دو بُعد اثباتی و آرمانی به جهش رساند و روح تازه ای در آن‌ها دمید. پس از انقلاب اسلامی، می توان از حكومت اسلامی و ساز و كارها و نهادها و روابط قدرت در آن سخن گفت و حكومت آرمانی اسلام را نیز به عنوان آرزویی دست یافتنی ترسیم كرد.
پس از انقلاب، می توان جامعه ای را مطالعه كرد كه به طور نسبی ساختارها و روابط اجتماعی آن بر مبانی دین استوارند و كاركرد ساختارها و عناصر گوناگون اجتماعی آن با انگیزه‌های معنوی و در چارچوب احكام اسلامی تحقق می یابند؛ جامعه ای كه مردم سالاری در آن تعریفی دینی پیدا می كند و همه چیز بر پایه اراده مردمی است كه با ایمان و عمل دینی زندگی می كنند. همچنین وضعیت آرمانی چنین جامعه ای با جامعه آرمانی كمونیستی و لیبرالیستی كاملا متفاوت است.
روان شناسی، هنر، اقتصاد، مدیریت و سایر حوزه‌های مطالعات انسانی با ارزش‌های جدیدی كه انقلاب اسلامی طرح نمود، تفسیری تازه یافته و فضایی بكر برای اندیشه و تفكر به وجود آورده كه لبریز از میوه‌های نچیده است.
نظریه‌های جدید در فلسفه هنر، كه از سوی اندیشمندان مسلمان، به ویژه شهید آوینی مطرح شدند؛[1] تلاش هایی كه برای طرّاحی «نظام اقتصاد اسلامی» در سطح خرد و كلان صورت می گیرند؛[2] طرح نظریات و پژوهش‌های نوین در روان شناسی كه به جای مطالعه رفتار و ذهن یك نوع حیوان مترقّی، به پژوهش در ژرفای هستی انسانی، كه مقام خلیفه الهی دارد، می پردازند؛[3] طرح دیدگاه‌های معنوی درباره درمان و سلامت و روش‌های پزشكی با تكیه بر ابعاد معنوی و روحانی وجود انسان؛[4] و كتاب هایی كه در حوزه مدیریت اسلامی نگاشته شده اند،[5] همه در پرتو تحوّلی مبارك به وجود آمده اند كه ارزش‌های الهی و دینی را به جای ارزش‌های موهوم مادی نشانده اند.

صفحات: 1· 2

انقلاب اسلامی، تعالی معرفت 1

انقلاب اسلامی ایران تنها برای بهبود وضع معاش مردم شكل نگرفت، بلكه فراتر از این، یك ماهیت ارزشی و دینی دارد و از این رو، اساسی ترین وصف انقلاب ایران، «اسلامی» بودن آن است. در این نوشتار، به راه‌های جهانی سازی انقلاب اسلامی ایران برای رسیدن به یك تمدّن اسلامی اشاره شده است.

احیای معنویت اندیشی

دستاوردهای انقلاب در زمینه‌های گوناگونی قابل پژوهش و بررسی هستند. اما با توجه به ماهیت دینی انقلاب اسلامی، آثار تربیتی و فكری آن بیش از همه اهمیت پیدا می كند. اگر انقلاب اسلامی فقط موجب ارتقای وضع معاش مردم شده و نوع حكومت را از استبدادی به نوعی دیگر، كه قابل تحمل باشد تغییر می داد، چندان نمی شد بر كام یابی آن اصرار ورزید؛ زیرا از انقلابی كه وصف لازم آن «اسلامی» است، انتظاراتی فراتر از این مدّنظر هستند.
انقلاب اسلامی ایران پدیده ای بی همتا بود كه از پیش، تحلیلی برای آن وجود نداشت و حتی مبانی و مقدّمات شناخت آن از اندیشه‌های جدید، غایب بود. البته كسانی مثل آرنولد توین بی به جایگاه معنویت در حیات و تمدن بشری نیم نگاهی انداخته و تهی شدن از معنویت را موجب زوال آن دانسته و معتقد بودند: تمدن آینده از جایی غیر از غرب باید سربرآورد. اما این مختصر برای انقلابی عظیم با آثار سرشار و جاری بسیارش، به هیچ وجه كافی نبود.

صفحات: 1· 2

انقلاب اسلامی و احیای هویت امت اسلامی

نويسنده:حميد مولانا
بستر سیاسی و اقتصادی جهان در قرن بیستم و روابط بین الملل در یكصد سال اخیر با دو پدیده مهم آمیخته و در عین حال دگرگون شده است. اول پدیده واحدهایی به نام دولتهای ملی یا نظام معروف به ملت ـ دولت است كه بر اساس حاكمیت ملی و حقوق بین الملل غرب با مرزهای ویژه سیاسی بنا شده و دومی پدیده مدرنیته یا نوگرایی غربی است كه ساختارهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جوامع را به سوی یك تمدن صنعتی و فراصنعتی سكولار یعنی جدا از دین و معنویات هدایت كرده است. این دو پدیده، اساسی ترین عوامل تغییر در سطح جهانی در قرون بیستم و بدون تردید زیرساختهای نظام یا نظامهای حاكم بر دنیای امروز می باشد.
انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام و اندیشه های سیاسی او نقطه مقابل این دو پدیده بودند. در واقع حضرت امام بر علیه این دو پدیده قیام كردند. علاوه بر این، اهداف و آمال انقلاب اسلامی ایران، آن طور كه حضرت امام تبیین فرمودند، فراتر از این دو پدیده و در حقیقت در فراسوی مفهوماتی مانند دولتهای ملی، نوگرایی و توسعه بود.

صفحات: 1· 2